Ελληνική ναυτιλία: Νέα εποχή φέρνει η απεξάρτηση απ’ το ρωσικό πετρέλαιο

Αλλαγές φέρνει και στην ελληνική ναυτιλία η απόφαση της ΕΕ ν΄ απεξαρτηθεί από το πετρέλαιο της Ρωσίας, όπως κι ο κανονισμός για τον έλεγχο των εκπομπών θείου (SECA), που τέθηκε σε ισχύ ήδη απ΄ τον περασμένο Μάιο. Με βάση τον νέο κανονισμό τα πλοία που δραστηριοποιούνται στην περιοχή υποχρεούνται να μειώσουν σημαντικά τις εκπομπές αερίων τους, καθώς η περιεκτικότητα καυσίμων σε θείο δεν πρέπει να ξεπερνά το 0,10%. Πρόκειται για πενταπλάσια μείωση, σε σχέση με το προηγούμενο όριο, που σηματοδοτεί ένα αποφασιστικό βήμα για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στην περιοχή.

 Σε αντίθεση με τις Περιοχές Ελέγχου Εκπομπών της Βόρειας και Βαλτικής Θάλασσας, καθώς και της νεότερης στον Βόρειο Ατλαντικό, η Περιοχή Ελέγχου Εκπομπών της Μεσογείου δεν περιλαμβάνει τα οξείδια του αζώτου, που παραμένουν ανεπαρκώς ρυθμισμένες. Η υψηλή συγκέντρωση οξειδίων του αζώτου ευθύνεται για τη δημιουργία θερινού νέφους στις μεσογειακές πόλεις, ένα φαινόμενο που θέτει σε σοβαρό κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

Σύμφωνα με μετρήσεις που διεξήχθησαν το 2024 από τον Γερμανικό Οργανισμό Διατήρησης της Φύσης και Βιοποικιλότητας (NABU / BirdLife Γερμανίας) και συνεργαζόμενες οργανώσεις σε λιμάνια της Μεσογείου, το 24% των λιμανιών, μεταξύ των οποίων εκείνα της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Ελλάδας, τα επίπεδα διοξειδίου του αζώτου υπερβαίνουν την ετήσια οριακή τιμή που έχει οριστεί από την ΕΕ για την προστασία της δημόσιας υγείας.

Οι αλλαγές αυτές συνδέονται και με την Πράσινη Συμφωνία της Ε.Ε., η οποία φέρνει μία σειρά από μεταρρυθμίσεις και στα λιμάνια, που βαφτίζονται «πράσινα», διότι αλλάζει το ενεργειακό μείγμα ενώ επείγει η ναυτολόγηση περισσότερων νέων καραβιών, που θα είναι λιγότερο ενεργοβόρα.

Η παγκόσμια ναυτιλία, σύμφωνα με τις μετρήσεις που έχουν γίνει από εμπειρογνώμονες, αφορά περίπου στο 3% των ρύπων. Ο ελληνόκτητος στόλος αντιπροσωπεύει το 53% της συνολικής χωρητικότητας που ελέγχεται από την ΕΕ και το 51,3% της χωρητικότητας με σημαία ΕΕ14,  σύμφωνα με έκθεση της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών. Τα πλοία με ελληνική σημαία αντιπροσωπεύουν το 21,5% της συνολικής χωρητικότητας με σημαία ΕΕ, με το ελληνικό νηολόγιο να είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στην ΕΕ. Η ελληνική ναυτιλία είναι ο κύριος βραχίονας μεταφορών για την ΕΕ, η οποία βασίζεται στη ναυτιλία για το 75,5% του εξωτερικού της εμπορίου.

Ο ελληνόκτητος στόλος αντιπροσωπεύει περισσότερο από το ήμισυ του συνολικού στόλου που ελέγχεται από την ΕΕ. Ευρώπη, 20,3% Αμερική, 22,5%. Παρόλα αυτά πολλές ναυτιλιακές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της ναυπηγικής, έχουν, σε πολύ μεγάλο βαθμό, μετακινηθεί στην Άπω Ανατολή, σε Κίνα, Ιαπωνία και Κορέα.

Η ελληνική ναυτιλία έχει στρατηγική σημασία για την ΕΕ, καθώς τόσο η οικονομία της όσο και η ευημερία των πολιτών της εξαρτώνται από την πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή ενέργεια: Με τις μέχρι στιγμής συνθήκες η Ε.Ε. εισάγει το 87% των αναγκών της σε αργό πετρέλαιο, το 70% των αναγκών της σε φυσικό αέριο και το 40% των αναγκών της σε στερεά ορυκτά καύσιμα. Το ζήτημα είναι τι μέλλει γενέσθαι από εδώ και στο εξής αφού μεγάλο κομμάτι των ορυκτών καυσίμων, δεν θα έρθει από τη Ρωσία και τι συνέπειες θα έχει αυτό το γεγονός και στις ναυτιλιακές επιχειρήσεις και στην αγορά και τους καταναλωτές.