Rebranding Tsipras…

Από τις τρεις τελευταίες συνεντεύξεις του Αλέξη Τσίπρα (“Αυγή”, Alpha, “Καθημερινή”) μπορεί να εξάγει κανείς το συμπέρασμα πως ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έχει μάλλον καταλήξει στην άποψη πως, εκτός ακραίου απροόπτου, ή κάποιας έκρηξης πολιτικαντισμού, ο πρωθυπουργός έχει αποφασίσει να μην προσχωρήσει στις εισηγήσεις συμβούλων του για την προκήρυξη πρόωρων εκλογών το καλοκαίρι ή τον Σεπτέμβριο.

του ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΥ

Στον Αλέξη Παπαχελά δηλώνει πως «εκλογές εν μέσω πανδημίας θα ήταν μια τυχοδιωκτική κίνηση από τον κ. Μητσοτάκη» και συμπληρώνει πως ο ίδιος δεν τις φοβάται. «Θα έπρεπε να φοβάται ο ίδιος μια τέτοια εξέλιξη, διότι θα είχε τεράστια ζημία από την επιλογή και μόνον. Εγώ δεν έχω ούτε κάτι να φοβηθώ ούτε κάτι να αποδείξω», επισημαίνει. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς πως με αυτό τον τρόπο ξορκίζει και ενοχοποιεί προκαταβολικά ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αν και μάλλον κρούει ανοικτές θύρες καθώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης γνωρίζει και ο ίδιος πόσο δύσκολο είναι να υπερασπίσει μια τέτοια απόφαση.

Το 80% του εκλογικού σώματος απορρίπτει μετά βδελυγμίας μια τέτοια κίνηση, οι δε πρόσφατοι πανηγυρισμοί σχετικά με την πρόταση της Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης και τα 32 δισ (επιδοτήσεις και δάνεια) δυσχεραίνουν έτι περαιτέρω οποιοδήποτε αφήγημα για έναν εκλογικό αιφνιδιασμό.

Παρότι –ας σημειωθεί αυτό-, ο διάβολος κρύβεται πάντοτε στις λεπτομέρειες, και εν προκειμένω οι λεπτομέρειες είναι οι επίμονες δηλώσεις του αντιπροέδρου της ΕΕ Βλάντις Ντομπρόφσκις, ο οποίος συνδέει την εκταμίευση των κοδνυλίων με την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας. Αυτό στην διάλεκτο της τελευταίας δεκαετίας λέγεται “χαλαρό μνημόνιο”.

Η αποστροφή, δε, ” εγώ δεν έχω να αποδείξω τίποτε”, αποτελεί, δίχως άλλο, και μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση. Και προς εκείνους που προτρέπουν τον πρωθυπουργό να κάνει τώρα εκλογές για να τον “εξοντώσει/σκοτώσει πολιτικά”, αλλά, ίσως, και προς τους ελάχιστους που θα έκαναν δεύτερες σκέψεις ότι μια ακόμα εκλογική ήττα θα μπορούσε να σημάνει το τέλος της ηγεσίας Τσίπρα. Τι είναι, όμως, ο ΣΥΡΙΖΑ -αυτή την ώρα– χωρίς τον Τσίπρα; Το ερώτημα δεν αντέχει παρά μόνο μια απάντηση, και οιοσδήποτε δεν διακατέχεται από αναχωρητισμό ή πολιτικό ιδεασμό την γνωρίζει πολύ καλά.

Πριν περίπου ένα χρόνο, ο γνωστός επικοινωνιολόγος και “γκουρού” του Κώστα Καραμανλή, μέχρι το 2009, Γιάννης Λούλης (ο άνθρωπος που εκπόνησε την στρατηγική του “μεσαίου χώρου”, την οποία αναίρεσαν αργότερα και ο Αντώνης Σαμαράς και ο Κυριάκος Μητσοτάκης), έλεγε πως “ο Τσίπρας ήρθε για να μείνει, ακόμα κι αν χάσει τις εκλογές”. Η πρόβλεψη αποδεικνύεται ακριβής και μάλλον αντέχει στον χρόνο.

Ως εκ τούτου, το θέμα που πρέπει να απασχολεί ακόμα και τον συμπαθή θυρωρό της Κουμουνδούρου δεν είναι εάν αντέχει στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ο Τσίπρας αλλά πόσο θα αντέξει στην πρωθυπουργία ο Μητσοτάκης. Η εξίσωση είναι δύσκολη και με αρκετές παραμέτρους.

Αυτή τη στιγμή, η λειτουργία του πολιτεύματος αντιμετωπίζει μια πρόκληση που συνιστά και μια επικίνδυνη στρέβλωση. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται να κατέχει το μονοπώλιο της εξουσίας και να διαμορφώνει όρους πολιτικής ηγεμονίας. Με την βοήθεια, ή την ανοχή, φυσικά, της μεγαλύτερης μερίδας των μέσων ενημέρωσης, την συνδρομή υποσυστημάτων εξουσίας (διάφορες ελίτ και ομάδες επιρροής), αλλά και την απόφαση, όπως φαίνεται, του ΣΥΡΙΖΑ να υιοθετήσει μια γνωστή παλαιόθεν τακτική των κομμάτων αξιωματικής αντιπολίτευσης. Την τακτική του “ώριμου φρούτου”.

Ο Αλέξης Τσίπρας γνωρίζει πως δεν μπορεί να ρίξει τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ούτε τα “εργαλεία” υπάρχουν, ούτε και σοβαροί λόγοι που να μπορούν να αντιστοιχηθούν με τα “θέλω” και τις ανάγκες της κοινωνίας. Και, φυσικά, αυτό οδηγεί τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ στην άποψη που συχνά επαναλαμβάνει “εγώ δεν θα γίνω Μητσοτάκης”, υπό την έννοια πως δεν έχει κανένα απολύτως νόημα και κανένα αποτέλεσμα να ζητάει κάθε τρεις και λίγο εκλογές, όπως έκανε ο προκάτοχός του στην αξιωματική αντιπολίτευση. Είναι, λοιπόν, εκ των πραγμάτων υποχρεωμένος “να δώσει χρόνο στον χρόνο”, όπως συνήθιζε να λέει -με άλλη έννοια- ο Κορνήλιος Καστοριάδης.

Το ζητούμενο, βεβαίως, είναι πως ο Αλέξης Τσίπρας θα αξιοποιήσει τον χρόνο που διαθέτει. Και ως προς το περιεχόμενο της αντιπολίτευσης που θα κάνει, και πως θα μετατρέψει το κόμμα του σε (πραγματικό) κόμμα και θα επανασυστηθεί ο ίδιος απέναντι στο εκλογικό σώμα. Η φθορά του ΣΥΡΙΖΑ και οι αποστάσεις που κρατούν απέναντί του αρκετοί πολίτες που τον ψήφισαν τον Ιούλιο του 2019 (όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις) είναι η μια μόνο όψη του προβλήματος. Διότι, ακόμα κι αν γίνονταν αύριο εκλογές και συγκέντρωνε το 32% που έλαβε στις τελευταίες εκλογές, πιθανότατα δεν θα συνιστούσε κάτι τέτοιο αφετηρία νέας διακυβέρνησης. Το ποσοστό αυτό δεν είναι “κλειδωμένο”, αλλά ακόμα κι αν ήταν δεν προκύπτει από πουθενά πως είναι επαρκές για να επιστρέψει ο Τσίπρας στο Μέγαρο Μαξίμου.

Η δήλωσή του, δε, στην “Καθημερινή”, πως “δεν έχει επιλέξει πολιτική απορρόφησης ή άλλωσης του ΚΙΝ.ΑΛ, σε αντίθεση με τον κ. Μητσοτάκη που την έχει επιλέξει”, ακόμα κι αν δεν το πιστεύουν στην Χαριλάου Τρικούπη, επιβεβαιώνει την κατεύθυνση προς την οποία θεωρεί πως πρέπει να κινηθεί.

Ο χώρος του κέντρου, της κεντροαριστεράς, ακόμα και της ήπιας κεντροδεξιάς, μπορεί να είναι η “γη της επαγγελίας” που θα καταστήσει πράγματι τον ΣΥΡΙΖΑ κόμμα εξουσίας και ηγέτιδα πολιτική δύναμη στην πολιτική γεωγραφία αριστερότερα της Δεξιάς, είναι, όμως, και μια ναρκοθετημένη περιοχή από την τοξική εποχή του “αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου”.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αισθάνεται πολιτικά κυρίαρχος και διατηρεί το μονοπώλιο της εξουσίας επειδή σε μεγάλο βαθμό ο Αλέξης Τσίπρας δεν έχει κατορθώσει ακόμα να σπάσει τους αρμούς (…) αυτού του μετώπου. Η τοξικότητα –αν και σε μικρότερες δόσεις- εξακολουθεί να είναι ισχυρή και να προκαλεί αντανακλαστικά σε πολύ κόσμο που διαπιστώνει την αλλαζονία και τα θεσμικά αδιέξοδα της σημερινής κυβερνητικής εξουσίας αλλά εξακολουθεί να απορρίπτει θυμικά την επιστροφή του ΣΥΡΙΖΑ.

Η νέα μετριοπάθεια, οι προσφορές συναίνεσης (πανδημία, εθνικά θέματα), και οι μικρές αλλά υπαρκτές εξάρσεις αυτοκριτικής, δεν είναι ακόμα ικανές να διατρήσουν τα στεγανά των στερεοτύπων που, με μεγάλη δεξιοτεχνία και με τα πολλά λάθη του κυβερνητικού ΣΥΡΙΖΑ, κατασκεύασε η Ν.Δ και οι σύμμαχοί της την προηγούμενη περίοδο.

Μπορεί το φορτίο να είναι μεγάλο, ωστόσο όλα ξεκινούν και τελειώνουν στον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα. Αυτός υπήρξε ο στόχος του “αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου”, αυτός είναι ο μόνος που πρέπει να προσπαθήσει να αναιρέσει τα επιχειρήματα και την τοξικότητά του. Είναι, είτε το θέλουν κάποιοι, είτε όχι, “παιχνίδι για έναν ρόλο”.

Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας πρέπει να επανεφεύρει (rebranding) τον εαυτό του. Να κρατήσει την θετική κληρονομιά της διακυβέρνησης του, να αναμετρηθεί γενναία με τα λάθη του, και να αυτο-προσδιορίσει την χαρισματικότητά του στη νέα εποχή και στα νέα προτάγματα. Δεν είναι εύκολο.

Ο χρόνος που, μάλλον του δίνεται, είναι επαρκής αλλά είναι και λίγος. Και ίσως γίνεται δυσκολότερο το εγχείρημα εάν δεν υπερβεί την κλειστοφοβία μιας αριστεράς που έχει μάθει να αμύνεται ως παρέα για την “αυθεντικότητά” της, και ξεχνά πως αυτό που χρειάζονται οι καιροί είναι “δίκαιους κατακτητές” και όχι “συμπαθείς αμυνόμενους”...