Πύλος/Τραγωδία: Νέα στοιχεία από την Alarm Phone – Το πλοίο ήταν 11 ώρες στο ίδιο σημείο – Ανατροπή με μαρτυρία απεσταλμένου του ΟΗΕ

Το αλιευτικό σκάφος παρέμεινε στο ίδιο σημείο ανοιχτά της Πύλου για τουλάχιστον 11 ώρες, πριν βυθιστεί. Έπλεε ακυβέρνητο, επομένως βρισκόταν καταφανώς σε κίνδυνο. Τα στίγματα στον χάρτη αποκαλύπτουν ότι δεν είχε «σταθερή πορεία και ταχύτητα» προς την Ιταλία, όπως είναι η επίσημη εκδοχή του Λιμενικού. Αντίθετα, το αλιευτικό φέρεται να μετακινήθηκε μόλις 3,3 ναυτικά μίλια, από τις 3 το μεσημέρι της Τρίτης που δίνεται το πρώτο σήμα έως τις 2 μετά τα μεσάνυχτα, οπότε βυθίζεται. Τα παραπάνω προκύπτουν από δεδομένα της οργάνωσης Alarm Phone και από στοιχεία της δικογραφίας που συνέταξε το Λιμεναρχείο της Καλαμάτας και επεξεργάστηκε το NEWS24/7. Η χρονική αλληλουχία των γεγονότων όσον αφορά τη θέση του αλιευτικού, είναι αποκαλυπτική. Στο χρονολόγιο σημειώνεται η αντίστοιχη πηγή ενημέρωσης – Αlarm Phone, ανακοίνωση Λιμενικού και δικογραφία Κεντρικού Λιμεναρχείου Καλαμάτας.

Τρίτη 13 Ιουνίου

15:00

(ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΟΥ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ)

Το σκάφος 920 του Λιμενικού, κατόπιν εντολής του Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ), αποπλέει από την Κρήτη με προορισμό τη θαλάσσια περιοχή 50 ναυτικά μίλια νοτιο-δυτικά της Πύλου για τον εντοπισμό αλιευτικού σκάφους, αγνώστων λοιπών στοιχείων, σε στίγμα Ν 36 18, Ε 21 07.

17:13

(ALARM PHONE)

Η οργάνωση Alarm Phone, δύο ώρες μετά την πρώτη επικοινωνία με επιβάτες στο αλιευτικό, λαμβάνει τις συντεταγμένες του: N 36 15, E 21 02. Το στίγμα σχεδόν ταυτίζεται με το σήμα που είχε το Λιμενικό. Η οργάνωση ενημερώνει τις ελληνικές Αρχές για τη θέση του σκάφους σε κίνδυνο και στο ίδιο μήνυμα γράφει: «Ζητούν επειγόντως βοήθεια».

18:00

(ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΛΙΜΕΝΙΚΟΥ)

Εμπορικό πλοίο με σημαία Μάλτας προσεγγίζει το αλιευτικό. «Αφού το σταμάτησε, τού προμήθευσε τρόφιμα και νερό».

18:20

(ALARM PHONE)

Οι μετανάστες αναφέρουν ότι το σκάφος δεν κινείται. «Ο καπετάνιος έφυγε με ένα μικρό σκάφος. Σας παρακαλούμε, οποιαδήποτε λύση».

18:30

(ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΛΙΜΕΝΙΚΟΥ)

Το ΕΚΣΕΔ επικοινωνεί με το αλιευτικό. Ο χρήστης του δορυφορικού τηλεφώνου που επιβαίνει στο σκάφος, λέει στα αγγλικά ότι δεν κινδυνεύουν, δεν επιθυμούν βοήθεια πλην τροφίμων και νερού και ότι επιθυμούν να συνεχίσουν με προορισμό την Ιταλία.

18:34

(ALARM PHONE)

Η οργάνωση Alarm Phone λαμβάνει νέα κλήση από το σκάφος και νέες συντεταγμένες, πολύ κοντά στο προηγούμενο στίγμα: Ν 36 18, Ε 21 04. Οι μετανάστες λένε ότι το σκάφος είναι υπερφορτωμένο και ότι κινείται από τη μία πλευρά στην άλλη.

21:00

(ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΛΙΜΕΝΙΚΟΥ)

Δεύτερο εμπορικό πλοίο (ελληνικό) προσεγγίζει το αλιευτικό. Οι μετανάστες παίρνουν μόνο νερό και πετούν τα υπόλοιπα εφόδια στη θάλασσα.

22:40

(ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΛΙΜΕΝΙΚΟΥ)

Το σκάφος 920 του Λιμενικού προσεγγίζει το αλιευτικό. Παραμένει σε απόσταση και το παρατηρεί διακριτικά, «χωρίς να διαπιστώνει πρόβλημα στην πλεύση του, καθώς είχε σταθερή πορεία και ταχύτητα».

Τετάρτη 14 Ιουνίου

01:40

(ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΛΙΜΕΝΙΚΟΥ)

Επιβάτης του αλιευτικού ενημερώνει το Κέντρο Επιχειρήσεων του Αρχηγείου ότι παρουσιάστηκε βλάβη στη μηχανή του σκάφους και έπαψε να κινείται.

02:00

(ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΟΥ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ)

Το σκάφος 920 του Λιμενικού παρατηρεί ότι το αλιευτικό παίρνει μεγάλη κλίση στα δεξιά, ενώ παράλληλα επικρατεί μεταξύ των επιβατών μεγάλη αναστάτωση και φωνές. Σε λιγότερο από ένα λεπτό, το σκάφος ανατρέπεται και τελικά βυθίζεται σε στίγμα Ν 36 17, Ε 21 03

3,3 μίλια σε 11 ώρες

Από τις τρεις πηγές ενημέρωσης, μόνο στην εκδοχή του Λιμενικού αναφέρεται ότι το αλιευτικό σκάφος ήταν σε κίνηση: «είχε σταθερή πορεία και ταχύτητα», «αφού σταμάτησε, τού προμήθευσε τρόφιμα και νερό», «επιθυμούν να συνεχίσουν με προορισμό την Ιταλία». Στην ανακοίνωση του Λιμενικού δεν αναφέρεται το στίγμα του αλιευτικού, όπως συμβαίνει στην εκδοχή του Alarm Phone και στη δικογραφία, συνολικά σε τέσσερα χρονικά σημεία.

Το NEWS24/7 τοποθέτησε τα στίγματα σε ναυτικό χάρτη. Η αρχική διαπίστωση είναι ότι σχεδόν ταυτίζονται. Επιπλέον, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτει ότι η θέση του σκάφους μεταξύ της πρώτου σήματος (στις 15:00) και της ώρας βύθισης (02:00 την επομένη) έχει μετακινηθεί μόλις 3,3 ναυτικά μίλια (6,1 χλμ). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το σκάφος είτε παρέμεινε για 11 ώρες ακυβέρνητο περίπου στο ίδιο σημείο είτε ότι το μεγαλύτερο διάστημα η μηχανή του δεν λειτουργούσε. Πάντως, δεν φαίνεται να προκύπτει ότι «είχε σταθερή πορεία και ταχύτητα» με προορισμό την Ιταλία. Ένα τέτοιο σκάφος με εκατοντάδες στοιβαγμένους ανθρώπους θεωρείται ότι βρίσκεται καταφανώς σε κίνδυνο.

Οι καταθέσεις

Πληροφορίες για τη θέση του αλιευτικού δίνει στην κατάθεσή του και ο κυβερνήτης του σκάφους 920 του Λιμενικού. Όπως λέει, στις 23:45 το αλιευτικό σταμάτησε να κινείται σε στίγμα Ν 36 18, Ε 21 07, οπότε οι λιμενικοί πέταξαν έναν κάβο στο σκάφος. «Ακούστηκαν φωνές στην αγγλική γλώσσα – No help, Go Italy – και παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις αν θέλουν βοήθεια, μας αγνόησαν και περί ώρα 23:57 έλυσαν τον κάβο. Έβαλαν μπροστά ξανά τη μηχανή του σκάφους και κινήθηκαν σε δυτική κατεύθυνση με χαμηλή ταχύτητα […]».

Ο ίδιος αναφέρει ότι στις 00:44 το σκάφος κινούταν με χαμηλή ταχύτητα σε στίγμα Ν 36 18, Ε 21 02. «Περί ώρα 01:40 ενημερωθήκαμε από ΕΚΣΕΔ ότι σταμάτησε εκ νέου να κινείται και μας δόθηκε εντολή να ελέγξουμε την κατάστασή του […] Ευρισκόμενοι σε απόσταση 70 μέτρων περίπου από το σκάφος, αντιλήφθηκα ότι είχε αρχίσει να παίρνει μεγάλη κλίση από τη δεξιά πλευρά, ενώ παράλληλα επικρατούσε στους επιβαίνοντες μεγάλη αναστάτωση και φωνές. Σε λιγότερο από ένα λεπτό το σκάφος ανατράπηκε».

• Τα στίγματα στα οποία αναφέρεται ο κυβερνήτης του σκάφους του Λιμενικού είναι μετά τις 23:00 και περίπου ταυτίζονται με τη θέση του αλιευτικού στο αρχικό σήμα στις 15:00.

Μισή ώρα μετά τη βύθιση του αλιευτικού, περίπου στις 2.30 τα ξημερώματα, ο Βρετανός πλοίαρχος της θαλαμηγού Mayan Queen που βρισκόταν σε κοντινή απόσταση (ταξίδευε από τη Σαρδηνία στη Σούδα) έλαβε κλήση για περιστατικό πλοίου σε κίνδυνο, σε στίγμα Ν 36 18, Ε 21 04, όπως λέει στη δική του κατάθεση. Όταν έφτασε στο σημείο, υπήρχε μόνο το σκάφος του Λιμενικού που επιχειρούσε για τη διάσωση των ναυαγών. Το Mayan Queen παρέλαβε όλους τους διασωθέντες και τους μετέφερε στο λιμάνι της Καλαμάτας.

Ανατροπή με μαρτυρία απεσταλμένου του ΟΗΕ: “Υπήρξε ελιγμός της ελληνικής ακτοφυλακής ώστε το πλοίο να αλλάξει κατεύθυνση

Μαρτυρία που κάνει λόγο για ελιγμό από σκάφος της ελληνικής ακτοφυλακής, προκειμένου να απομακρύνει το πλοίο από την ελληνική περιοχή έρευνας και διάσωσης, ώστε να κατευθυνθεί σε άλλη χώρα, επικαλέστηκε ο ειδικό απεσταλμένο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στη Μεσόγειο Vincent Cochetel. Μιλώντας στο CNN είπε ότι το ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου που στοίχισε τη ζωή σε 78 ανθρώπους (υπό τον φόβο ότι εκατοντάδες ακόμη κατέληξαν στον βυθό της θάλασσας), θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί.

«Αυτό που ξέρουμε μέχρι στιγμής είναι ότι κάποιοι άνθρωποι που βρίσκονταν πάνω στο πλοίο ανέφεραν το περιστατικό, το οποίο έγινε γνωστό στις ελληνικές αρχές. Είναι επίσης γνωστό πως κάποια στιγμή κάποια εμπορικά σκάφη και κάποια ακόμη του λιμενικού προσέγγισαν το πλοίο και σύμφωνα με αναφορές κάποιοι άνθρωποι πάνω σε αυτό αρνήθηκαν τη βοήθεια.

Ωστόσο, σχετικά με τις συνθήκες γύρω από τις οποίες το πλοίο βυθίστηκε, κάποιες μαρτυρίες αναφέρουν πως εκείνη τη στιγμή υπήρξε ελιγμός από σκάφος της ακτοφυλακής ώστε να το απομακρύνει το πλοίο από την ελληνική περιοχή έρευνας και διάσωσης ώστε να κατευθυνθεί σε άλλη χώρα. Αυτό είναι ανησυχητικό, γι’ αυτό και ζητάμε ανεξάρτητη έρευνα. Δεν υπήρχε πρόβλημα εντοπισμού. Είχε εντοπιστεί το σημείο στο οποίο βρισκόταν», σημείωσε ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ.

Συμπλήρωσε πως «πολλές τραγωδίες στη Μεσόγειο δεν μπορούν να αποφευχθούν. Αυτό, όμως, μπορούσε να αποφευχθεί. Ήταν ένα μεγάλο πλοίο, θα μπορούσε να είχε εντοπιστεί από τις αρχές της Λιβύης και ήταν προφανές πως δεν ήταν ένα πλοίο με τουρίστες. Ήταν υπερβολικά γεμάτο, υπήρχαν άνθρωποι κλειδωμένοι στα χαμηλότερα επίπεδα».

Frontex: Προσφέραμε την παροχή βοήθειας στις ελληνικές αρχές αλλά μας είπαν να πάμε σε άλλο περιστατικό

Με τα ερωτήματα για την επιχείρηση διάσωσης να παραμένουν, η Frontex, σε ανακοίνωσή της, αναφέρεται σε όσα έγιναν πριν και μετά το ναυάγιο. «Στις 13 Ιουνίου, πριν το μεσημέρι, αεροπλάνο της Frontex εντόπισε το αλιευτικό σκάφος εντός της ελληνικής περιοχής έρευνας και διάσωσης (SAR), σε διεθνή ύδατα. Το πλοίο ήταν υπερφορτωμένο και έπλεε με χαμηλή ταχύτητα (6 κόμβους) με κατεύθυνση βορειοανατολικά», σημειώνει η Frontex. 

Στη συνέχεια τονίζεται ότι οι διακινητές «εξανάγκασαν αρκετές εκατοντάδες μετανάστες να επιβιβαστούν σε ένα αλιευτικό σκάφος που δεν έχει σχεδιαστεί για να χωρέσει τέτοιο αριθμό ανθρώπων», ενώ η Frontex υπογραμμίζει ότι οι σκέψεις της «είναι στις οικογένειες των θυμάτων».

Έπειτα, η Frontex σημειώνει πως μετά τον εντοπισμό του σκάφους ενημέρωσε άμεσα τις ελληνικές και ιταλικές αρχές, «παρέχοντάς τους πληροφορίες για την κατάσταση και την ταχύτητα του σκάφους, καθώς και φωτογραφίες».

Αεροπλάνο της Frontex συνέχισε να παρακολουθεί το σκάφος «παρέχοντας συνεχώς ενημερώσεις σε όλες τις αρμόδιες εθνικές Αρχές» μέχρι που «έμεινε από καύσιμα και αναγκάστηκε να επιστρέψει στη βάση».

• Στην ανακοίνωση στη συνέχεια αναφέρεται ότι: «Καθώς ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος (drone) της Frontex επρόκειτο να περιπολεί στο Αιγαίο την ίδια ημέρα, ο Οργανισμός προσφέρθηκε να παράσχει πρόσθετη βοήθεια πριν από την προγραμματισμένη πτήση», ωστόσο, «οι ελληνικές αρχές ζήτησαν από τον Οργανισμό να στείλει το drone σε ένα άλλο περιστατικό έρευνας και διάσωσης νότια της Κρήτης με 80 άτομα να κινδυνεύουν».

Το drone της Frontex αφού επιλήφθηκε του περιστατικού στην Κρήτη, «πέταξε στην τελευταία γνωστή θέση του αλιευτικού σκάφους» τέσσερις ώρες αργότερα, στις 04:05 (UTC) τα ξημερώματα, «όταν βρισκόταν σε εξέλιξη μια μεγάλης κλίμακας επιχείρηση έρευνας και διάσωσης από τις ελληνικές αρχές».

Τέλος, η Frontex σημειώνει πως «κανένα αεροπλάνο ή σκάφος της Frontex δεν ήταν παρόν την ώρα της τραγωδίας».