Γάζα: Τα νέα δεδομένα μετά την αποδοχή της νέας ειρηνευτικής πρότασης από τη “Χαμάς”- Τι θα πράξει ο Νετανιάχου;

Η αιματηρή σύγκρουση στη Λωρίδα της Γάζας εισέρχεται σε ένα νέο και κρίσιμο στάδιο, καθώς η Χαμάς γνωστοποίησε στους διεθνείς μεσολαβητές την αποδοχή της σε έναν ανανεωμένο προτεινόμενο μηχανισμό κατάπαυσης του πυρός διάρκειας 60 ημερών. Η εξέλιξη αυτή, που ήρθε έπειτα από κύκλο διαβουλεύσεων με την Αίγυπτο, το Κατάρ και με την έγκριση των Ηνωμένων Πολιτειών, δημιουργεί ένα παράθυρο πιθανής αποκλιμάκωσης έπειτα από περισσότερο από δέκα μήνες σφοδρών εχθροπραξιών. Παράλληλα, όμως, φέρνει στο προσκήνιο το δύσκολο ερώτημα για το αν η ισραηλινή κυβέρνηση υπό τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου θα αποδεχθεί το πλαίσιο ή αν θα προχωρήσει σε στρατιωτική κλιμάκωση με στόχο τον πλήρη έλεγχο του παλαιστινιακού θύλακα.

Σπύρος Σιδέρης

Ταυτόχρονα, το ανθρώπινο κόστος συνεχίζει να εκτοξεύεται: σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας της Γάζας, οι νεκροί έχουν ξεπεράσει τους 62.000, ενώ περισσότεροι από 156.000 άνθρωποι έχουν τραυματιστεί από την έναρξη του πολέμου στις 7 Οκτωβρίου 2023.

Ο συνδυασμός βομβαρδισμών, λιμού και κατάρρευσης υποδομών καθιστά την κατάσταση δραματική, ενώ η πίεση της παλαιστινιακής κοινωνίας προς τις ένοπλες οργανώσεις για άμεση συμφωνία μεγαλώνει.

Το περιεχόμενο της πρότασης

Σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν στον αραβικό Τύπο, το νέο πλαίσιο εκεχειρίας προβλέπει:

• Αναστολή των εχθροπραξιών για διάστημα 60 ημερών,
• Σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από συγκεκριμένες περιοχές, σε συνδυασμό με την παλαιότερη συμφωνία του Ιανουαρίου,
• Μαζική και άμεση εισροή ανθρωπιστικής βοήθειας, χωρίς περιορισμούς που να σχετίζονται με τη λειτουργία της αμερικανοϊσραηλινής «Ανθρωπιστικής Αρχής Γάζας»,
• Ανταλλαγή αιχμαλώτων και κρατουμένων με βάση κριτήρια που παραπέμπουν στη συμφωνία του παρελθόντος έτους.

Η Χαμάς, έπειτα από εσωτερικές διαβουλεύσεις με άλλες παλαιστινιακές οργανώσεις όπως η Ισλαμική Τζιχάντ και το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, έκρινε την πρόταση «θετική», σημειώνοντας ότι οι διαφορές μεταξύ των αιτημάτων της και όσων περιλαμβάνονται στο σχέδιο «έχουν μειωθεί σημαντικά».

Ωστόσο, η τελευταία λέξη ανήκει στο Ισραήλ, το οποίο μέχρι στιγμής αποφεύγει να δεσμευθεί, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο αποδοχής, αλλά παράλληλα συνεχίζοντας επιχειρήσεις που υποδηλώνουν την πρόθεση κατάληψης της πόλης της Γάζας.

Διπλωματικός πυρετός στο Κάιρο

Η Αίγυπτος και το Κατάρ βρίσκονται στο επίκεντρο της μεσολαβητικής διαδικασίας. Ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών Μπαντρ Αμπντελάτι επιβεβαίωσε ότι ο πρωθυπουργός του Κατάρ, Σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Αμπντ αλ-Ραχμάν Αλ Θάνι, βρέθηκε στο Κάιρο προκειμένου να υποστηρίξει τις διαπραγματεύσεις. Οι δύο χώρες επιχειρούν να συντονίσουν τις πιέσεις τους τόσο προς τη Χαμάς όσο και προς το Ισραήλ, με τη συνεχή υποστήριξη της Ουάσιγκτον.

Ο Αμπντελάτι, σε κοινή εμφάνιση με τον Παλαιστίνιο πρωθυπουργό Μοχάμεντ Μουσταφά στη Ράφα, τόνισε ότι οι διαπραγματεύσεις βασίζονται στην πρόταση του Αμερικανού απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ, η οποία επιδιώκει να χρησιμοποιηθεί η 60ήμερη εκεχειρία ως γέφυρα για μια πιο βιώσιμη συμφωνία. «Δεν επιθυμούμε μισές λύσεις», ανέφερε, «αλλά οποιαδήποτε ρεαλιστική προσέγγιση που θα οδηγήσει σε τερματισμό της σύγκρουσης και στη δημιουργία ενός πολιτικού ορίζοντα πρέπει να υποστηριχθεί».

Το Κάιρο προειδοποιεί ότι η παλαιστινιακή υπόθεση βρίσκεται σε σημείο καμπής, καλώντας όλες τις οργανώσεις να σταθούν πίσω από την Παλαιστινιακή Αρχή και να αποτρέψουν περαιτέρω διχασμούς.

Κοινωνικές πιέσεις εντός Γάζας

Η ανθρωπιστική κρίση τροφοδοτεί κύμα κινητοποιήσεων από την ίδια την κοινωνία της Γάζας. Οργανώσεις πολιτών, ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι, αλλά και επιχειρηματίες απευθύνουν δημόσιες εκκλήσεις προς τις ένοπλες οργανώσεις να αποδεχθούν την πρόταση, προκειμένου να αποτραπεί το ισραηλινό σχέδιο για πλήρη κατοχή της πόλης και ενδεχόμενο μαζικό εκτοπισμό των κατοίκων της.

Συγκεντρώσεις πραγματοποιήθηκαν μπροστά στο Συγκρότημα Σιφα και στα γραφεία του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Γάζας, με συνθήματα υπέρ της παύσης των εχθροπραξιών και της εισόδου βοήθειας. Παράλληλα, παραδοσιακοί ηγέτες και πρόκριτοι γειτονιών δημοσιοποίησαν κείμενο με το οποίο καλούν σε συμφωνία «με οποιοδήποτε τίμημα», φοβούμενοι ότι αν οι κάτοικοι εγκαταλείψουν την πόλη δεν θα μπορέσουν να επιστρέψουν, καθώς η ισραηλινή πλευρά ενδέχεται να συνδέσει την επιστροφή με παραχωρήσεις όπως η απελευθέρωση ομήρων.

Από τη μεριά της, η Λαϊκή Οργάνωση του Μετώπου διοργάνωσε μαζική εκδήλωση, υπογραμμίζοντας ότι οι πολιτικές και κοινωνικές κινητοποιήσεις είναι πλέον απαραίτητες για να πιέσουν προς την κατεύθυνση της ειρήνης.

Η στρατιωτική εικόνα

Παράλληλα με τις διπλωματικές διεργασίες, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις συνεχίζονται με αμείωτη ένταση. Το νότιο τμήμα της πόλης της Γάζας αποτελεί επίκεντρο σφοδρών βομβαρδισμών, με το ισραηλινό στρατιωτικό επιτελείο να χρησιμοποιεί και τηλεκατευθυνόμενα εκρηκτικά ρομπότ για την κατεδάφιση οικοδομών στα προάστια Ζαϊτούν και Σάμπρα. Στόχος της επιχείρησης, σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές, είναι η κατάληψη του κεντρικού οδικού άξονα “Οδός 8”, το οποίο θα επιτρέψει την περαιτέρω απομόνωση της Γάζας από τον νότο.

Μέσα σε μία μόλις ημέρα, περισσότεροι από 60 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 344 τραυματίστηκαν. Συνολικά, από την αρχή της σύγκρουσης, οι αριθμοί σοκάρουν: 62.004 νεκροί και πάνω από 156.000 τραυματίες. Ο λιμός εξακολουθεί να θερίζει, με 263 καταγεγραμμένους θανάτους από υποσιτισμό, εκ των οποίων τα 112 παιδιά.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί και το φαινόμενο των «θυμάτων ανθρωπιστικής βοήθειας». Από τον Μάιο, οπότε επανεκκίνησε η διανομή τροφίμων και φαρμάκων, σχεδόν 2.000 άμαχοι σκοτώθηκαν σε επεισόδια που σχετίζονταν με επιθέσεις εναντίον σημείων συγκέντρωσης βοήθειας.

Η στάση του Ισραήλ

Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου βρίσκεται αντιμέτωπος με αντικρουόμενες πιέσεις. Από τη μια, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι μεσολαβητές ζητούν να εκμεταλλευθεί την παρούσα πρόταση για να διαμορφωθεί ένας πιο μόνιμος μηχανισμός ειρήνευσης. Από την άλλη, οι εταίροι του στην ακροδεξιά κυβερνητική συμμαχία απαιτούν διαβεβαιώσεις ότι δεν θα υπάρξει καμία «μερική» συμφωνία που θα επιτρέψει στη Χαμάς να διατηρήσει την παρουσία της στη Γάζα.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο ίδιος ο Νετανιάχου, σε βίντεο που δημοσίευσε το Times of Israel, τόνισε:
«Η Χαμάς βρίσκεται υπό τεράστια πίεση», μετά τις πληροφορίες ότι η παλαιστινιακή οργάνωση υποχώρησε από προηγούμενα αιτήματά της και αποδέχθηκε πρόταση αραβικών μεσαζόντων για συμφωνία ανταλλαγής ομήρων. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ανέφερε ότι είχε ήδη συναντήσεις με την ηγεσία του στρατού για να συζητήσουν την κατάληψη της πόλης της Γάζας «και την ολοκλήρωση των αποστολών μας».

Παρά τις δηλώσεις του, ανώτατος Ισραηλινός αξιωματούχος άφησε να εννοηθεί ότι «η πόρτα δεν έχει κλείσει» για μια πιθανή συμφωνία, εφόσον καλύπτει βασικά ζητήματα ασφαλείας. Αυτό το διπλό μήνυμα φανερώνει το δίλημμα του Τελ Αβίβ ανάμεσα στις στρατιωτικές φιλοδοξίες και στη διεθνή πίεση για αποκλιμάκωση.

Προοπτικές και αβεβαιότητες

Η αποδοχή της πρότασης από τη Χαμάς δεν σημαίνει αυτόματα και το τέλος του πολέμου. Αντιθέτως, ανοίγει έναν διάδρομο διαπραγματεύσεων όπου θα δοκιμαστούν οι αντοχές και οι πραγματικές προθέσεις όλων των πλευρών. Το ερώτημα παραμένει: θα επιλέξει το Ισραήλ να εκμεταλλευθεί την παρούσα συγκυρία για να συμφωνήσει σε μια σταδιακή αποκλιμάκωση ή θα συνεχίσει την πορεία στρατιωτικής κλιμάκωσης με άγνωστες συνέπειες;

Για την παλαιστινιακή κοινωνία, το διακύβευμα είναι υπαρξιακό. Η συνέχιση των επιχειρήσεων σημαίνει μεγαλύτερη ανθρωπιστική καταστροφή και πιθανότητα οριστικής απώλειας της Γάζας ως κατοικημένου κέντρου. Για τη διεθνή κοινότητα, το ζήτημα αποτελεί κριτήριο αξιοπιστίας της ικανότητάς της να επιβάλει λύσεις σε παρατεταμένες συγκρούσεις.

Η ερχόμενη περίοδος θα είναι καθοριστική: είτε θα αναδυθεί μια πρώτη σοβαρή ευκαιρία ειρήνευσης από την αρχή του πολέμου, είτε θα εδραιωθεί η πορεία προς μια νέα, ακόμη πιο βίαιη φάση της σύγκρουσης.