Χρ. Ροζάκης στο libre: Οι αρνητές εμποδίζουν τις ευρωπαϊκές κυρώσεις στην Άγκυρα – Η Χάγη και η στάση Μπάιντεν

Δύο σενάρια, με δεδομένο ότι υπάρχουν ακόμη εκείνοι που αρνούνται την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία, βλέπει σε σχέση με την επικείμενη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. ο Χρήστος Ροζάκης, στη συνέντευξή του στο libre. Σε κάθε περίπτωση, ούτε η παρουσία τουρκικών ερευνητικών σκαφών και γεωτρύπανων ούτε το άνοιγμα των Βαρωσίων δημιουργεί τετελεσμένα, πιστεύει ο πανεπιστημιακός και πρ. υφυπουργός Εξωτερικών.

Συνέντευξη στον Νίκο Παπαδημητρίου

Ερωτηθείς από το libre για το ενδεχόμενο μελλοντικής προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, ο συνομιλητής μας αναφέρει πως «δεν υπάρχουν παγίδες», ωστόσο «η Ελλάδα θα πρέπει να είναι προσεκτική κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τη σύνταξη του συνυποσχετικού, ώστε να μη υπάρξει διεύρυνση των ερωτημάτων από τη μεριά της Τουρκίας», επισημαίνει.

Ενώ σε ό,τι αφορά την απόφαση του δικαστηρίου εκτιμά πως δεν θα γίνουν δεκτά όλα τα ελληνικά αιτήματα, δεδομένης και τη νομολογίας που αυτό έχει.

• «Δεν πρόκειται να δώσει πλήρη επήρεια για μερικά από τα νησιά μας, αλλά θα δώσει πάντως σχετική επήρεια στα περισσότερα από αυτά, σε αντίθεση με ό,τι πιστεύει η Τουρκία», σημειώνει με έμφαση.

Στο ερώτημα πώς μπορεί να αλλάξει τις ισορροπίες στην περιοχή μας η εκλογή Μπάϊντεν, αναγνωρίζει ότι ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ δεν θα είναι τόσο θετικά διακείμενος προς την Άγκυρα, όσο ο απερχόμενος Πρόεδρος, πλην όμως «μένει να αποδειχθεί στην πράξη» αν θα δούμε και «μια μεταβολή επί τα βελτίω της πολιτικής των ΗΠΑ έναντι της Ελλάδας». Εν τέλει πάντως προβλέπει ότι «οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν να κρατήσουν ορισμένες ισορροπίες ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία προκειμένου να την συγκρατήσουν μέσα στο ΝΑΤΟ, και να αποφύγουν οριστικές ρήξεις».

Στο ερώτημα, τέλος, πώς αντιδρά στις προσωπικές επιθέσεις που δέχεται, ο Χρ. Ροζάκης απαντά:

• «Οι επιθέσεις που έχω δεχτεί δεν με πτοούν. Εξάλλου οι πεποιθήσεις μου είναι απλά ταυτόσημες με τη νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου, και αργά ή γρήγορα, θα αποδειχθούν ως ακριβείς».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του ομ. καθηγητή και πρ. υφυπουργού Εξωτερικών, Χρήστου Ροζάκη, στο libre:

-Ο Δεκέμβριος είναι ο μήνας που ο κόμπος φθάνει στο χτένι και η Ε.Ε. πρέπει να αποφασίσει αν θα επιβάλλει κυρώσεις στη γείτονα, και αν ναι, ποιες κυρώσεις. Ποιες οι εκτιμήσεις σας, κύριε καθηγητά;

Υπάρχουν ακόμα αρνητές των κυρώσεων. Για αποφάσεις που απαιτούν ομοφωνία είναι φυσικό αυτοί οι αρνητές να εμποδίσουν τις κυρώσεις.

Είναι πιθανά, πάντως, δυο σενάρια:

• το πρώτο είναι να υπάρξουν ελαφρές κυρώσεις, που δεν θα θίξουν την Τουρκία στα ζητήματα που την απασχολούν (παράδοση στρατιωτικού υλικού, οικονομικές κυρώσεις),
• και δεύτερον είναι το ενδεχόμενο να προβλεφθεί ότι αν η αποχώρηση του Ορούτς Ρέις είναι προσχηματική, τότε στην επόμενη συνάντηση κορυφής θα υπάρξουν σοβαρές κυρώσεις.

-Η μόνιμη πια, παρουσία τουρκικών ερευνητικών σκαφών και πλωτών γεωτρύπανων σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και το άνοιγμα των Βαρωσίων, πιστεύετε πως έχουν δημιουργήσει τετελεσμένα;

Όχι δεν δημιουργούνται τετελεσμένα με παράνομες ενέργειες. Ex injuria jus non oritur (σ.σ. σε ελεύθερη μετάφραση, το άδικο δεν παράγει δίκαιο).

Η διεθνής κοινότητα έχει ήδη καταδικάσει τις ενέργειες  της Τουρκίας ως μονομερείς και δεν πρόκειται να επανέλθει σε αυτές. Όσον αφορά το άνοιγμα των Βαρωσίων, οι αποφάσεις των Η.Ε. ισχύουν και αποκλείουν το άνοιγμα αυτό.

-Τούτων δοθέντων, πόσο μακριά είναι η έναρξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου; Με ποιους στόχους αλλά και ποιες κόκκινες γραμμές για την ελληνική πλευρά;

Η απάντηση βρίσκεται στην απόφαση της Ελληνικής κυβέρνησης να ξεκινήσουν οι διερευνητικές στα τέλη Ιανουαρίου 2021. Αναφορικά με τις κόκκινες γραμμές η Ελλάδα έχει δηλώσει ότι δεν είναι διατεθειμένη να διευρύνει την ατζέντα, πέραν μιας συζήτησης για τις θαλάσσιες ζώνες. Αυτό αποτελεί και τις κόκκινες γραμμές μας.

-…Και στο βάθος, Χάγη, κύριε καθηγητά; Ποια τα πλεονεκτήματα και ποιες οι παγίδες της από κοινού προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο;

Δεν υπάρχουν παγίδες σε μια από κοινού προσφυγή μας στο Δικαστήριο. Η Ελλάδα θα πρέπει να είναι προσεκτική κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τη σύνταξη του συνυποσχετικού, ώστε να μη υπάρξει διεύρυνση των ερωτημάτων από τη μεριά της Τουρκίας, που η Ελλάδα δεν επιθυμεί να θέσει στην κρίση του Δικαστηρίου, ή να είναι έτοιμη να απαντήσει ικανοποιητικά  σε αυτά.

Όσον αφορά την δικανική κρίση, θα πρέπει να γνωρίζει ότι όλα τα αιτήματά της, στο σύνολο τους, δεν θα γίνουν δεκτά από το Δικαστήριο, το οποίο έχει πάγια νομολογία για μερικά από αυτά.

Δηλαδή δε πρόκειται να δώσει πλήρη επήρεια για μερικά από τα νησιά μας, αλλά θα δώσει πάντως σχετική επήρεια στα περισσότερα από αυτά, σε αντίθεση με ό,τι πιστεύει η Τουρκία.

-Σε αυτό το σύνθετο σκηνικό, μέχρι ποίου σημείου μπορεί η εκλογή Μπάιντεν να μεταβάλει τις ισορροπίες;

Ο Μπάϊντεν δεν πρόκειται να έχει την ίδια ευμενή μεταχείριση της Τουρκίας, όπως αυτή του Προέδρου Τράμπ. Αν αυτό σημαίνει να δούμε μια μεταβολή επί τα βελτίω της πολιτικής των ΗΠΑ έναντι της Ελλάδας μένει να αποδειχθεί στην πράξη.

Πάντως οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν να κρατήσουν ορισμένες ισορροπίες ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία προκειμένου να την συγκρατήσουν μέσα στο ΝΑΤΟ, και να αποφύγουν οριστικές ρήξεις.

-Να κλείσουμε με κάτι προσωπικό; Πολλές φορές έχετε βρεθεί στο στόχαστρο της άλλης σχολής σκέψης στην εξωτερική πολιτική, ενίοτε με χαρακτηρισμούς και επιθέσεις, αντί επιχειρημάτων. Πώς αντιμετωπίζετε την κατάσταση αυτή;

Οι επιθέσεις που έχω δεχτεί δεν με πτοούν. Εξάλλου οι πεποιθήσεις μου είναι απλά ταυτόσημες με τη νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου, και αργά ή γρήγορα, θα αποδειχθούν ως ακριβείς.