ΟΠΕΚΕΠΕ, “συστημική” διαφθορά, πρόστιμα, και “Γκόρτσοι” στο απυρόβλητο

Είναι αλήθεια πώς ένας αριθμός αγροτών και κτηνοτρόφων είναι διαχρονικά εθισμένοι να αρμέγουν την… αγελάδα των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων, την ώρα που η πλειονότητα του αγροτικού κόσμου κοπιάζει νυχθημερόν να επιβιώσει. Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι ο καθρέφτης αυτού του πλέγματος της εξαπάτησης και της διαφθοράς. Όμως, κανένα σκάνδαλο δεν μπορεί να εξελιχθεί ερήμην των αρμοδίων φορέων. Χρειάζεται η συνδρομή, τουλάχιστον δια της ανοχής, των ελεγκτικών μηχανισμών, των διοικήσεων του οργανισμού, και της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας του αρμόδιου υπουργείου.

Η επιχειρηματολογία περί “διαχρονικότητας” αυτής της κατάστασης είναι μεν σωστή, δεν αφορά, ωστόσο τις συγκεκριμένες περιπτώσεις που έχει εντοπίσει η έρευνα της ευρωπαϊκής εισαγγελίας, στη βάση της οποίας έχουν επιβληθεί πρόστιμα στην Ελλάδα- το πιό πρόσφατο είναι αυτό των 392 εκατ. ευρώ που έγινε γνωστό προ διημέρου.

Η Κομισιόν επέβαλε στη χώρα μας το πρώτο πρόστιμο, 392 εκατ. ευρώ. Θεωρεί ότι το πρόβλημα με τις παράνομες επιδοτήσεις στην Ελλάδα έχει καταστεί «συστημικό» και γι’ αυτό περικόπτει οριζοντίως τις άμεσες επιδοτήσεις 5% έως 10%. Οι άμεσες ενισχύσεις των αγροτών για την επόμενη χρονιά υπολογίζονται ότι θα περιοριστούν στα 1,5 δισ. ευρώ.

Το πρόστιμο επί της ουσίας αφορά 20 περιπτώσεις παράβασης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για απάτες το διάστημα από 2019-2023. Στην απόφαση αναφέρονται και τέσσερις παραβάσεις, όχι για απάτες αλλά για κάποιες καθυστερήσεις, τα χρόνια 2016-2018.

Προκύπτουν δύο βασικά ερωτήματα: πρώτο, αν τα λεφτά που κλάπηκαν θα επιστραφούν στο ταμείο και πότε/πώς θα ξεκινήσουν οι σχετικές διαδικασίες, και, δεύτερο, αν θα κινηθούν διαδικασίες για τη διερεύνηση και πολιτικών ευθυνών.

Η κυβερνητική απόφαση να αλλάξει η διαδικασία έγκρισης των επιδοτήσεων και να την αναλάβει, από το 2027, η ΑΑΔΕ, μένει να αποδειχθεί κατά πόσο θα είναι αξιόπιστη και αποτελεσματική, είναι, ωστόσο, βέβαιο πως ο ΟΠΕΚΕΠΕ ήταν και είναι θερμοκήπιο διαφθοράς.

Το γεγονός, όμως, ότι μπαίνει λουκέτο στον οργανισμό σημαίνει ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να εγγυηθεί την εξυγίανσή του και τη λειτουργία του με βάση τις ευρωπαϊκές οδηγίες και σε πλαίσιο νομιμότητας και διαφάνειας. Αυτό, εκ των πραγμάτων, συνιστά σοβαρή ομολογία αποτυχίας του κράτους.

Κατ’ επέκταση, δε, εύλογα μπορεί να σκεφτεί κανείς πώς το γεγονός ότι το κράτος δεν μπορεί να σπάσει το απόστημα της διαφθοράς στον ΟΠΕΚΕΠΕ αποτελεί τουλάχιστον ένδειξη ότι δύσκολα θα ελέγξει ανάλογα φαινόμενα σε ολόκληρο το εύρος της λειτουργίας του.

Το οικονομικό κόστος για τη χώρα είναι ήδη μεγάλο και θα γίνει μεγαλύτερο, καθώς θεωρείται σίγουρο ότι τα πρόστιμα μόλις άρχισαν να επιβάλλονται. Το πιθανότερο είναι πως θα κληθεί να τα πληρώσει ο κρατικός προϋπολογισμός, δηλαδή οι φορολογούμενοι πολίτες, ενώ, παράλληλα, οι αγρότες και κτηνοτρόφοι που τηρούν πλήρως και με αίσθηση ευθύνης τις διαδικασίες θα στερηθούν σημαντικό μέρος των επιδοτήσεων που λαμβάνει η χώρα. Κι αυτό θα επιφέρει και το σχετικό πολιτικό κόστος, οι νόμιμοι γνωρίζουν πως το “σύστημα” ανέχτηκε, κάλυψε, ή και συνέδραμε την απάτη των λίγων “ημετέρων”.

Η κυβέρνηση δεν πρέπει να υποτιμήσει το θέμα. Όχι μόνο γιατί μας εκθέτει για άλλη μία φορά στις Βρυξέλλες ως μία χώρα που η διαφθορά είναι “συστημική”, αλλά και διότι εάν το πράξει στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι σαν να στέλνει σήμα ότι το έκανε, ή θα το κάνει, και σε ανάλογες.

Κανένας “Γκόρτσος” δεν μπορεί να υπονομεύει την εικόνα της χώρας, την οικονομία, τη λειτουργία των θεσμών, και, εν κατακλείδι, όλους εκείνους που δεν εξαπατούν.