Η βαλίτσα του Γεραπετρίτη στη Λιβύη

Ο Γιώργος Γεραπετρίτης θα ταξιδέψει δύο φορές σε μία εβδομάδα στη Λιβύη. Την Κυριακή πηγαίνει στη Βεγγάζη για να συναντήσει τον Χαφτάρ που ελέγχει το ανατολικό τμήμα της χώρας, και στις 15 του μήνα στην Τρίπολη για επαφές με την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση.
Η διπλή επίσκεψη γίνεται στο πλαίσιο της προσπάθειας να αναταχθεί η ζημία που προκλήθηκε από την προσχώρηση στην τουρκική επιρροή, μετά την κυβέρνηση της Τρίπολης, και του πολέμαρχου που πριν μερικά χρόνια φιλοξενούσαμε στην Αθήνα και τα τελευταία χρόνια θεωρούσαμε “δικό μας άνθρωπο”.
Λανθασμένες προβλέψεις, υπερφίαλες βεβαιότητες, εσφαλμένη ανάγνωση των γεωπολιτικών ισορροπιών, αιφνιδιασμός; Είναι σαφές ότι στο γεωπολιτικό σκηνικό της νοτιοανατολικής Μεσογείου η εξωτερική μας πολιτική διάβασε τις εξελίξεις με αφέλεια. Και τώρα, τρέχει…
Η Λιβύη, ωστόσο, είναι μία μόνο ψηφίδα. Ήδη η Τουρκία ανακοίνωσε ότι προχωρά στην οριοθέτηση ΑΟΖ και με το (νέο) συριακό καθεστώς του πρώην επικηρυγμένου τζιχαντζιστή (Αλ Τζολάνι), τον οποίο ο Ερντογάν κατόρθωσε, πρώτα να ελέγξει, και μετά να “νομιμοποιήσει” συστήνοντάς τον στον Ντόναλντ Τραμπ και τους Ευρωπαίους. Ήδη, η Ουάσιγκτον αίρει τις κυρώσεις κατά της Συρίας.
Με το τουρκολιβυκό μνημόνιο από τη μία, και με την προωθούμενη συμφωνία για τις θαλάσσιες ζώνες με τη Δαμασκό, από την άλλη, ο Ερντογάν προσπαθεί να στήσει διπλή παγίδα στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Επισήμως, δεν προκύπτει (ακόμα) προσβολή ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, ως εκ τούτου η αδιαμφισβήτητη ελληνική ανησυχία δεν μπορεί να εκφραστεί σε υψηλούς τόνους.
Ο υπουργός Εξωτερικών φαίνεται ότι θα επιχειρήσει να πείσει, και τη Βεγγάζη, και την Τρίπολη, να εκκινήσει διαδικασία καθορισμού ΑΟΖ, ακόμα και με προσφυγή στη Χάγη. Η Λιβύη, άλλωστε, το έχει ήδη κάνει με τη Μάλτα και την Ιταλία. Είναι πολύ πιθανό η Τουρκία να τορπιλίσει μία τέτοια διαδικασία, καθώς την συμφέρει η αμφιλεγόμενη κατάσταση στην περιοχή. Ο εκπρόσωπος της Λιβύης, μόλις προ ημερών, αναφέρθηκε στο Σ.Α του ΟΗΕ σε “διαφιλονικούμενες ζώνες”.
Η Λιβύη είναι “πάθημα” για την εξωτερική μας πολιτική, ελπίζουμε να έχει γίνει “μάθημα”. Τα περιθώρια είναι στενά, ωστόσο διαμορφώνεται μία διέξοδος μέσω αμερικανικών συμφερόντων.
Στα ελληνικά “οικόπεδα” νοτίως και νοτιοδυτικά της Κρήτης βρίσκονται ήδη η Exxon Mobil και η Chevron (αυτό είναι θετικό), η τελευταία -μαζί με την γαλλική Total και την ιταλική Eni- έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον και για αντίστοιχα “οικόπεδα” που έχει προκηρύξει η Λιβύη. Η παρουσία των αμερικανικών πολυεθνικών σε θαλάσιες ζώνες που εφάπτονται ίσως ενισχύσει την γεωπολιτική σταθερότητα, δεδομένου ότι η Άγκυρα δύσκολα θα εγείρει αμφισβήτηση και θα ανεβάσει τη “θερμότητα” εκεί όπου εφαρμόζεται το δόγμα Τραμπ “drill, baby, drill”.
Πρόκειται για ένα “παράθυρο ευκαιρίας” που πρέπει να αξιοποιήσει η ελληνική εξωτερική πολιτική.
Αφού, πρωτίστως, κατανοήσει ότι η τουρκική επιρροή έχει διευρυνθεί ανησυχητικά στον γεωπολιτικό μας περίγυρο, ενώ την ίδια ώρα έχει αμβλύνει παλαιότερα προβλήματα στις σχέσεις της με την ΕΕ (οι πιθανές συμφωνίες για τα Eurofighter, και η συμμετοχή στο Safe και στο ReArm, το αποδεικνύουν), και διαρπαγματεύεται την επιστροφή στο πρόγραμμα των F35.
Το λάθος της Λιβύης πρέπει να είναι το τελευταίο…