Το ραντεβού της Τρίτης, στη σκιά του ραντεβού της Πέμπτης…
Χειραψία του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετά τις κοινές τους δηλώσεις TUR Presidency/Murat Kula/Anadolu via AFP
Το μεσημέρι της Τρίτης (ώρα Αμερικής), Κυριάκος Μητσοτάκης και Ταγίπ Ερντογάν θα συναντηθούν στη Νέα Υόρκη (στο περιθώριο της Γ.Σ του ΟΗΕ) σε μία προσπάθεια διαχείρισης του ήπιου κλίματος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Επί της ουσίας, όμως, αυτό το κλίμα που συμφωνήθηκε με τη Διακήρυξη των Αθηνών έχει πάψει να υπάρχει με τουρκική υπαιτιότητα.
Με το “Πίρι Ρέϊς” να φημολογείται ότι θα αποπλεύσει από τη Σμύρνη για έρευνες στο Αιγαίο (όχι σε βάθη υφαλοκρηπίδας, αλλά στα υπερκείμενα ύδατα), για να συμβολοποιήσει την πολεμική κρίση του 1987, την πρόσφατη navtex που ζητά τον αφοπλισμό 23 νησιών, την “δια αντιπροσώπου” (Λιβύη) αμφισβήτηση της συμφωνίας με τη Chevron νοτίως της Κρήτης, την παρεμπόδιση του GSI, και άλλα πολλά, η Άγκυρα αφίσταται πιά από τα “ήρεμα νερά”, χωρίς, ωστόσο, να προκαλεί τρικυμία.
Η τακτική του Ερντογάν είναι σαφής: κρατάει χαμηλά τον διακόπτη της έντασης, ώστε να αξιοποιεί το καλό κλίμα στην επίτευξη του οράματος για μία Τουρκία- περιφερειακή δύναμη. Η ένταξη στο σύστημα SAFE- ReArm, αφενός, ο ρόλος της στο ουκρανικό, η δημιουργία γεωπολιτικού οχυρώματος στη Μέση Ανατολή, απέναντι στον δυνητικό κίνδυνο του Ισραήλ, και φυσικά η επανασύνδεση με την Ουάσιγκτον, είναι πολύ σημαντικότεροι στόχοι από κάποια επίδειξη ισχύος στο Αιγαίο αυτή την περίοδο.
Η συνάντηση Μητσοτάκη- Ερντογάν, το πιθανότερο είναι πως θα εξελιχθεί ομαλά, μέσα σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο των τουρκικών επιδιώξεων. Χαμόγελα και χειραψίες, και επιβεβαίωση του αόριστου θετικού μομέντουμ. Κάτι άλλο θα προκαλούσε έκπληξη.
Και για έναν πρόσθετο λόγο. Ο Τούρκος πρόεδρος είναι πιθανό να αξιοποιήσει τη συνάντηση της Τρίτης ως προθάλαμο για την κρίσιμη, για την τουρκική μακροπρόθεση στρατηγική, επίσκεψη στον Λευκό Οίκο, μόλις δύο ημέρες αργότερα (25/9). Αυτή είναι η μεγάλη εικόνα που τον απασχολεί.
Θα σταθεί, για πρώτη φορά μετά από 13 χρόνια, δίπλα σε έναν Αμερικανό πρόεδρο– και όχι έναν “τυχαίο” πρόεδρο, αλλά αυτόν που, στην πρώτη θητεία του, τον έθεσε εκτός του προγράμματος των F35-, και πιθανότατα θα συμφωνήσει την πλήρη επιστροφή της Τουρκίας στην αμυντική συνεργασία με τις ΗΠΑ (αναβάθμιση F16, F35, κ.ά). Θα προσφέρει, βεβαίως, ένα θηριώδες πρόγραμμα αγοράς 300 (!) Boeing για τις Turkish Airlines, αλλά, από την άλλη, θα εξασφαλίσει την πρακτική αναγνώριση του ρόλου της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή.
Με εξασφαλισμένη την στήριξη των Ευρωπαίων, και του Γ.Γ του ΝΑΤΟ, με εξαιρετικές σχέσεις -παράλληλα- με τον Πούτιν, τον Ζελένσκι, και την “συμμαχία της Σαγκάης”, η συμφωνία με τον Ντόναλντ Τραμπ θα γίνει το “πετράδι του στέμματος” στο νεοοθωμανικό δόγμα του. Αυτός είναι ο στόχος του Ερντογάν, ο δε διακόπτης της έντασης με την Ελλάδα θα ανεβοκατεβαίνει ανά περίπτωση και ανά περίοδο.
Σε κάθε περίπτωση, ουσιαστική βελτίωση στις σχέσεις μας με την Τουρκία είναι μάλλον πολύ δύσκολο να υπάρξει, ο Ερντογάν, όμως, χωρίς κραυγές θα συνεχίσει να ενισχύει το παζλ της “Γαλάζιας Πατρίδας“, με μικρές και καλά σχεδιασμένες κινήσεις χαμηλής έντασης.
Όπως η προσπάθεια να κλείσει οριστικά το μέτωπο με την Αίγυπτο, και να εδραιωθεί πλήρως η επιρροή του στη Λιβύη- με το βλέμμα, φυσικά, στον ανταγωνισμό με το Ισραήλ.