Η καινοτομία ως καταλύτης μετασχηματισμού της υγείας: Οφέλη για ασθενείς, σύστημα και οικονομία

Νέα μοντέλα φροντίδας στο επίκεντρο της πολιτικής υγείας.

Η ανάγκη υιοθέτησης νέων, καινοτόμων προσεγγίσεων στην παροχή υπηρεσιών υγείας αναδείχθηκε με έμφαση στο Πανελλήνιο Συνέδριο για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας 2025. Στο πλαίσιο της ενότητας με τίτλο «Νέες προσεγγίσεις στην υγεία: οφέλη για τους ασθενείς, το σύστημα υγείας και την οικονομία», που πραγματοποιήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2025, ειδικοί και θεσμικοί εκπρόσωποι υπογράμμισαν ότι τα συστήματα υγείας καλούνται πλέον να απαντήσουν σε αυξανόμενες και πολυεπίπεδες προκλήσεις, τόσο δημογραφικές όσο και οικονομικές και τεχνολογικές.

Η συζήτηση κατέδειξε ότι η καινοτομία δεν αποτελεί απλώς τεχνολογική αναβάθμιση, αλλά στρατηγικό εργαλείο για τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας, σε μια εποχή που η ζήτηση για υπηρεσίες αυξάνεται, οι πόροι είναι περιορισμένοι και οι ασθενείς διεκδικούν ποιοτικότερη και πιο εξατομικευμένη φροντίδα.

Από τα παραδοσιακά σχήματα στα σύγχρονα μοντέλα φροντίδας

Στο επίκεντρο της ενότητας βρέθηκαν τα νέα μοντέλα παροχής φροντίδας, οι σύγχρονες θεραπευτικές προσεγγίσεις: όπως η υποδόρια χορήγηση φαρμάκων, καθώς και η αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων και εφαρμογών, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την τηλεϊατρική και την εξ αποστάσεως παρακολούθηση ασθενών.

Όπως αναδείχθηκε, ο εκσυγχρονισμός των δομών και των διαδικασιών φροντίδας μπορεί να επιφέρει πολλαπλά οφέλη: βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, μείωση του κόστους, καλύτερη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων και, κυρίως, ενίσχυση της πρόσβασης των ασθενών στο σύστημα υγείας. Η διάσταση αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα, όπου η συγκέντρωση των υγειονομικών υποδομών στα μεγάλα αστικά κέντρα εξακολουθεί να δημιουργεί ανισότητες στην πρόσβαση, ιδίως για τους κατοίκους απομακρυσμένων και νησιωτικών περιοχών.

Οι καινοτόμες πρακτικές, όπως επισημάνθηκε, μπορούν να ενδυναμώσουν τη σχέση ασθενούς–νοσοκομείου, να μειώσουν την ανάγκη για συχνές μετακινήσεις και νοσηλείες και να αναβαθμίσουν ουσιαστικά τη συνολική εμπειρία φροντίδας.

Η υγεία ως επένδυση και όχι ως κόστος

Κομβική παρέμβαση στην ενότητα πραγματοποίησε η Kavita Patel, Διευθύνουσα Σύμβουλος της Roche Hellas για την Ελλάδα και την Κύπρο, η οποία τόνισε ότι η υγειονομική περίθαλψη και τα καινοτόμα φάρμακα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως επένδυση και όχι ως δημοσιονομικό βάρος. Όπως ανέφερε, διεθνείς μελέτες δείχνουν ότι για κάθε 1 δολάριο που επενδύεται στην υγεία, η μέση οικονομική απόδοση μπορεί να φτάσει έως και τα 3 δολάρια, μέσω της αύξησης της παραγωγικότητας, της μείωσης των αναρρωτικών αδειών και της αποσυμφόρησης των συστημάτων υγείας.

Η τοποθέτησή της ανέδειξε την ανάγκη για μια ολιστική και μακροπρόθεσμη προσέγγιση στη χάραξη πολιτικής υγείας, η οποία θα λαμβάνει υπόψη όχι μόνο το άμεσο κόστος, αλλά και τα μακροπρόθεσμα κοινωνικά και οικονομικά οφέλη της καινοτομίας.

Συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα: Το παράδειγμα «ΟΙΚΟΘΕΝ»

Στο πλαίσιο αυτό, η κα Patel αναφέρθηκε στη σημασία των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, παρουσιάζοντας το πρόγραμμα «ΟΙΚΟΘΕΝ» ως χαρακτηριστικό παράδειγμα επιτυχημένης συνεργασίας. Η πρωτοβουλία αυτή, που σχεδιάστηκε από το Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας» και υποστηρίχθηκε από τη Roche Hellas, δίνει τη δυνατότητα κατ’ οίκον χορήγησης θεραπειών, που μέχρι πρότινος πραγματοποιούνταν αποκλειστικά σε νοσοκομειακό περιβάλλον.

Το πρόγραμμα συμβάλλει ουσιαστικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, στη μείωση της επιβάρυνσης των νοσοκομείων και στη βέλτιστη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, αποτυπώνοντας στην πράξη πώς η καινοτομία μπορεί να μετασχηματίσει τη φροντίδα υγείας.

Οι στρεβλώσεις του φαρμακευτικού προϋπολογισμού

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στις χρόνιες στρεβλώσεις του ελληνικού φαρμακευτικού συστήματος. Η κα Patel επεσήμανε ότι η αξία της καινοτομίας δεν αναγνωρίζεται επαρκώς στη χώρα μας, καθώς η υφιστάμενη κατανομή του δημόσιου φαρμακευτικού προϋπολογισμού και ο μηχανισμός επιστροφών (clawback) έχουν οδηγηθεί σε μη βιώσιμα επίπεδα.

Ενδεικτικά, ανέφερε ότι φαρμακευτικές εταιρείες που διαθέτουν νοσοκομειακά φάρμακα αξίας άνω των 30 ευρώ καλούνται να καλύψουν έως και το 76% της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης, γεγονός που δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους για τη βιωσιμότητα των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη χώρα. Ταυτόχρονα, η κατάσταση αυτή απειλεί άμεσα την έγκαιρη και ισότιμη πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες.

Αξιολόγηση Τεχνολογιών Υγείας: Η ανάγκη για νέα κριτήρια

Στο ίδιο πλαίσιο, υπογραμμίστηκε η ανάγκη αναθεώρησης των κριτηρίων της Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (ΑΤΥ), ώστε πέρα από την κλινική αποτελεσματικότητα να συνεκτιμάται και ο συνολικός αντίκτυπος μιας νέας θεραπείας στο σύστημα υγείας και στην κοινωνία.

Όπως επισημάνθηκε, ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός για την ΑΤΥ ((ΕΕ) 2021/2282), σε συνδυασμό με την πρωτοβουλία του υπουργείου Υγείας για την ενίσχυση του εθνικού μηχανισμού ΑΤΥ, συνιστούν σημαντική ευκαιρία για τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου και διαφανούς πλαισίου αξιολόγησης και αποζημίωσης. Ένα πλαίσιο που θα διασφαλίζει έγκαιρη, βιώσιμη και δίκαιη πρόσβαση στην καινοτομία, λαμβάνοντας υπόψη την κλινική, οικονομική και κοινωνική αξία των νέων φαρμάκων.

Ιδιαίτερη μνεία έγινε και στην ανάγκη κατάργησης του λεγόμενου «κανόνα 5/11», ο οποίος λειτουργεί ως σημαντικό εμπόδιο στην ταχεία ένταξη και αποζημίωση σύγχρονων θεραπειών.

Η υγεία ως στρατηγική επιλογή για το μέλλον

Κλείνοντας, η κα Patel τόνισε ότι μόνο μέσα από συλλογική προσπάθεια, διαρκή διάλογο και ουσιαστική συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων μπορεί η Ελλάδα να επιταχύνει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στο σύστημα υγείας και να εδραιώσει την υγεία ως στρατηγική επένδυση για το μέλλον της χώρας.

Στη συζήτηση, συμμετείχαν, επίσης, ο Κώστας Αθανασάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, η Λίλιαν Βιλδιρίδη, Γενική Γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας του Υπουργείου Υγείας, ο Γιώργος Καπετανάκης, Πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛ.Ο.Κ.), ο Σπύρος Σαπουνάς, Πρόεδρος του ΕΟΦ και μέλος της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης.