Νέα Ανεξάρτητη Αρχή για την Προστασία του Καταναλωτή: Πώς θα λειτουργεί- Μεταρρύθμιση–τομή στην αγορά

Σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί η προστασία των καταναλωτών και να εκσυγχρονιστεί η λειτουργία της αγοράς, η ελληνική κυβέρνηση προχωρά στη σύσταση μιας νέας Ανεξάρτητης Διοικητικής Αρχής, με δομή και αρμοδιότητες που παραπέμπουν στο επιτυχημένο μοντέλο της ΑΑΔΕ. Η σχετική απόφαση εγκρίθηκε σήμερα από το Υπουργικό Συμβούλιο και παρουσιάστηκε αναλυτικά από τον Υπουργό Ανάπτυξης, Τάκη Θεοδωρικάκο.

Πρόκειται για μια βαθιά δομική μεταρρύθμιση, η οποία φιλοδοξεί να αντιμετωπίσει τις χρόνιες παθογένειες του υφιστάμενου συστήματος: την αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων, τη διοικητική σύγχυση και την ανεπαρκή εποπτεία της αγοράς. Η νέα αρχή έρχεται να καλύψει το θεσμικό κενό με ένα πιο ευέλικτο, λειτουργικό και καταναλωτοκεντρικό σχήμα.

Ενοποίηση δομών και κοινωνικός προσανατολισμός

Σύμφωνα με το σχέδιο, η νέα αρχή θα ενσωματώσει βασικές λειτουργίες του Συνηγόρου του Καταναλωτή, της ΔΙΜΕΑ και κρίσιμων μονάδων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου, συγκροτώντας έναν ενιαίο μηχανισμό ελέγχου και διαμεσολάβησης. Το μοντέλο εμπνέεται από διεθνή παραδείγματα, όπως εκείνα της Σουηδίας και της Ιταλίας, όπου η εποπτεία των αγορών ασκείται μέσω ανεξάρτητων φορέων με διακριτές, ενισχυμένες αρμοδιότητες.

Παράλληλα, η νέα αρχή θα φέρει κοινωνικό πρόσημο, δίνοντας έμφαση στην προάσπιση των δικαιωμάτων του καταναλωτή, στην ενίσχυση της διαφάνειας και στην προώθηση της καταναλωτικής συνείδησης.

Πέντε άξονες δράσης με ενισχυμένες αρμοδιότητες

Η λειτουργία της Αρχής θα βασίζεται σε πέντε διακριτούς πυλώνες:

• Ελεγκτικός μηχανισμός: Διενέργεια στοχευμένων ελέγχων για τιμολογιακές παραβάσεις, ελλιπή σήμανση, αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και φαινόμενα shrinkflation (μείωση ποσότητας προϊόντων χωρίς αντίστοιχη μείωση τιμής).
• Επιβολή κυρώσεων: Δυνατότητα επιβολής προστίμων και διοικητικών μέτρων, είτε έπειτα από καταγγελίες είτε κατόπιν αυτεπάγγελτων ελέγχων, με αυξημένα ανώτατα όρια προστίμων.
• Διαμεσολάβηση: Ρόλος συντονιστή για την εξωδικαστική επίλυση διαφορών μεταξύ καταναλωτών και επιχειρήσεων, στα πρότυπα του Συνηγόρου του Καταναλωτή.
• Πολιτική εισήγηση: Κατάθεση προτάσεων πολιτικής στο Υπουργείο Ανάπτυξης για την αναβάθμιση της καταναλωτικής προστασίας.
• Ενημέρωση και ενίσχυση: Προώθηση καταναλωτικής εκπαίδευσης, στήριξη οργανώσεων και εξειδικευμένες δράσεις για ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Διοικητική δομή και πλήρης ανεξαρτησία

Η ηγεσία της Αρχής θα περιλαμβάνει:

• Έναν Διοικητή, ο οποίος θα έχει τη συνολική ευθύνη λειτουργίας, στρατηγικής και θεσμικής εκπροσώπησης.
• Τρεις Υποδιοικητές με καθορισμένες αρμοδιότητες:
  • Υποδιοικητής Ελέγχου Αγοράς & Προστασίας Καταναλωτή
  • Υποδιοικητής – Συνήγορος του Καταναλωτή
  • Υποδιοικητής Οικονομικών και Διοικητικών Υπηρεσιών

Όλα τα ανώτατα στελέχη θα είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, με πενταετή θητεία, ώστε να διασφαλίζεται η θεσμική συνέχεια και η ανεξαρτησία των παρεμβάσεών τους.

Στελέχωση με ταχύτητα και επάρκεια

Η στελέχωση της νέας Αρχής θα πραγματοποιηθεί με:

• Μεταφορά υπαρχόντων οργανικών θέσεων από τις δομές που καταργούνται ή συγχωνεύονται.
• Σύσταση νέων θέσεων ειδικών συμβούλων και επιστημονικών συνεργατών.
• Κινητικότητα εντός και εκτός δημόσιας διοίκησης, ακόμη και κατά παρέκκλιση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου.
• Ανοιχτές διαδικασίες επιλογής προϊσταμένων, μέσω τροποποιημένων ΑΣΕΠ, χωρίς αποκλεισμούς υποψηφίων από άλλους φορείς.

Αυτοτελής χρηματοδότηση και θεσμική διαφάνεια

Η χρηματοδότηση της Αρχής θα προέρχεται από:

• Τον κρατικό προϋπολογισμό
• Ευρωπαϊκά κονδύλια, όπως το Consumer Programme
• Ποσοστά επί των προστίμων που θα επιβάλλονται
• Παράβολα για καταγγελίες, όπου αυτό θεωρείται σκόπιμο

Πρόκειται για ένα χρηματοδοτικό μοντέλο που εγγυάται λειτουργική ανεξαρτησία, χωρίς πρόσθετη επιβάρυνση για τον φορολογούμενο πολίτη.

Στο πλαίσιο ενίσχυσης της διαφάνειας και λογοδοσίας, προβλέπεται:

• Ετήσιος απολογισμός στη Βουλή
• Υποχρεωτική δημοσιοποίηση όλων των διοικητικών πράξεων στην πλατφόρμα «Διαύγεια»
• Λειτουργία ανεξάρτητου εσωτερικού ελεγκτή
• Χρήση ψηφιακών εργαλείων για την πληροφόρηση των πολιτών και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης

Επανεκκίνηση της εμπιστοσύνης στην αγορά

Η ίδρυση της νέας Ανεξάρτητης Αρχής συνιστά μια καθοριστική θεσμική παρέμβαση για την επανεκκίνηση της εμπιστοσύνης στην αγορά. Η κυβέρνηση επιδιώκει να αποκαταστήσει την ισορροπία στις σχέσεις καταναλωτή και επιχειρηματία, να αναβαθμίσει την αποτελεσματικότητα των ελέγχων και να ενισχύσει τον ρόλο του κράτους ως εγγυητή δικαιοσύνης και διαφάνειας στην οικονομική δραστηριότητα.

Μητσοτάκης: Εθνική Αρχή κατά της Ακρίβειας στα πρότυπα της Σουηδίας-Πιο αυστηρό πλαίσιο για τη μετανάστευση