Η πλατεία, ο εξώστης, και το νέο ακροατήριο που αναζητά ο Τσίπρας
Το “seating” (ελληνιστί: ταξιθεσία, διάταξη θέσεων) στο “Παλλάς” είχε την δική του σημειολογία. Το πολιτικό προσωπικό του άλλοτε ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ περιορίστηκε στον εξώστη και ο απλός κόσμος στην πλατεία. Τίποτε δεν ήταν τυχαίο, και όποιοι δυσφόρησαν μάλλον επιβεβαιώνουν την κριτική που τους επιφύλαξε. Δεν θα έπρεπε, πάντως, καθώς γνώριζαν πώς εκεί ακριβώς είχαν προβλεφθεί οι θέσεις των “επισήμων”.
Ο Αλέξης Τσίπρας απηύθυνε την πρόσκληση για “αυτοοργάνωση” με στόχο την “επανίδρυση” της δημοκρατικής παράταξης στους δεύτερους (της πλατείας). Μίλησε για τη “νέα μεταπολίτευση” και για μία “μεγάλη, πολύχρωμη, κινηματική αλλά προγραμματικά συμπαγή προοδευτική συσπείρωση, ικανή να αγκαλιάσει όλους τους αριστερούς και δημοκρατικούς πολίτες και να διεκδικήσει την προοδευτική διακυβέρνηση στις επόμενες εκλογές”.
Για τους πρώτους (του εξώστη) το μήνυμα είναι σαφές: δεν υπάρχουν “ρεζερβέ” στην πρώτη θέση, αν και η πρόσκληση είναι ανοιχτή, όπως ήταν και για την εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου. Άλλωστε, μοίρασε την κριτική του, πρωτίστως στην κυβέρνηση, έντονα, όμως, και στην ηγεσία της σημερινής αντιπολίτευσης για την αδυναμία της να συγκροτήσει εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης. Κόπτονται, είπε, για το “ποιός θα είναι πρώτος στο χωριό”.
Κεντρικό μέρος της ομιλίας του ήταν το κάλεσμα για την επανίδρυση της δημοκρατικής παράταξης. Όπως είπε, “η διέξοδος σήμερα είναι μέσα από τη παρέμβασή μας οι προοδευτικοί και δημοκρατικοί πολίτες να δώσουμε μια φρέσκια πνοή που θα παρασύρει τις αδρανείς γραφειοκρατίες. Έναν νέο άνεμο αλλαγής, που όμως για να έρθει για τον τόπο, πρέπει πρώτα να ξεκινήσει από εμάς”.
Τόνισε ότι απαιτούνται “διεργασίες Επανίδρυσης της πολιτικής και οργανωτικής της υπόστασης», με στόχο όχι την ανακύκλωση ελίτ και γραφειοκρατιών, αλλά τη δημιουργία μιας παράταξης που θα γίνει ξανά “πρωταγωνιστική δύναμη, για τον λαό και για τον τόπο”. Μίλησε για μια “μεγάλη, πολύχρωμη, κινηματική αλλά προγραμματικά συμπαγή» προοδευτική συσπείρωση, ικανή να αγκαλιάσει όλους τους αριστερούς και δημοκρατικούς πολίτες και να διεκδικήσει την προοδευτική διακυβέρνηση στις επόμενες εκλογές.
Απευθυνόμενος στην πλατεία και πολύ λιγότερο στον εξώστη, ο πρώην πρωθυπουργός περιέγραψε έμμεσα και το εκλογικό ακροατήριο στο οποίο προσβλέπει ο νέος πολιτικός φορέας, που όλα δείχνουν ότι θα ανακοινωθεί την άνοιξη ώστε να αντιπαρατεθεί στη Ν.Δ και τον Κυριάκο Μητσοτάκη στις επόμενες εκλογές. Δεν είναι, προφανώς, το μίζερο άθροισμα των δημοσκοπικών ποσοστών των κομμάτων του πρώην ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ, όλοι μαζί δεν φτάνουν ούτε καν το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ και επ΄ ουδενί δεν θα μπορούσε να αναγκάσει τον πρωθυπουργό να σηκώσει το βλέφαρό του.
«Από εδώ και στο εξής – είπε – θα έχουμε προσκλήσεις για όλους αλλά δεν θα έχουμε ρεζερβέ στη πρώτη θέση για κανέναν».
Ο Αλέξης Τσίπρας μίλησε για τους απογοητευμένους που πρέπει να σηκωθούν από τον καναπέ, κάτι που δείχνει ότι θα επιχειρήσει να απευθυνθεί στο περίπου 25-30% των αναποφάσιστων της λεγόμενης “γκρίζας ζώνης” στις δημοσκοπήσεις. Αυτοί είναι αριστεροί, κεντροαριστεροί και κεντρώοι, οι τελευταίοι διεκδικούμενοι κατά βάση από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Αυτό το ακροατήριο γειτνιάζει ή αλληλοεπικαλύπτεται με το 31,5% που συγκέντρωσε ο τότε ΣΥΡΙΖΑ του Τσίπρα στις εκλογές του 2019- όταν έγινε αξιωματική αντιπολίτευση και με σειρά λαθών που έκανε ο ίδιος και η εσωστρεφής συριζαϊκή βαβέλ των συνιστωσών κατέληξε στο 17,8% του 2023.
Αυτά είναι τα ακροατήρια με τα οποία επιδιώκει να συνομιλήσει, ωστόσο στο “Παλλάς” βρέθηκαν κυρίως οι παλαιότεροι “λάτρεις” του Τσίπρα, όσοι ανέμεναν υπομονετικά την πολιτική του χειραφέτηση και επιστροφή. Θα χρειαστεί πολλή δουλειά για να σταθεί εφικτό να επικοινωνήσει με τους νέους, και ακόμα περισσότερη για να πείσει τους κεντρώους.
Ωστόσο, θα πρέπει σύντομα να αντιμετωπιστούν και κάποιες πρακτικές δυσκολίες. Η “κινηματική” συγκρότηση του αντικυβερνητικού πόλου που έχει κατά νου ο πρώην πρωθυπουργός μένει να αποσαφηνιστεί πώς θα συμπεριλάβει όσους βρέθηκαν στον εξώστη: με αυτονομία, με βελούδινη αυτο-διάλυση, ή συγκρουσιακά; Το βέβαιο είναι πως στις επόμενες κάλπες δεν μπορούν να φτάσουν μαζί το νέο κόμμα Τσίπρα, ο ΣΥΡΙΖΑ, και η Νέα Αριστερά. Υπό την έννοια αυτή, η σύνθεση του εξώστη περιέγραψε και την παραδοξότητα να χειροκροτούν τον Τσίπρα εκείνοι που τα κόμματά τους τελούν υπό την δική του πολιτική ομηρία- κάτι σαν το “Σύνδρομο της Στοκχόλμης”.
Ως προς το ΠΑΣΟΚ, πολλά θα κριθούν όταν καταγραφούν οι συσχετισμοί μεταξύ του κόμματος της (σημερινής) αξιωματικής αντιπολίτευσης και του νέου πολιτικού φορέα. Η δεύτερη θέση θα γίνει επίδικο, όχι οπωσδήποτε για εκλογική συνεργασία, αλλά, κυρίως, για το μέτωπο που θα σχηματιστεί μεταξύ πρώτης και δεύτερης αναμέτρησης, εφόσον, βεβαίως, ο Κυριάκος Μητσοτάκης (του οποίου οι αντοχές και τα πολιτικά εργαλεία που διαθέτει δεν πρέπει να υποτιμούνται) δεν επιτύχει την αυτοδυναμία. Μέχρι τότε ο πρώην πρωθυπουργός δεν θα έχει να αντιμετωπίσει την κυβέρνηση που θα υπενθυμίζει ότι “έριξε τη χώρα στα βράχια”, αλλά και το Νίκο Ανδρουλάκη που θα δώσει εκ των πραγμάτων μάχη επιβίωσης.