Politico: Η ΕΕ εγκρίνει σχέδιο για άμεση μεταφορά στρατευμάτων και οπλισμού σε περιόδους κρίσης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζεται να μειώσει τη γραφειοκρατία και να επενδύσει σημαντικά ποσά ώστε να διευκολύνει τη γρήγορη μετακίνηση στρατευμάτων και όπλων σε ολόκληρη την ήπειρο, σύμφωνα με το έγγραφο Military Mobility Communication που ήρθε σε γνώση του POLITICO.

Το έγγραφο αυτό αποτελεί μέρος του νέου πακέτου για τη στρατιωτική κινητικότητα, το οποίο θα ανακοινωθεί την Τετάρτη, μαζί με σχετική νομοθετική πρόταση.

«Η στρατιωτική κινητικότητα είναι ο καθοριστικός παράγοντας για τη διαμόρφωση της αμυντικής στάσης και των δυνατοτήτων που η Ευρώπη χρειάζεται επειγόντως, ώστε να αποτρέψει αποτελεσματικά τους αντιπάλους της και να ανταποκριθεί σε κάθε κρίση», αναφέρεται στην 15σέλιδη ανακοίνωση.

Στην καρδιά του σχεδίου βρίσκεται το νέο European Military Mobility Enhanced Response System (EMERS), ένα σύστημα που επιτρέπει στα κράτη-μέλη ή στην Επιτροπή να ζητούν προσωρινή αναστολή των συνήθων κανόνων μεταφορών σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

Με την ενεργοποίησή του, το EMERS θα προσφέρει στις ένοπλες δυνάμεις προτεραιότητα στη χρήση υποδομών, μεταφορικών μέσων και βασικών υπηρεσιών.

«Οι καταστάσεις που απαιτούν ταχεία, μεγάλης κλίμακας στρατιωτική μετακίνηση σπάνια προαναγγέλλονται», τονίζεται στο έγγραφο, προσθέτοντας πως χωρίς βελτιωμένους κανόνες, η αποτροπή απειλών παραμένει «θεωρητική».

Ανάγκη για ταχύτερες διαδικασίες λόγω ρωσικής απειλής

Η ΕΕ και το NATO επιδιώκουν να διευκολύνουν τη μεταφορά στρατευμάτων, όπλων, πυρομαχικών και καυσίμων από τη Δυτική Ευρώπη προς τα ανατολικά σύνορα, ενόψει πιθανής σύγκρουσης με τη Ρωσία.

Σήμερα, οι δρόμοι, οι γέφυρες, τα σιδηροδρομικά δίκτυα και οι γραφειοκρατικές διαδικασίες της Ένωσης δεν επαρκούν για ταχείες αντιδράσεις σε περίπτωση απειλής. Το έγγραφο σημειώνει πως ορισμένες χώρες απαιτούν έως και 45 ημέρες προειδοποίησης πριν επιτρέψουν τη διέλευση στρατιωτικού εξοπλισμού από την επικράτειά τους.

«Σημαντικά εμπόδια στην αποτελεσματική στρατιωτική κινητικότητα εντός της ΕΕ παραμένουν», αναφέρεται. «Οι εθνικοί κανονισμοί είναι συχνά διαφορετικοί, κατακερματισμένοι και μη εναρμονισμένοι».

Ο Επίτροπος Μεταφορών Απόστολος Τζιτζικώστας, μιλώντας στη POLITICO νωρίτερα αυτόν τον μήνα, τόνισε ότι η Ένωση θα πρέπει να εφαρμόσει ένα είδος ζώνης «Σένγκεν» για τον στρατιωτικό εξοπλισμό.

«Πρέπει να κινηθούμε γρήγορα. Πιο γρήγορα απ’ ό,τι έχει συνηθίσει ή περιμένει η Ευρώπη», δήλωσε ο Τζιτζικώστας, υπογραμμίζοντας ως στόχο την υλοποίηση των βασικών αλλαγών έως το 2030.

Ο Γερμανός Υπουργός Άμυνας Boris Pistorius προειδοποίησε το Σαββατοκύριακο ότι η Ρωσία ίσως είναι σε θέση να επιτεθεί σε κράτος-μέλος του NATO ήδη από το 2028 ή 2029.

Νέοι κανόνες και επενδύσεις στη στρατιωτική κινητικότητα

Αν εγκριθεί, το EMERS θα επιτρέπει επίσης παρεκκλίσεις από τους ισχύοντες τελωνειακούς και μεταφορικούς κανονισμούς — όπως περιορισμούς ωρών οδήγησης ή διαλειμμάτων για πολιτικούς οδηγούς — καθώς και ταχύτερες διαδικασίες τελωνειακού ελέγχου με ειδικό ευρωπαϊκό πρωτόκολλο.

Το πλαίσιο αυτό μπορεί να παραμείνει ενεργό έως ένα χρόνο, με την ενεργοποίησή του να εγκρίνεται από το Συμβούλιο εντός 48 ωρών.

Για τον συντονισμό επί τόπου, κάθε κράτος-μέλος θα ορίσει έναν εθνικό συντονιστή στρατιωτικών μεταφορών ως μοναδικό σημείο επικοινωνίας για άδειες, ενημερώσεις και διαχείριση κρίσεων.

Μια νέα ομάδα εργασίας (Military Mobility Transport Group) που θα περιλαμβάνει εθνικές αρχές, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, θα επιβλέπει την εφαρμογή του σχεδίου.

Η ανακοίνωση αναφέρεται επίσης σε επικείμενες αναθεωρήσεις των κανονισμών για τις σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις και τις αεροπορικές υπηρεσίες, καθώς και αξιολόγηση το 2026 για τους κανόνες ευέλικτης χρήσης του εναέριου χώρου και δέσμευση για προώθηση αεροδρομίων διπλής χρήσης.

Χαρτογράφηση εμποδίων & χρηματοδότηση υποδομών

Το σχέδιο προβλέπει ακόμη δημιουργία ταμείου αλληλεγγύης και αποθεματικού στρατηγικών μέσων μεταφοράς για κοινή χρήση πόρων σε περιόδους κρίσης.

Περιλαμβάνει κατάλογο μέσων διπλής χρήσης (στρατιωτικής-πολιτικής), ψηφιακό σύστημα αδειοδότησης κινήσεων και στήριξη ευρωπαϊκού δικτύου κέντρων δοκιμών drones πολιτικής προστασίας.

Kρίσιμο στοιχείο της προσπάθειας αποτελεί η χαρτογράφηση 500 σημείων συμφόρησης, όπως γέφυρες, σήραγγες και λιμάνια που αποτελούν εμπόδια στη στρατιωτική μεταφορά, με στόχο την αναβάθμισή τους στα πρότυπα του στρατού. Παράλληλα προβλέπεται καλύτερη διασύνδεση των υποδομών της ΕΕ με την Ουκρανία, έργο που μπορεί να κοστίσει έως και 100 δισ. ευρώ.

Η Επιτροπή εισηγείται να δεσμευτούν 17,7 δισ. ευρώ για τη στρατιωτική κινητικότητα μέσω του προγράμματος Connecting Europe Facility στον επόμενο επταετή προϋπολογισμό (2027–2034) — ποσό δέκα φορές υψηλότερο από το 1,7 δισ. ευρώ της τρέχουσας περιόδου.

Kυβερνοασφάλεια & αντιμετώπιση υβριδικών απειλών

Η ανακοίνωση υπογραμμίζει ότι η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει την προστασία των υποδομών της απέναντι σε κυβερνοεπιθέσεις και υβριδικές απειλές. Τέτοιες απειλές αυξάνονται συνεχώς — χαρακτηριστικό παράδειγμα η πρόσφατη έκρηξη σε βασική πολωνική σιδηροδρομική γραμμή την Κυριακή, που η κυβέρνηση απέδωσε σε «σαμποτάζ».

«Η Ευρώπη πρέπει να λάβει αποφασιστικά μέτρα», καταλήγει η ανακοίνωση. «Παρά τις προόδους που έχουν σημειωθεί, η ΕΕ παραμένει δεσμευμένη από κατακερματισμένες πρακτικές που δυσχεραίνουν τη διακίνηση στρατιωτικού εξοπλισμού και προσωπικού στην ήπειρο».