Προϋπολογισμός Υγείας 2026: Η εκτίμηση των υγειονομικών- Στασιμότητα δαπανών, μισθοί πείνας και ένα ΕΣΥ χωρίς προσωπικό

Προειδοποίηση από υγειονομικούς: Χωρίς ουσιαστική χρηματοδότηση και κίνητρα, το Εθνικό Σύστημα Υγείας οδηγείται σε περαιτέρω απαξίωση.

Ρούλα Σκουρογιάννη

Για μία ακόμα φορά, με μια ιδιαίτερα αιχμηρή και αναλυτική ανακοίνωση, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ) παρεμβαίνει στη δημόσια συζήτηση για τον Προϋπολογισμό Υγείας 2026, περιγράφοντας μια εικόνα στασιμότητας, υποχρηματοδότησης και αδυναμίας αναστροφής της κρίσης στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ, Μιχάλης Γιαννάκος, ο προϋπολογισμός «ταιριάζει απόλυτα με τη λαϊκή παροιμία τρεις το λάδι, τρεις το ξύδι, έξι το λαδόξιδο», αποτυπώνοντας μια πολιτική που επαναλαμβάνεται χωρίς ουσιαστικές λύσεις, και μάλιστα, προς πάσα κατεύθυνση.

Κρίσιμη στιγμή για τη δημόσια υγεία – Ευθύνη της κυβέρνησης

Η ΠΟΕΔΗΝ υπογραμμίζει ότι η χώρα βρίσκεται σε κομβικό σημείο για τη δημόσια υγεία, με την ευθύνη να βαραίνει, πρωτίστως, την κυβέρνηση και προσωπικά τον Πρωθυπουργό.

Με τα χρηματοδοτικά εργαλεία που προβλέπει ο Προϋπολογισμός 2026, τονίζεται ότι δεν μπορεί να ανασυγκροτηθεί το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Το ΕΣΥ έχει πλέον απαξιωθεί:

·         ως χώρος εργασίας για τους νέους επαγγελματίες υγείας,

·         αλλά και για όσους ήδη υπηρετούν σε αυτό, υπό καθεστώς διαρκούς εξάντλησης.

Μισθοί πείνας, εξαντλητικά ωράρια και ελλείψεις προσωπικού συνθέτουν ένα περιβάλλον που αποθαρρύνει κάθε σκέψη επαγγελματικής προοπτικής.

Γιατί να μείνει ή να έρθει ένας νέος υγειονομικός στο ΕΣΥ;

Όπως σημειώνει η ΠΟΕΔΗΝ, ένας παλαιότερος εργαζόμενος ενδέχεται να διστάζει να φύγει στο εξωτερικό λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων. Όμως ο νέος επαγγελματίας υγείας, που θέλει να χτίσει τη ζωή του, γιατί να επιλέξει μια εργασία που τον εξαντλεί χωρίς να τον αμείβει ανάλογα με τα προσόντα και την προσφορά του;

Όταν οι μισθοί:

·         δεν επαρκούν ούτε για την κάλυψη του ενοικίου,

·         δεν αντανακλούν το επίπεδο ευθύνης,
πώς είναι δυνατόν να υπάρξει ενδιαφέρον στις προκηρύξεις και πώς μπορεί να ανακοπεί το κύμα μαζικών αποχωρήσεων;

4.700 αποχωρήσεις σε δύο χρόνια – Καμπανάκι κινδύνου για το ΕΣΥ

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα στοιχεία που δείχνουν ότι μόνο τα έτη 2024 και 2025, το ΕΣΥ έχασε περίπου 4.700 εργαζομένους, χωρίς να μπορεί να τους αντικαταστήσει.

Με δεδομένες τις ήδη σοβαρές ελλείψεις προσωπικού, η ΠΟΕΔΗΝ προειδοποιεί ότι δεν πρόκειται απλώς για «καμπανάκι», αλλά για καμπάνες συναγερμού, που καθιστούν επιτακτική την άμεση αναθεώρηση της μισθολογικής πολιτικής.

Ταμείο Ανάκαμψης: Δεν είναι λύση για τη βιωσιμότητα του ΕΣΥ

Η ομοσπονδία επισημαίνει ότι η οριακή αύξηση του ανώτατου ορίου δαπανών στον προϋπολογισμό:

·         δεν προέρχεται από μεταβιβάσεις του κρατικού προϋπολογισμού,

·         αλλά από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, οι οποίοι μάλιστα δεν απορροφώνται πάντα πλήρως.

Το Ταμείο Ανάκαμψης αφορά επιλέξιμες δαπάνες συγκεκριμένων δράσεων: έργα υποδομών ή κάλυψη απογευματινών χειρουργείων. Για τα τελευταία, η ΠΟΕΔΗΝ δηλώνει ξεκάθαρα τη διαφωνία της, επισημαίνοντας ότι όταν εξαντληθούν οι πόροι του Ταμείου, το κόστος θα μετακυλιστεί στους ίδιους τους ασθενείς.

Οικονομική ασφυξία στα νοσοκομεία – Ληξιπρόθεσμα άνω του 1 δισ. ευρώ

Στο ήδη δύσκολο τοπίο προστίθεται και το ασφυκτικό οικονομικό πλαίσιο των δημόσιων νοσοκομείων. Σύμφωνα με την ΠΟΕΔΗΝ, οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις στο τέλος του έτους αναμένεται να ξεπεράσουν το 1 δισεκατομμύριο ευρώ, επιβαρύνοντας περαιτέρω τη λειτουργία των μονάδων υγείας.

Μισθοί ΕΣΥ: Αριθμοί που εξηγούν την κρίση στελέχωσης

Η ΠΟΕΔΗΝ παραθέτει ενδεικτικά στοιχεία μισθών, τα οποία, όπως τονίζεται, δεν καλύπτουν ούτε βασικές ανάγκες διαβίωσης:

·         Γιατρός επιμελητής Β’: 1.264 ευρώ τον μήνα

·         Νοσηλευτής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης: 836 ευρώ

·         Βοηθός νοσηλευτή μέσης εκπαίδευσης: 736 ευρώ

·         Τραυματιοφορέας: 684 ευρώ

Ως πρόσθετες αμοιβές, για εργασία 3 αργιών και 7 νυχτερινών τον μήνα, ένας νοσηλευτής λαμβάνει μόλις 100 ευρώ.

Η σύγκριση με την Κύπρο είναι αποκαλυπτική

Η ΠΟΕΔΗΝ φέρνει ως παράδειγμα την Κύπρο:

·         Νέος νοσηλευτής ξεκινά με 1.700 ευρώ βασικό μισθό.

·         Εργάζεται επιπλέον 10 ώρες την εβδομάδα (με εβδομαδιαίο ωράριο 37,5 ωρών) και λαμβάνει 500 ευρώ επιπλέον.

·         Για αντίστοιχες αργίες και νυχτερινά, οι πρόσθετες αμοιβές ανέρχονται σε 500 ευρώ, αντί για 100.

·         Επιπλέον, στην Κύπρο ισχύουν 13 μισθοί ετησίως, σε αντίθεση με την Ελλάδα, όπου έχουν καταργηθεί ο 13ος και ο 14ος μισθός, παρότι και εκεί εφαρμόστηκαν μνημόνια.

Το ερώτημα που τίθεται είναι αμείλικτο:
Γιατί ένας υγειονομικός να επιλέξει να εργαστεί στη Σαντορίνη και όχι στην Κύπρο;

Άγονες προκηρύξεις, ανισότητες και κατάρρευση της καθημερινής λειτουργίας

Στο ΕΣΥ των άγονων προκηρύξεων και των μαζικών αποχωρήσεων:

·         οι περιφερειακές ανισότητες εντείνονται αντί να μειώνονται,

·         οι ασθενείς ταλαιπωρούνται,

·         και τα μεγάλα νοσοκομεία βουλιάζουν από την αυξημένη επισκεψιμότητα.

Παρά τα μέτρα που λαμβάνονται (ηλεκτρονικό βραχιολάκι, κτιριακές παρεμβάσεις στα ΤΕΠ), η ταλαιπωρία στα επείγοντα παραμένει μεγάλη, λόγω:

·         της έλλειψης πρωτοβάθμιας φροντίδας,

·         της ουσιαστικής ανυπαρξίας οικογενειακού και προσωπικού γιατρού.

Ράντζα, «διασπορά» και ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις

Η διαχείριση των εισαγόμενων ασθενών χαρακτηρίζεται «γολγοθάς», με νοσηλείες:

·         σε ράντζα,

·         σε φορεία,

·         και στη λεγόμενη «διασπορά».

Η «διασπορά» αφορά κυρίως τη νοσηλεία παθολογικών περιστατικών σε χειρουργικές κλινικές, πρακτική που —σύμφωνα με την ΠΟΕΔΗΝ— συμβάλλει στο γεγονός ότι η Ελλάδα καταγράφει τον υψηλότερο δείκτη ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων στην Ευρώπη.

Χωρίς αύξηση δαπανών, δε θα βρεθούν εργαζόμενοι

Η ΠΟΕΔΗΝ προειδοποιεί ξεκάθαρα:
Αν δεν υπάρξει ουσιαστική και προοδευτική αύξηση των δημόσιων δαπανών για την υγεία, και αν συνεχιστούν οι ίδιες πολιτικές, είναι αδύνατον να βρεθούν εργαζόμενοι για το ΕΣΥ.

Το διαχρονικό ερώτημα των συμβασιούχων: Γιατί δεν μονιμοποιούνται;

Τέλος, τίθεται ένα κρίσιμο πολιτικό ερώτημα:
Σε μια πραγματικότητα όπου οι προκηρύξεις βγαίνουν άγονες, γιατί δεν μονιμοποιούνται όλοι οι συμβασιούχοι εργαζόμενοι (επικουρικοί, ΔΥΠΑ και άλλες μορφές);

Η μονιμοποίηση θα μπορούσε:

·         να ανακόψει την ανακύκλωση του ίδιου προσωπικού σε διαρκείς προκηρύξεις,

·         να λειτουργήσει ως ουσιαστικό κίνητρο παραμονής,

·         και να συμβάλει στην αποφυγή νέων παραιτήσεων.