Ουκρανικό: Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η ειρηνευτική διαδικασία

Το Κρεμλίνο αναγνώρισε ότι το αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία περιέχει «ορισμένα θετικά σημεία», αλλά έσπευσε να τονίσει πως απαιτείται «ειδική συζήτηση» σε πολλά εξ αυτών. Ο διπλωματικός σύμβουλος του Πούτιν, Γιούρι Ουσάκοφ, δήλωσε ότι το κείμενο δεν έχει εξεταστεί «λεπτομερώς με κανέναν» μια τοποθέτηση που αφήνει ανοικτή την πόρτα αλλά από θέση ισχύος.

Η αντίδραση έρχεται εν μέσω θύελλας μετά το δημοσίευμα του Bloomberg που αποκάλυψε τηλεφωνική συνομιλία (14/10) του ειδικού απεσταλμένου του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, με τον Ουσάκοφ. «Πυρά» για τη διαρροή της τηλεφωνικής συνομιλίας εξαπέλυσε το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών καταγγέλλοντας για «επιθέσεις πληροφοριών». Προσπαθούν να «διαταράξουν την πιθανότητα πολιτικής και διπλωματικής διευθέτησης» τόνισε σε δηλώσεις της η εκπρόσωπος του υπουργείου, Μαρία Ζαχάροβα.

Στην συγκεκριμένη συνομιλία , ο Αμερικανός αξιωματούχος φέρεται να έδωσε οδηγίες για το πώς ο Πούτιν θα έπρεπε να θέσει το θέμα στον Ντόναλντ Τραμπ, ακόμη και προτείνοντας συγκεκριμένο timing και αξιοποίηση της συμφωνίας για τη Γάζα. Μάλιστα μίλησε για ένα «σχέδιο 20 σημείων» που ενδέχεται να διαμορφωθεί και για τη Ρωσία.

Πάντως ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε σήμερα ότι είναι πρόωρο να μιλά κανείς για επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας στο άμεσο μέλλον για την Ουκρανία. Ερωτηθείς από δημοσιογράφους εάν μια ειρηνευτική συμφωνία είναι κοντά, ο Πεσκόφ απάντησε: «Περιμένετε, είναι πρόωρο να το πούμε αυτό».

Το ρωσικό τελεσίγραφο: Τι ζητά η Μόσχα

Μετά τη λήψη του επίσημου αμερικανικού κειμένου, ο Σεργκέι Λαβρόφ ξεκαθάρισε πως οποιοδήποτε ειρηνευτικό σχέδιο πρέπει να «διατηρεί το πνεύμα και το γράμμα» των συμφωνηθέντων της Αλάσκας. Διαφορετικά, η Ρωσία «θα επανεξετάσει» τη στάση της.

Από τις δηλώσεις Λαβρόφ και τη σταθερή ρωσική γραμμή προκύπτει ένα συμπαγές σύνολο απαιτήσεων:

Αδιαπραγμάτευτες προϋποθέσεις της Ρωσίας

1. Μόνιμη ουδετερότητα της Ουκρανίας
   • Νομική δέσμευση ότι δεν θα ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ
   • Μη φιλοξενία νατοϊκών δυνάμεων
   • Περιορισμένος στρατιωτικός εξοπλισμός
2. Παγίωση των ρωσικών εδαφικών κερδών
   • Είτε μέσω νομικής αναγνώρισης
   • Είτε μέσω διοικητικών ρυθμίσεων που καθιστούν αδύνατη την επιστροφή των περιοχών στο Κίεβο χωρίς τη συναίνεση της Μόσχας
3. Περιορισμός της ουκρανικής κυριαρχίας
   • Συνταγματικές αλλαγές
   • Ειδικό εκλογικό καθεστώς σε κρίσιμες περιοχές
   • Μηχανισμοί που δίνουν στη Μόσχα έμμεσο ή άμεσο βέτο στις στρατηγικές επιλογές του Κιέβου

Ρωσικό μήνυμα:
Ένα σχέδιο που ικανοποιεί αυτά τα σημεία θα μπορούσε να οδηγήσει σε κατάπαυση πυρός.
Αλλά στο Κίεβο και στην Ουάσιγκτον δύσκολα αποδέχονται μια «αναγκαστική ουδετεροποίηση».

Η στάση Ουάσιγκτον – Κιέβου

Οι ΗΠΑ προσπαθούν να βρουν ισορροπία: μια συμφωνία που δεν θα ρίξει το καθεστώς Ζελένσκι την επόμενη μέρα της υπογραφής.
Το Κίεβο έχει καταθέσει «εποικοδομητικές αλλαγές» στο κείμενο, σύμφωνα με δυτικές πηγές, αλλά παραμένει κάθετο στην άρνηση παγίωσης των ρωσικών κερδών.

Η Ευρώπη στο περιθώριο

Την ίδια στιγμή, η ηγεσία της ΕΕ εμφανίζεται εκτός του πυρήνα των διαπραγματεύσεων.
Στη «Συμμαχία των Προθύμων», ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ έστειλε σαφές μήνυμα:

• Η υποστήριξη στην Ουκρανία συνεχίζεται και ενισχύεται
• Απαιτούνται ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας, ώστε «η Ρωσία να μην μπορεί να επιτεθεί ξανά»
• Το Λονδίνο στέλνει επιπλέον αντιαεροπορικούς πυραύλους, καλώντας τους συμμάχους να πράξουν το ίδιο
• Ζητείται πλήρες εμπάργκο στη ρωσική ενέργεια

Στον πυρήνα της βρετανικής θέσης: Δικαιολόγηση της σκληρής στάσης μέσω της συνεχιζόμενης ρωσικής επιθετικότητας, με πιο πρόσφατη μια μαζική επίθεση στο Κίεβο με νεκρούς αμάχους.

Το συμπέρασμα

Το ουκρανικό ζήτημα μπαίνει σε μια φάση έντονης διπλωματικής κινητικότητας, με τρία κέντρα εξουσίας:

• ΗΠΑ – Κίεβο, που επεξεργάζονται το πλαίσιο
• Μόσχα, που θέτει ξεκάθαρα τους όρους της από θέση επιτόπιας υπεροχής
• Ευρώπη, που στέλνει όπλα αλλά μένει εκτός τραπεζιού

Το μεγάλο ερώτημα παραμένει:
Μπορούν ή θέλουν ΗΠΑ και Ουκρανία να αποδεχθούν όρους που μετατρέπουν τη χώρα σε ουδέτερη ζώνη και κατοχυρώνουν τα ρωσικά κέρδη;

Αυτή η απάντηση θα κρίνει και το αν το αμερικανικό σχέδιο θα γίνει ποτέ πραγματικό ειρηνευτικό πλαίσιο ή απλώς άλλη μια χαμένη ευκαιρία σε έναν πόλεμο που έχει ήδη αλλάξει την ευρωπαϊκή ασφάλεια.