Σύνοδος Κορυφής:”Ή χρήματα σήμερα ή αίμα αύριο”-Δραματικές διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία

Στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών, οι ηγέτες της ΕΕ συζητούν αν θα παραχωρηθεί στην Ουκρανία πρόσβαση στα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για τη χρηματοδότηση του πολέμου, με το Βέλγιο να αντιτίθεται έντονα, καθώς εκεί βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος των περιουσιακών στοιχείων.

Παρουσία του Ουκρανού Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κεντρικό θέμα της Συνόδου Κορυφής παραμένει η χρηματοδότηση της Ουκρανίας την επόμενη διετία. Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων καλούνται να δώσουν συνέχεια στη δέσμευση που ανέλαβαν στο προηγούμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την κάλυψη των πιεστικών οικονομικών, στρατιωτικών και ανθρωπιστικών αναγκών του Κιέβου.

Κατά εκτιμήσεις του ΔΝΤ, οι συνολικές ανάγκες κατά την περίοδο 2026-2027 θα ανέλθουν σε 135,7 δισ. ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει παρουσιάσει δύο βασικές επιλογές, που καλύπτουν περίπου τα δύο τρίτα του απαιτούμενου ποσού, δηλαδή 90 δισ. ευρώ. Η πρώτη αφορά κοινό δανεισμό της ΕΕ, με εγγύηση τον κοινοτικό προϋπολογισμό, λύση που απαιτεί ομοφωνία και συναντά ισχυρές αντιστάσεις από κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων η Γερμανία, ενώ η Ουγγαρία δηλώνει ανοιχτά αντίθετη.

Η δεύτερη επιλογή, που κερδίζει έδαφος μεταξύ των κρατών-μελών, είναι το λεγόμενο «δάνειο επανορθώσεων», με αξιοποίηση δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στην ΕΕ. Πρόκειται για λύση που θα μπορούσε να εγκριθεί με ειδική πλειοψηφία και δεν επιβαρύνει άμεσα τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Σε αυτή την περίπτωση, η Ουκρανία θα αποπληρώσει το δάνειο μόνο εφόσον η Ρωσία καταβάλει αποζημιώσεις, διαφορετικά, οι κυρώσεις θα παραμείνουν σε ισχύ και τα ρωσικά κεφάλαια παγωμένα. Υπενθυμίζεται ότι τα κράτη-μέλη αποφάσισαν πρόσφατα να παρατείνουν επ’ αόριστον το πάγωμα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, χωρίς την ανάγκη εξαμηνιαίας ανανέωσης.

Περίπου 210 δισ. ευρώ από τα αποθεματικά της ρωσικής κεντρικής τράπεζας βρίσκονται δεσμευμένα σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της ΕΕ, εκ των οποίων περίπου 185 δισεκ. ευρώ τελούν υπό τη διαχείριση της Euroclear στο Βέλγιο. Η βελγική κυβέρνηση συνεχίζει να εκφράζει έντονες ανησυχίες για τους νομικούς και χρηματοοικονομικούς κινδύνους και αξιώνει ισχυρές και άμεσες εγγυήσεις από τους ευρωπαίους εταίρους, πιο συγκεκριμένα ότι θα μοιραστούν το ενδεχόμενο κόστος.

Οι διαβουλεύσεις συνεχίστηκαν ως την τελευταία στιγμή χθες Τετάρτη το βράδυ σε επίπεδο πρέσβεων, με την πλειοψηφία των κρατών-μελών να εμφανίζεται καταρχήν υπέρ του δανείου επανορθώσεων, υπό την προϋπόθεση ύπαρξης επαρκών εγγυήσεων και μηχανισμών αλληλεγγύης. «Πρέπει να βρεθεί συμφωνία – αλλιώς το μήνυμα για την ΕΕ θα είναι καταστροφικό», σημείωναν Ευρωπαίοι διπλωμάτες.

Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν θα αποχωρήσουν από τη σύνοδο κορυφής αν δεν έχουν καταλήξει σε συμφωνία για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, δήλωσε στους δημοσιογράφους η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.«Πρέπει να βρούμε μια λύση σήμερα», δήλωσε η επικεφαλής της Κομισιόν, προσθέτοντας ότι «υποστηρίζει πλήρως τα αιτήματα της Βελγίου [για] να μοιραστούμε όλοι τους κινδύνους που συνδέονται με το δάνειο επανόρθωσης.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε την Πέμπτη το πρωί ότι η απουσία απόφασης σχετικά με τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα ήταν «ένα μεγάλο πρόβλημα» για το Κίεβο, του οποίου τα χρήματα φτάνουν μόλις μέχρι τον Απρίλιο.

Η επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ, Κάγια Κάλας, δήλωσε ότι θα πρέπει να υπάρξει ομοφωνία για να εγκριθεί το σχέδιο, απορρίπτοντας την ιδέα να περάσει με ειδική πλειοψηφία.

«Δεν νομίζω ότι θα προχωρήσουμε χωρίς το Βέλγιο να αισθάνεται άνετα», είπε, καθώς πολλές χώρες μέλη της ΕΕ δήλωσαν ότι θα υπογράψουν το σχέδιο μόνο αν το κάνει και το Βέλγιο. Η ειδική πλειοψηφία, η οποία θα απέκλειε ουσιαστικά το Βέλγιο, θα σήμαινε ότι τουλάχιστον 15 από τις 27 χώρες θα έδιναν το πράσινο φως, αντιπροσωπεύοντας τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού της ΕΕ.

«Συμφωνώ με τον Μερτς, είναι 50-50», πρόσθεσε η Κάλας, αναφερόμενη στις πιθανότητες που έδωσε ο Γερμανός καγκελάριος για την έγκριση του δανείου σήμερα.

Την ιδέα της ειδικής πλειοψηφίας απορρίπτει κατηγορηματικά και το Βέλγιο: Η σημερινή απόφαση απαιτεί ομόφωνη υποστήριξη, δήλωσε ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ ντε Βεβέρ και προσέθεσε πως κάτι τέτοιο «είναι που νομικά ονομάζεται παραφθορά», προειδοποιώντας ότι μια ασταθής νομική βάση που ακυρώνεται από το ανώτατο δικαστήριο της Ευρώπης θα μπορούσε να οδηγήσει σε «ένα σύμπαν προβλημάτων».

Υπάρχουν γεωπολιτικά κίνητρα, υποστήριξε: «Όσο πιο κοντά ζεις στη Ρωσία και όσο περισσότερο θυμάσαι τι σημαίνει πραγματικά ο κομμουνισμός όταν πρέπει να τον υπομένεις, τόσο πιο κινητοποιημένος είσαι να το κάνεις αυτό… Αυτό είναι επίσης απολύτως κατανοητό, δεν είναι κριτική».

Παρ’ όλα αυτά, αυτές οι χώρες αποτελούν ένα «μεγάλο και ισχυρό μπλοκ, και η Επιτροπή τείνει προς αυτή την κατεύθυνση», είπε ο ντε Βεβέρ. «Έτσι, η πρόκληση αργότερα σήμερα θα είναι να δούμε: Τι θα πει η Ευρώπη;».

Σε πιο δραματικούς τόνους κινήθηκε πάντως ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος τόνισε ότι οι ηγέτες έχουν να κάνουν μια απλή επιλογή. «Είτε χρήματα σήμερα, είτε αίμα αύριο», προσθέτοντας ότι «δεν μιλάω μόνο για την Ουκρανία, μιλάω για την Ευρώπη».

Πιο αφοριστικός ήταν πάντως ο Ούγγρος πρωθυπουργός για το σχέδιο: «Νομίζω ότι είναι νεκρό. Είναι νεκρό. Τελείωσε. Δεν υπάρχει επαρκής υποστήριξη σε υψηλό επίπεδο», δήλωσε ο Βίκτορ Ορμπάν.