ΕΕ: Συμφωνία για ποινικοποίηση της παραβίασης των κυρώσεων

Σε συμφωνία που θεσπίζει ως ποινικό αδίκημα την παραβίαση των κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και προβλέπει κυρώσεις, απέβη η ισπανική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σήμερα (12.12.2023). Ιδιαίτερη σημασία στο πλαίσιο του ρωσικού επιθετικού πολέμου κατά της Ουκρανίας αποκτά αυτή η συμφωνία, καθώς διασφαλίζει ότι όσοι παραβιάζουν ή παρακάμπτουν τις κυρώσεις της ΕΕ θα διώκονται ποινικά.

Η οδηγία ορίζει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να ορίσουν ορισμένες ενέργειες ως ποινικά αδικήματα. Αυτά περιλαμβάνουν:

• παροχή βοήθειας σε άτομα που υπόκεινται σε περιοριστικά μέτρα της ΕΕ για να παρακάμψουν μια ταξιδιωτική απαγόρευση
• εμπορία προϊόντων που υπόκεινται σε κυρώσεις και διεξαγωγή συναλλαγών με κράτη ή οντότητες που πλήττονται από περιοριστικά μέτρα της ΕΕ
• παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών ή εκτέλεση χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων που απαγορεύονται ή περιορίζονται
• κάλυψη της ιδιοκτησίας κεφαλαίων ή οικονομικών πόρων από πρόσωπο, οντότητα ή φορέα που υφίσταται κυρώσεις από την ΕΕ
• Η υποκίνηση, η βοήθεια και η συνέργεια σε αυτά τα αδικήματα θα τιμωρούνται ως έγκλημα

Το εμπόριο πολεμικού υλικού συνιστά ποινικό αδίκημα όχι μόνο όταν διαπραχθεί εκ προθέσεως αλλά και εάν διαπραχθεί από βαριά αμέλεια.

Ακόμα, διασφαλίζεται ότι η παραβίαση των κυρώσεων της ΕΕ τιμωρείται με αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές ποινικές κυρώσεις. Όταν η παραβίαση περιοριστικού μέτρου συμβαίνει εκ προθέσεως, η μέγιστη ποινή πρέπει να προβλέπει ποινή φυλάκισης. Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα εγκλήματα που ορίζονται στην παρούσα οδηγία τιμωρούνται με μέγιστη ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους ή τουλάχιστον πέντε ετών, ανάλογα με το αδίκημα. Τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να εφαρμόσουν νόμους που προβλέπουν υψηλότερες ποινές.

Εκτός από φυλάκιση, σε όσους παραβιάσουν τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ ενδέχεται να επιβληθούν πρόστιμα.

Τα νομικά πρόσωπα (π.χ. εταιρείες) μπορούν επίσης να θεωρηθούν υπεύθυνα για τα παραπάνω αδικήματα. Αυτό θα συνέβαινε όταν ένα τέτοιο αδίκημα έχει διαπραχθεί – προς όφελός τους – από άτομο με ηγετική θέση στον οργανισμό. Τα νομικά πρόσωπα που παραβιάζουν περιοριστικά μέτρα θα πρέπει να αντιμετωπίσουν κυρώσεις που περιλαμβάνουν τον αποκλεισμό επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και την ανάκληση αδειών για την άσκηση των οικονομικών τους δραστηριοτήτων.

Τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να διασφαλίσουν ότι τηρούνται οι κυρώσεις της ΕΕ. Για τον σκοπό αυτό, θα υποχρεωθούν να προβλέψουν μια προθεσμία παραγραφής, δηλαδή το χρονικό πλαίσιο εντός του οποίου πρέπει να κινηθεί η νομική ενέργεια, που επιτρέπει την ορθή επιβολή του νόμου. Τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να λάβουν μέτρα για το πάγωμα και τη δήμευση των εσόδων που προκύπτουν από την παραβίαση των κυρώσεων. Αναμένεται η τελική έγκριση από το Συμβούλιο της ΕΕ.