Καλώδιο: Βγάζουμε μόνοι τα μάτια μας, ή μας περιπαίζει η Λευκωσία;

Το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Κύπρου (Great Sea Interconnector) απειλεί Αθήνα και Λευκωσία με την σοβαρότερη διπλωματική κρίση στα χρονικά, κάτι που λαμβάνει δραματικές διαστάσεις μετά την πρωτοφανή προειδοποίηση του Νίκου Χριστοδουλίδη ότι “η Κύπρος δεν εκβιάζεται από κανέναν”.

Η εξέλιξη έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία καθώς ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και ο Έλληνας πρωθυπουργός μόλις προ ημερών, στη Νέα Υόρκη, είχαν δεσμευθεί αμφότεροι ως προς την υλοποίηση του έργου και είχαν διαλύσει τα νέφη που δημιουργήθηκαν από την αμφισβήτηση της βιωσιμότητας του έργου (και μάλιστα δις) από τον Κύπριο υπουργό Οικονομικών Μάκη Κεραυνό.

Είναι, ως εκ τούτου, να απορεί κανείς τι μπορεί να προκαλεί μία τέτοια κρίση που υπερβαίνει τις δημόσιες δεσμεύσεις δύο ηγετών και ναρκοθετεί ένα έργο που χρηματοδοτεί η Κομισιόν και αναβαθμίζει τον γεωστρατηγικό ρόλο Ελλάδας και Κύπρου στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Η μοναδική χώρα που παρεμποδίζει το συγκεκριμένο έργο είναι η Τουρκία, και ο Ταγίπ Ερντογάν έχει κάθε λόγο να επιχαίρει από το διπλωματικό επεισόδιο στον άξονα Αθήνας-Λευκωσίας.

Είναι προφανές πως κάποιοι δεν λένε την αλήθεια. Την κρίση φαίνεται ότι προκάλεσε (τυχαία;) ένα δημοσίευμα στην ιστοσελίδα της κυπριακής εφημερίδας “Φιλελεύθερος”, το οποίο αναφέρει ότι ο ΑΔΜΗΕ (μεγαλομέτοχος στον οποίου είναι το ελληνικό Δημόσιο!) απαιτεί από την κυπριακή κυβέρνηση πολύ μεγαλύτερο ποσό απ΄ αυτό που η Λευκωσία αναγνωρίζει πώς πρέπει να καταβληθεί ως μερίδιο που της αναλογεί. Το δημοσίευμα επικαλείται επιστολή-τελεσίγραφο του ΑΔΜΗΕ, ο τελευταίος διαψεύδει και επιμένει ότι δεν ζητά ούτε ένα ευρώ περισσότερο από τα 25 εκατ. που έχουν συμφωνηθεί, ο κ. Χριστοδουλίδης υιοθετεί πλήρως το δημοσίευμα και εξαπολύει επίθεση περί “εκβιασμού” στον ΑΔΜΗΕ, φροντίζοντας, όμως, να αφήσει προςτο παρόν εκτός πλαισίου ευθυνών την ελληνική κυβέρνηση. Μύλος!

Δύο βασικές εκδοχές μπορεί να ψηλαφήσει κανείς σε αυτή την πρωτοφανή κρίση:

-Ή, παρά τα όσα συμφωνήθηκαν και ανακοινώθηκαν στη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και Νίκου Χριστοδουλίδη, στη Νέα Υόρκη, η Λευκωσία καλλιεργεί παρασκηνιακώς συνθήκες κρίσης για να βελτιώσει τη διαπραγματευτική της θέση, ή, ακόμα χειρότερα, για να μπλοκάρει ένα έργο που ίσως δεν επιθυμεί πιά. Ορισμένοι μιλούν για οικονομικά συμφέροντα στο νησί που κερδίζουν πολλαπλάσια από την ηλεκτρική απομόνωση απ΄ ότι από την ενεργειακή επάρκεια και αυτονομία που θα προκύψει εάν ολοκληρωθεί ο GSI.

-Ή, ο ΑΔΜΗΕ ενεργεί κατά παραβίαση των όρων που έχουν περιγράψει οι δύο κυβερνήσεις, οπότε τίθεται σοβαρό θέμα για τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο Μανούσο Μανουσάκη. Πόσο πιθανό είναι, όμως, κάτι τέτοιο, όταν πρόκειται για πρόσωπο της απόλυτης εμπιστοσύνης της κυβέρνησης και υπό τον έλεγχο του υπουργού Ενέργειας και Περιβάλλοντος Στ. Παπασταύρου; Ο ΑΔΜΗΕ είναι σαφής στην ανακοίνωση- διάψευση που εξέδωσε: “…Ο ΑΔΜΗΕ αναγνωρίζει και διεκδικεί τη συμφωνημένη πρώτη δόση των 25 εκατ. ευρώ για το 2025, και τίποτα περισσότερο όσον αφορά τις επενδυτικές δαπάνες του έργου (capex), και διαψεύδει την αυθαίρετη και αδιασταύρωτη πληροφορία του δημοσιεύματος περί άμεσης διεκδίκησης των 251 εκατ. ευρώ, το οποίο αποτελεί μέρος των 1,9 δισ. Euro, του έργου, και το οποίο θα ανακτηθεί στο βάθος χρόνου των 35 ετών απόσβεσης που έχει προσδιοριστεί ρυθμιστικά.“

Ελέφαντας στο δωμάτιο

Εάν δεν είχαν προηγηθεί τα ήξεις-αφίξεις της κυπριακής πλευράς, με τις δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών Μάκη Κεραυνού, την πρώτη αναδίπλωση του Κύπριου προέδρου, και την αποκάλυψη του ιδίου ότι το έργο ερευνάται από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, θα μπορούσε να θεωρήσει κανείς ότι πρόκειται για “ασυμφωνία χαρακτήρων”, κυρίως μεταξύ τεχνοκρατών (ΑΔΜΗΕ και Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου). Υποτίθεται, όμως, πώς όλα αυτά ξεπεράστηκαν στη Νέα Υόρκη. Τι άλλαξε; Και πόσο δημοσιογραφικά “αυθόρμητο” ήταν το δημοσίευμα της κυπριακής ιστοσελίδας που προκάλεσε τόσο άμεσα και τόσο ηχηρά την παρέμβαση Χριστοδουλίδη;

Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τον ηγέτη της Κυπριακής Δημοκρατίας να δηλώνει ότι η χώρα του “εκβιάζεται” από μία ελληνική (δημόσια) εταιρεία ενέργειας, και να μην αφήνει τουλάχιστον σαφείς υπαινιγμούς κατά της κυβέρνησης του που ελέγχει την εταιρεία. Είναι προφανές ότι ο Κύπριος πρόεδρος δείχνει έμμεσα αλλά καθαρά την ελληνική κυβέρνηση, απλώς δεν θέλει, ή δεν αισθάνεται αρκετά ισχυρός για να το δηλώσει ευθέως. Ο ελέφαντας, όμως, παραμένει στο δωμάτιο.

Όπως κι αν έχουν τα πράγματα η κλιμάκωση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική και, αναμφίβολα, θα τραβήξει το βλέμμα των Βρυξελλών που εδώ και κάποιες εβδομάδες επαναλαμβάνει κατηγορηματικά ερωτήματα σχετικά με την πορεία του έργου. Σε κάθε περίπτωση, η Άγκυρα δεν χρειάζεται να ασκήσει πίεση “επί του πεδίου” με Navtex, Πίρι Ρέϊς, και άλλα τινά. Το κατορθώνουν μόνες τους η Λευκωσία και η Αθήνα.