Η πραγματικότητα για Shein και Temu… πέραν ότι έχουν τρομάξει την Ευρώπη

Οι κινεζικές πλατφόρμες Shein και Temu, που έχουν κατακτήσει την αγορά της fast fashion και των φθηνών προϊόντων παγκοσμίως, βρίσκονται στο στόχαστρο της Ευρώπης, καθώς κατηγορούνται για αθέμιτο ανταγωνισμό και για πρακτικές που έρχονται σε σύγκρουση με τις ευρωπαϊκές αξίες. Παρά την τεράστια εμπορική επιτυχία τους, ιδιαίτερα στους νέους καταναλωτές, οι αντιδράσεις πολιτικών, βιομηχανικών φορέων και κοινωνικών κινημάτων εντείνονται, με τη Γαλλία να πρωτοστατεί στις αντιστάσεις απέναντι στα σχέδιά τους.

Οι δύο εταιρείες εκμεταλλεύονται φορολογικά παραθυράκια, καθώς τα περισσότερα προϊόντα τους εισάγονται από την Κίνα σε μικρά δέματα αξίας κάτω των 150 ευρώ, αποφεύγοντας τελωνειακούς δασμούς και άλλες επιβαρύνσεις που επιβάλλονται σε ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Αυτό τις απαλλάσσει από κόστη όπως φόρους, ΦΠΑ, κανόνες ασφάλειας προϊόντων και μισθολογικές υποχρεώσεις, αφήνοντας τις μικρομεσαίες ευρωπαϊκές εταιρείες σε δυσμενή θέση και εντείνοντας το αίσθημα αθέμιτου ανταγωνισμού.

Παράλληλα, καθώς λειτουργούν κυρίως μέσω εφαρμογών, εγείρονται σοβαρά ερωτήματα για την προστασία προσωπικών δεδομένων και για τις σχέσεις τους με την κινεζική κυβέρνηση. Γι’ αυτό, αρκετοί Ευρωπαίοι πολιτικοί ζητούν ψηφιακούς ελέγχους και πιθανές κυρώσεις, αντίστοιχες με εκείνες που εφαρμόστηκαν κατά του TikTok.

Η Shein στη Γαλλία

Το σχέδιο της Shein να ανοίξει φυσικά καταστήματα στη Γαλλία, σε πόλεις όπως η Ντιζόν, η Γκρενόμπλ, η Ρεμς, η Λιμόζ και η Ανζέ, προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων. Αν και η εταιρεία συμφώνησε με τη Société des Grands Magasins (SGM) για χρήση του εμπορικού ονόματος Galeries Lafayette, ο ιστορικός όμιλος ξεκαθάρισε ότι δεν συμμερίζεται τις «αξίες» της Shein και θα κινηθεί νομικά για να εμποδίσει την εγκατάστασή της.

Η πρώτη φυσική παρουσία έχει προγραμματιστεί για τον Νοέμβριο, στο πολυκατάστημα BHV Marais στο Παρίσι, με την SGM να επιμένει ότι η συμφωνία της είναι απόλυτα νόμιμη.

Η προοπτική αυτή όμως αντιμετωπίζεται με έντονη κριτική από τον γαλλικό χώρο της μόδας. Ο πρόεδρος της Γαλλικής Ομοσπονδίας Γυναικείας Έτοιμης Ένδυσης, Γιαν Ριβοαλάν, έκανε λόγο για «έλλειψη σεβασμού» προς τους παραδοσιακούς πελάτες και για πλήγμα στην εικόνα της γαλλικής βιομηχανίας.

Ρυθμίσεις και περιορισμοί

Η Γαλλία ήδη προχωρά σε νομοθετικές παρεμβάσεις με στόχο να ξεχωρίσει το μοντέλο της ultra fast fashion από τις παραδοσιακές αλυσίδες όπως η Zara και η H&M. Έχει θεσπίσει περιβαλλοντικό τέλος, το οποίο φέτος είναι 5 ευρώ και θα φτάσει τα 10 ευρώ το 2030, ενώ από το 2025 απαγορεύει σε influencers να διαφημίζουν τέτοιες εταιρείες, με πρόστιμα έως 100.000 ευρώ για τις επιχειρήσεις που παραβιάζουν τη ρύθμιση.

Ήδη, αρκετές γαλλικές αλυσίδες όπως η Jennyfer και η NafNaf οδηγήθηκαν σε πτώχευση, μη μπορώντας να αντέξουν την πίεση από τις κινεζικές πλατφόρμες.

Ευρύτερη σύγκρουση

Η διαμάχη γύρω από Shein και Temu ξεπερνά τα όρια του εμπορίου και αφορά μια βαθύτερη σύγκρουση αξιών: την αντίθεση μεταξύ της παγκοσμιοποιημένης, φτηνής κατανάλωσης και των ευρωπαϊκών αρχών για βιωσιμότητα, ηθική παραγωγή και δίκαιο ανταγωνισμό.

Η Shein κατηγορείται για εξαντλητικές συνθήκες εργασίας σε τρίτες χώρες, έλλειψη διαφάνειας στην εφοδιαστική αλυσίδα και για επιφανειακή χρήση της «βιωσιμότητας» ως εργαλείου μάρκετινγκ. Από την άλλη, η Temu δέχεται επικρίσεις για dropshipping πρακτικές, χωρίς εγγυήσεις για ποιότητα προϊόντων ή σεβασμό στα δικαιώματα των εργαζομένων.

Η υπερκατανάλωση που ενθαρρύνουν οδηγεί σε υψηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και προϊόντα χαμηλής ποιότητας με μικρή διάρκεια ζωής.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΕ και ειδικά η Γαλλία ενισχύουν πολιτικές κυκλικής οικονομίας και βιώσιμης κατανάλωσης, βάζοντας στο στόχαστρο το επιχειρηματικό μοντέλο που εκπροσωπούν οι κινεζικές πλατφόρμες.