Διονύσης Σαββόπουλος: Το σύμπαν (του) δεν τεμαχίζεται…

Τον Διονύση Σαββόπουλο έχεις χίλιους λόγους να τον εξυμνήσεις και κάποιους που μπορεί να σε θυμώνουν. Οι αυστηροί μαζί του έλεγαν τα τελευταία χρόνια ότι “τα στερνά τιμούν τα πρώτα”, θεωρούσαν πώς κάποιες δηλώσεις του δημιουργούσαν αντίφαση με τον βαθιά πολιτικό τραγουδοποιό του “Φορτηγού”, του “Ζεϊμπέικου”, του “Δεκέμβρη του ’44- Γεννήθηκα στη Σαλονίκη”.

Φεύγοντας στα 81 του, όμως, ο Νιόνιος μας χάρισε αυτή την σπουδαία ανατριχίλα που νοιώθεις στη ραχοκοκαλιά όταν συνειδητοποιείς πώς φεύγει μαζί του μία ολόκληρη εποχή. Κι’ αυτό το κάνουν μόνο οι μεγάλοι, οι ανεπανάληπτοι.

Ο Σαββόπουλος δεν τεμαχίζεται σε εποχές και συμπεριφορές, επειδή κάποιοι ιδιοτελώς τον ανακάλυψαν όψιμα (ακόμα κι αν αφέθηκε νωχελικά κι ο ίδιος), και άλλοι άρχισαν να τον οικτίρουν όταν βγήκε από τα άμφια που του είχαν ράψει (που δεν έχουν ακόμα καταλάβει ότι ξέφτισαν). Γιατί ο Σαββόπουλος ήταν πάντοτε το συμπύκνωμα των αντιφάσεών του, αυτές, όμως, που κατόρθωνε με τρόπο μαγικό να μετουσιώσει σε μία ιδιόμορφη αρμονία, κατά το πώς το εννοούσε ο Νικόλας ο Γαβριήλ Πεντζίκης για την πόλη (Σαλονίκη) όπου γεννήθηκε.

Ο Σαββόπουλος ήταν, τελικά, ένα σύμπαν, η Μαρία Φαραντούρη τον είχε αποκαλέσει “τρίτο παράλληλο“, απέναντι στον Μίκη, και τον Χατζηδάκι. Μία ατελειώτη συνύπαρξη μουσικών επιρροών που τις μετέτρεπε σε πρωτόλειο και αυθεντικό, ένας μακρύς δαιμονισμένος χορός απ΄ το ροκ στο λαϊκό, μία συμμετρία μουσικών και δικών του εσωτερικών συγκρούσεων και μεταπτώσεων.

Όλοι οι σπουδαίοι δικαιούνται να κρίνονται στο τέλος για το σύνολο που αφήνουν, όχι για τα επί μέρους. Και η μεγάλη εικόνα που αφήνει ο Σαββόπουλος είναι αυτό το σύμπαν, σκαλισμένες ενορχηστρώσεις πάνω στο τέμπλο των πολλών τελευταίων δεκαετιών, χιλιάδες στίχοι με αστείρευτα μηνύματα και αθροισμένα στιγμιότυπα του τι ήμασταν ως χώρα, και πώς αλλάξαμε στην πορεία του πανδαμάτορα. Γι’ αυτό και είναι αμετροεπές, σκληρό, κι ανόητο να σταχυολογούν κάποιοι τις στιγμές που θύμωσαν με τον Σαββόπουλο, ωσάν να μην άλλαξαν οι ίδιοι, να μην εξαργύρωσαν, να μην ηττήθηκαν, και να μην συνθηκολόγησαν.

Ας κρατήσουν, κι αυτοί, και όλοι μας, το μεγαλύτερο, ίσως, πρόσταγμα από τα πολλά που έγραψε, μελοποίησε, και τραγούδησε: “Σήκω ψυχή μου, δώσε ρεύμα…”

Σήκω ψυχή μου δώσε ρεύμα
βάλε στα ρούχα σου φωτιά (σαν τον Μάρκο)
βάλε στα όργανα φωτιά ( βάλε στα όργανα φωτιά)
να τιναχτεί σαν μαύρο πνεύμα (να κλείσει η λαβωματιά μα τιναχτεί σαν μαυρο πνευμα)
η τρομερή μας η λαλιά