Τι έχουν… “αφουγκραστεί” οι ολιγάρχες και ζητούν να φορολογηθούν άμεσα

Προς την επικύρωση μιας ιστορικής απόφασης οδεύει η ομάδα G20 των πιο ισχυρών χωρών του κόσμου καθώς διερευνά σχέδια για έναν παγκόσμιο ελάχιστο φόρο στους 3.000 δισεκατομμυριούχους του κόσμου, με στόχο να τερματίσει έναν “αγώνα προς τα κάτω” που επέτρεψε στους υπερπλούσιους να πληρώνουν λιγότερα από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Οι ηγέτες που συγκεντρώνονται στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας για μια σημαντική συνάντηση των υπουργών Οικονομικών και των διοικητών των κεντρικών τραπεζών της G20 ετοιμάζονται να συζητήσουν ένα διεθνώς συμφωνημένο σχέδιο για τη φορολόγηση των υπερπλούσιων ατόμων, εν μέσω της αυξανόμενης παγκόσμιας συνεργασίας για την αντιμετώπιση της φοροαποφυγής.

Με στόχο να αξιοποιηθεί η συνεργασία που οδήγησε σε έναν παγκόσμιο ελάχιστο φόρο 15% για τις πολυεθνικές εταιρείες, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο, το σχέδιο προωθείται υπό την προεδρία της Βραζιλίας στην G20 πριν από τη σύνοδο κορυφής των παγκόσμιων ηγετών στο Ρίο ντε Τζανέιρο το φθινόπωρο.

Ο υπουργός Οικονομικών της Βραζιλίας, Fernando Haddad, υπό την αριστερή κυβέρνηση του προέδρου Luiz Inácio Lula da Silva, πιέζει για την υιοθέτηση της πολιτικής αυτής. Ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, Bruno Le Maire, εξέφρασε επίσης την υποστήριξή του αυτή την εβδομάδα, λέγοντας ότι η Ευρώπη πρέπει να την προωθήσει.

• «Επί του παρόντος οι πλουσιότεροι άνθρωποι μπορούν να αποφεύγουν να πληρώνουν τα ίδια επίπεδα φόρου με άλλους ανθρώπους που είναι λιγότερο πλούσιοι. Θέλουμε να αποφύγουμε μια τέτοια φορολογική αδικία», δήλωσε ο Le Maire στο Reuters πριν από τη συνάντηση. «Θέλουμε η Ευρώπη να προωθήσει αυτή την ιδέα της ελάχιστης φορολόγησης των φυσικών προσώπων το συντομότερο δυνατό και η Γαλλία θα είναι στην πρώτη γραμμή», είπε.

Ο οικονομολόγος Gabriel Zucman έχει προσκληθεί από την κυβέρνηση της Βραζιλίας για να δώσει το έναυσμα για τις συνομιλίες της G20 την Πέμπτη. Ο Zucman είναι επικεφαλής του Φορολογικού Παρατηρητηρίου της ΕΕ, ενός Think Tank με έδρα το Παρίσι και παρουσίασε έναν μηχανισμό για έναν παγκόσμιο φόρο πλούτου. Ζήτησε την επιβολή ετήσιας εισφοράς 2% επί του πλούτου των πλουσιότερων φυσικών προσώπων του κόσμου ως σημείο εκκίνησης για έναν παγκόσμιο ελάχιστο φόρο.

• Εκτιμά ότι το μέτρο θα μπορούσε να συγκεντρώσει 250 δισ. δολάρια (197 δισ. λίρες) ετησίως από τους 2.756 γνωστούς δισεκατομμυριούχους, οι οποίοι πιστεύεται ότι αξίζουν συνολικά 13 δισ. δολάρια. Η ιδέα βασίζεται στη συμφωνία του 2021 μεταξύ 140 χωρών για την επιβολή ενός παγκόσμιου ελάχιστου φορολογικού συντελεστή 15% στις μεγαλύτερες πολυεθνικές εταιρείες.

Σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, οι ΗΠΑ και η Βραζιλία, οι υπερπλούσιοι πληρώνουν πραγματικό φορολογικό συντελεστή χαμηλότερο από τον μέσο εργαζόμενο. Σύμφωνα με έρευνα της *Oxfam, στις χώρες της G20 κατοικούν σχεδόν τέσσερις στους πέντε δισεκατομμυριούχους του κόσμου.

Οι ακτιβιστές της φορολογικής δικαιοσύνης χαρακτήρισαν τις συζητήσεις στη Βραζιλία ως κομβική στιγμή. Η επικεφαλής της φορολογικής πολιτικής της Oxfam, Susana Ruiz, δήλωσε: «Η συζήτηση επί της φορολογικής πολιτικής της Oxfam είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη: Και μόνο το να μπει αυτό στην ατζέντα της G20 είναι ένα ιστορικό βήμα».

Η ανισότητα έχει φτάσει σε οριακό σημείο και το κόστος της για τον κίνδυνο οικονομικής, κοινωνικής και οικολογικής σταθερότητας είναι σοβαρό – και αυξάνεται καθημερινά. Εν ολίγοις, χρειαζόμαστε δράση τώρα αναφέρουν στην επιστολή τους οι δισεκατομμυριούχοι που ζητούν φορολόγηση

Ωστόσο, η συζήτηση διεξάγεται σε μια ευαίσθητη στιγμή, με τη σταθερή κατάρρευση της συνεργασίας μεταξύ των παγκόσμιων δυνάμεων και την απροθυμία ορισμένων χωρών να επιβάλουν υψηλότερους φόρους. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι Εργατικοί έχουν αποκλείσει την επιβολή νέων φόρων στον πλούτο, αν εκλεγούν στην εξουσία. Την ίδια στιγμή, αρκετές χώρες δεν έχουν ακόμη επικυρώσει τη συμφωνία για έναν παγκόσμιο ελάχιστο φόρο εταιρειών – συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ.

Φορολογικό Παρατηρητήριο ΕΕ: Ένας παγκόσμιος φόρος δισεκατομμυριούχων θα μπορούσε να αποφέρει 250 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως

Οι πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου χρησιμοποιούν “εταιρείες κέλυφος” για να μειώσουν τους φορολογικούς λογαριασμούς τους, σύμφωνα με έκθεση του Φορολογικού Παρατηρητηρίου της ΕΕ, η οποία υποστηρίζει ότι ένας παγκόσμιος ελάχιστος φορολογικός συντελεστής για τους δισεκατομμυριούχους θα μπορούσε να συγκεντρώσει 250 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.

• Η ερευνητική ομάδα, που εδρεύει στη Σχολή Οικονομικών του Παρισιού, διαπίστωσε ότι οι δισεκατομμυριούχοι σε όλο τον κόσμο έχουν φορολογικούς συντελεστές μεταξύ 0% και 0,5%, πολύ χαμηλότεροι από αυτούς των απλών φορολογουμένων. Φορολογώντας 2.700 δισεκατομμυριούχους με μόλις το 2% του πλούτου τους ετησίως, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι οι χώρες θα μπορούσαν να αυξήσουν τα έσοδα που απαιτούνται για να ανταποκριθούν στις παγκόσμιες κρίσεις, από την αυξανόμενη εισοδηματική ανισότητα έως την κλιματική αλλαγή.

Στον πρόλογο της έκθεσης, με τίτλο Global Tax Evasion Report 2024, ο οικονομολόγος και βραβευμένος με Νόμπελ Τζόζεφ Στίγκλιτς είπε ότι πέρα ​​από την ανάγκη για κρατικές επενδύσεις σε υπηρεσίες και υποδομές, οι κραυγαλέες φορολογικές ανισότητες υπονομεύουν επίσης τη δημοκρατία διαβρώνοντας την εμπιστοσύνη στους θεσμούς.

«Εάν οι πολίτες δεν πιστεύουν ότι όλοι πληρώνουν το δίκαιο μερίδιό τους – και ειδικά αν βλέπουν τις πλούσιες εταιρείες να μην πληρώνουν το δίκαιο μερίδιό τους – τότε θα αρχίσουν να απορρίπτουν τη φορολογία», είπε ο Στίγκλιτς στην έκθεση.

Εκτός από τη φορολόγηση των δισεκατομμυριούχων, οι ερευνητές πρότειναν την ενίσχυση του παγκόσμιου ελάχιστου φορολογικού συντελεστή για τις πολυεθνικές εταιρείες ώστε να συγκεντρωθούν επιπλέον 250 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.

• Ο Στίγκλιτς ανέφερε ότι η απλή φορολόγηση των δισεκατομμυριούχων δεν θα μπορούσε από μόνη της να τερματίσει την παγκόσμια φορολογική κατάχρηση ή να λύσει την ανισότητα. Είναι επίσης απαραίτητο να φορολογούνται επαρκώς οι εταιρείες που παράγουν δυσανάλογα υψηλά εισοδήματα για τους εξαιρετικά πλούσιους.

«Αν τα χρήματα έμεναν στις εταιρείες και επενδύονταν σε νέες επιχειρήσεις, αυτό θα ήταν ένα ενδεχομένως θετικό γεγονός, αλλά τα χρήματα συνήθως πηγαίνουν σε πλούσιους ανθρώπους. Η μη φορολόγηση των πολυεθνικών εταιρειών έχει προσφέρει μια ροή πλούτου σε λίγους ανθρώπους», είπε ο Στίγκλιτς.

Η έκθεση διαπίστωσε επίσης ότι οι κινήσεις για τον περιορισμό της μετατόπισης των εταιρικών κερδών έχουν σταματήσει τα τελευταία επτά χρόνια. Το 2022, οι πολυεθνικές συνέχισαν να καταγράφουν περίπου το 35% των ξένων κερδών σε φορολογικούς παραδείσους, συνολικού ύψους περίπου 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων παγκοσμίως.

Έρευνες όπως τα Paradise Papers και τα Luxembourg Leaks, έχουν επισημάνει την εκπληκτική κλίμακα της φοροδιαφυγής των επιχειρήσεων από ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου. Το 2017, τα Paradise Papers αποκάλυψαν φορολογικούς ελιγμούς από περισσότερες από 100 εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων της Nike, της Uber και της Apple, η τελευταία από τις οποίες μετατόπισε κέρδη σε όλο τον κόσμο για να συγκεντρώσει 252 δισεκατομμύρια δολάρια υπεράκτιων εταιρειών.

Όταν 250 δισεκατομμυριούχοι και εκατομμυριούχοι ζητούσαν να φορολογηθούν

Περισσότεροι από 250 δισεκατομμυριούχοι και εκατομμυριούχοι απαίτησαν από τη συνάντηση της πολιτικής ελίτ στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, τον Ιανουάριο του 2024, να εισαγάγουν φόρους περιουσίας με σκοπό την ενίσχυση των δημόσιων υπηρεσιών παγκοσμίως.

• «Το αίτημά μας είναι απλό: σας ζητάμε να φορολογήσετε εμάς, τους πιο πλούσιους στην κοινωνία», έγραφαν οι δισεκατομμυριούχοι σε ανοιχτή επιστολή τους προς τους παγκόσμιους ηγέτες. «Αυτό δεν θα αλλάξει θεμελιωδώς το βιοτικό μας επίπεδο, ούτε θα στερήσει τα παιδιά μας, ούτε θα βλάψει την οικονομική ανάπτυξη των εθνών μας. Αλλά θα μετατρέψει τον ακραίο και μη παραγωγικό ιδιωτικό πλούτο σε επένδυση για το κοινό μας δημοκρατικό μέλλον».

Οι πλούσιοι υπογράφοντες από 17 χώρες περιλαμβάνουν την κληρονόμο της Disney Abigail Disney, τον Brian Cox που έπαιξε τον φανταστικό δισεκατομμυριούχο Logan Roy στο Succession, τον ηθοποιό και σεναριογράφο Simon Pegg και την Valerie Rockefeller, κληρονόμο της δυναστείας των ΗΠΑ.

«Είμαστε επίσης οι άνθρωποι που επωφελούνται περισσότερο από το status quo», ανέφεραν στην επιστολή τους με τίτλο Proud to Pay, την οποία τότε προσπάθησαν να παραδώσουν στους παγκόσμιους ηγέτες που συγκεντρώθηκαν στο Νταβός της Ελβετίας.

«Αλλά η ανισότητα έχει φτάσει σε οριακό σημείο και το κόστος της για τον κίνδυνο οικονομικής, κοινωνικής και οικολογικής σταθερότητας είναι σοβαρό – και αυξάνεται καθημερινά. Εν ολίγοις, χρειαζόμαστε δράση τώρα» κατέληγαν στην επιστολή τους οι δισεκατομμυριούχοι.

Οι πλουσιότεροι άνθρωποι για το 2023

Σύμφωνα με την καθιερωμένη λίστα του Forbes οι δέκα πιο πλούσιοι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο συνεχίζουν να αυξάνουν τις τεράστιες περιουσίες με την κατάταξη στη λίστα να μην έχει μεγάλες αλλαγές σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο.

Οι 10 πιο πλούσιοι άνθρωποι το 2023:

1. Έλον Μασκ, Νότια Αφρική, ΗΠΑ, Καναδάς, 253,2 δισ. δολάρια
2. Μπερνάρ Αρνό, Γαλλία, 199,5 δισ. δολάρια
3. Τζεφ Μπέζος, ΗΠΑ, 169,7 δισ. δολάρια
4. Λάρι Έλισον, ΗΠΑ, 129,9 δισ. δολάρια
5. Γουόρεν Μπάφετ, ΗΠΑ, 120,1 δισ. δολάρια
6. Μαρκ Ζούκερμπεργκ, ΗΠΑ,118 δισ. δολάρια
7. Μπιλ Γκέιτς, ΗΠΑ, 117,7 δισ. δολάρια
8. Λάρι Πέιτζ, ΗΠΑ, 111,2 δισ. δολάρια
9. Στιβ Μπάλμερ, ΗΠΑ, 109,8 δισ. δολάρια
10. Σεργκέι Μπριν, Ρωσία, ΗΠΑ, 106,8 δισ. δολάρια

*Η Oxfam είναι μια συνομοσπονδία 21 ανεξάρτητων μη κυβερνητικών οργανώσεων ΜΚΟ που ιδρύθηκε το 1995 στη Βρετανία, με επίκεντρο την ανακούφιση της παγκόσμιας φτώχειας.

Με πληροφορίες από the guardian, cnbc, new york post