Η μάστιγα των αυτοτραυματισμών των εφήβων – Ποια είναι τα συμπτώματα, που αναζητά κανείς θεραπεία 

Ίσως να έχετε παρακολουθήσει στην τηλεόραση ή στο διαδίκτυο της καμπάνια για την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης πάνω στο ζήτημα του φαινομένου του αυτοτραυματισμού των εφήβων και των νεαρών ενήλικων. Προφανώς, η καμπάνια δεν διεξάγεται τυχαία. Αντιθέτως, τα νούμερα είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικά αφού πρόσφατη έρευνα της UNICEF αποκάλυψε ότι 1 στους 6 νέους ηλικίας 17-24 ετών (περίπου 14-17,6%) έχει βιώσει τουλάχιστον ένα τέτοιο επεισόδιο, ενώ το ποσοστό φτάνει το 29,7% αν συμπεριληφθούν οι αμφίβολες απαντήσεις.

Νίκος Γιαννόπουλος

Η ίδια έρευνα δείχνει ότι τα κορίτσια πλήττονται περισσότερο (π.χ. 45,3% στην ηλικία 13-15 ετών), με το 40% των επεισοδίων να ξεκινούν μεταξύ 13-15 ετών και 15% πριν τα 13, ενώ το 30% των εφήβων έχει επαναλάβει πάνω από 5 φορές την προσπάθεια να αυτοτραυματιστεί.

Το μεγάλο ερώτημα, όπως πάντα σε ανάλογες περιπτώσεις, είναι το γιατί. Οι κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι ένας από τους κύριους λόγους εμφάνισης του φαινομένου είναι η δυσκολία διαχείρισης αρνητικών συναισθημάτων (θλίψη, άγχος, θυμός, απελπισία σε 76% των εφήβων).

Το 62,7% δυσκολεύεται να ελέγξει τα συγκεκριμένα συναισθήματα ενώ το 80,7% όσων έχουν επιχειρήσει να αυτοτραυματιστούν έστω και μία αφορά αναφέρει το θυμό, την τιμωρία του εαυτού ή τον συναισθηματικό πόνο ως το κίνητρο της πράξης.

Οπως είναι λογικό, τα περιστατικά αυτοτραυματισμών στις νεαρές ηλικίες συνδέονται με ποικίλες ψυχικές διαταραχές (κατάθλιψη, άγχος, διαταραχές διατροφής) αλλά και με άλλου είδους φαινόμενα όπως τον εκφοβισμό (εντός του σχολικού περιβάλλοντος ή και όχι) αλλά και με τις επιπτώσεις στην έτσι και αλλιώς εύθραστη ψυχολογία των εφήβων του εγκλεισμού κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ενας επίσης εξόχως ανησυχητικό εύρημα στις έρευνες που έχουν ολοκληρωθεί μέχρι στιγμής είναι ότι το 45,9% δυσκολεύεται να μιλήσει όταν νιώθει άσχημα, γεγονός που καταδικάζει άτομο σε κοινωνική απομόνωση.

Η θεραπεία αποτελεί δύσκολη εξίσωση. Χρειάζεται συγκεκριμένη και μακροχρόνια δουλειά. Βασίζεται τις περισσότερες φορές σε εξειδικευμένες ψυχοθεραπείες όπως τη γνωστικο-συμπεριφορική (CBT), Mentalization-Based Treatment και την οικογενειακή θεραπεία, που έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση επεισοδίων μετά από 8-16 πρώτες συνεδρίες (ανάλογα με τη βαρύτητα του περιστατικού).

Το Υπουργείο Υγείας ξεκίνησε εφέτος τη λειτουργία του πρώτου εθνικού προγράμματος στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο, προσφέροντας συμβουλευτική σε παιδιά/εφήβους μέχρι 16 ετών αλλά και σε οικογένειες για ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους.

Η φυσική βάση του κέντρου βρίσκεται σε κτίριο στο Παγκράτι. Υπάγεται απευθείας στην Α’ Ψυχιατρική Κλινική του Αιγινήτειου, με επικεφαλής τον ψυχίατρο Γιάννη Μαλογιάννη. Παρέχει δωρεάν υπηρεσίες δια ζώσης και εξ αποστάσεως (τηλεψυχιατρική).

Αναλυτικά, το πρόγραμμα των υπηρεσιών περιλαμβάνει κλινική αξιολόγηση, ατομική και ομαδική ψυχοθεραπεία, εξειδικευμένες θεραπείες για ενίσχυση ψυχικής ανθεκτικότητας, καθώς και συμβουλευτικές συνεδρίες για γονείς μέσω προγράμματος Triple P (Positive Parenting Program).

Επιπρόσθετα, το πρόγραμμα «ΡΙΣΠΕΚΤ στη δύναμή σου!» εστιάζει στην αντιμετώπιση του αυτοτραυματισμού μέσω ομαδικών παρεμβάσεων, με στόχο την ενδυνάμωση γονεϊκών δεξιοτήτων και την πρόληψη επεισοδίων.

• Οι ενδιαφερόμενοι κλείνουν ραντεβού στα τηλέφωνα 210-7462290 και 210-7462281 ή στο email kaan@eginitio.uoa.gr.

Το φαινόμενου του αυτοτραυματισμού χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή και εγρήγορση από την πλευρά των γονέων.

Αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως και αποτελεσματικά, έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια ψυχικά προβλήματα όπως επίμονη κατάθλιψη, άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση και συναισθηματική απορρύθμιση, καθώς και σε επανάληψη της συμπεριφοράς που γίνεται αυτόματη αντίδραση σε καθημερινές πιέσεις.

Επίσης, μπορεί να προκαλέσει χρόνια απομόνωση, δυσκολία στην έκφραση συναισθημάτων και υπερευαισθησία στην απόρριψη, εντείνοντας διαταραχές όπως ΔΕΠ-Υ ή διαταραχές διατροφής.

Σωματικά, τέλος, προκαλεί χρόνια απομόνωση, δυσκολία στην έκφραση συναισθημάτων και υπερευαισθησία στην απόρριψη, εντείνοντας διαταραχές όπως ΔΕΠΥ ή διαταραχές διατροφής.

Δείτε ένα χαρακτηριστικό video