Ρωσία: Υπό αυξανόμενη πίεση η οικονομία λόγω του πολέμου- Το πραγματικό κόστος

Ενώ η διεθνής προσοχή παραμένει στραμμένη στις προσπάθειες της Ουκρανίας να χρηματοδοτήσει τη συνεχιζόμενη πολεμική της άμυνα, ολοένα και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι και η Ρωσία αρχίζει να αισθάνεται το βάρος της σχεδόν τετραετούς στρατιωτικής εκστρατείας.

Σύμφωνα με διαθέσιμα οικονομικά δεδομένα, οι στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας σχεδόν τριπλασιάστηκαν από το 2021 έως το 2024, αυξανόμενες από 5,9 τρισ. ρούβλια σε 16,2 τρισ. ρούβλια ετησίως, ποσό που αντιστοιχεί σε περίπου 150 δισ. λίρες. Το μερίδιο των στρατιωτικών δαπανών στο σύνολο του κρατικού προϋπολογισμού εκτινάχθηκε από 24% σε 40%, την ώρα που οι ρωσικές εξαγωγές μειώθηκαν κατά 13,5%.

Πώς άντεξε μέχρι σήμερα η ρωσική οικονομία

Τα μεγάλα οικονομικά αποθέματα και η εκτόξευση των πετρελαϊκών εσόδων την περίοδο 2022-2023 επέτρεψαν στη Μόσχα να απορροφήσει το αρχικό σοκ των δυτικών κυρώσεων και να στηρίξει την πρώτη φάση του πολέμου. Παράλληλα, οι αυξήσεις επιτοκίων, οι έλεγχοι κεφαλαίων και η κρατική στήριξη της πολεμικής βιομηχανίας συγκράτησαν την πτώση του ρουβλίου και συνέβαλαν σε ανάκαμψη του ΑΕΠ κατά 4%, μετά την αρχική ύφεση.

Χαρακτηριστικό είναι ότι, μεταξύ 2021 και 2024, ο μέσος μηνιαίος μισθός σε στρατιωτικά εργοστάσια αυξήθηκε κατά 70%, φτάνοντας τις 106.800 ρούβλια, ενώ οι αμοιβές και τα επιδόματα των συμβασιούχων στρατιωτών επταπλασιάστηκαν, αγγίζοντας τα 4,5 εκατ. ρούβλια ετησίως. Οι αυξήσεις αυτές τόνωσαν την κατανάλωση, αν και μεγάλο μέρος των χρημάτων κατευθύνθηκε σε αποταμιεύσεις, περιορίζοντας τις πληθωριστικές πιέσεις.

Την ίδια στιγμή, η Ρωσία αναπροσάρμοσε το εξαγωγικό της μοντέλο, ενισχύοντας τις συναλλαγές με χώρες όπως η Ινδία, η Κίνα και η Τουρκία, παρακάμπτοντας μέρος των κυρώσεων.

Τα «καμπανάκια» για τον Πούτιν

Παρά την ανθεκτικότητα της πολεμικής οικονομίας, τα προβλήματα συσσωρεύονται. Ο πληθωρισμός κινείται στο 8%, τα πραγματικά εισοδήματα μειώνονται, οι καταναλωτικοί φόροι αυξάνονται, ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα διευρύνεται. Με τα επιτόκια στο 16%, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους αυξάνεται, καθώς η κυβέρνηση προσφεύγει σε δανεισμό για να καλύψει τα κενά του στρατιωτικού προϋπολογισμού.

Έκθεση της PeaceRep, ερευνητικής ομάδας υπό το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, καταλήγει ότι «η ρωσική οικονομία είναι σήμερα σαφώς λιγότερο ικανή να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο απ’ ό,τι το 2022». Σύμφωνα με τα στοιχεία της, περίπου το 76% των προπολεμικών ρευστών διαθεσίμων του Εθνικού Ταμείου Πλούτου – ύψους 148 δισ. δολαρίων – εξαντλήθηκε μέσα στα τρία πρώτα χρόνια του πολέμου.

Η αποκάλυψη του πραγματικού κόστους

Για πρώτη φορά, η ρωσική κυβέρνηση αποκάλυψε τα ποσά που δαπανώνται αποκλειστικά για τη λεγόμενη «ειδική στρατιωτική επιχείρηση». Ο υπουργός Άμυνας Αντρέι Μπελούσοφ δήλωσε ότι αντιστοιχεί στο 5,1% του ΑΕΠ, ή περίπου 11,1 τρισ. ρούβλια.

Ωστόσο, η πτώση της τιμής του ρωσικού αργού στο χαμηλότερο επίπεδο από την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία, σε συνδυασμό με τις κυρώσεις και την ισχύ του ρουβλίου, περιορίζει τις ροές προς το ταμείο πολέμου της Μόσχας.

Όπως συνοψίζει ο αναλυτής Τζάνις Κλούγκε από το Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και Ασφάλειας, «η ισχύς του ρουβλίου, οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου και οι κυρώσεις συνθέτουν ένα τοξικό μείγμα για το ρωσικό δημόσιο ταμείο», αυξάνοντας τις πιέσεις στο Κρεμλίνο όσο ο πόλεμος παρατείνεται.