Κλοπές έργων τέχνης: Όταν οι ληστές έχουν… γούστο, πατριωτισμό και φαντασία

Το μουσείο του Λούβρου δεν είναι η πρώτη φορά που μπαίνει στο στόχαστρο ληστών. Σε αντίθεση με άλλους κλάδους της Εγκληματικής Δραστηριότητας, η κλοπή έργων τέχνης, προϋποθέτει άτομα που γνωρίζουν καλά το αντικείμενο ή τουλάχιστον ένας εκ της ομάδας, που μετέχουν αναγνωρίζει την αξία του και την αυθεντικότητά του ή όχι. Κατά το παρελθόν όταν η “Μόνα Λίζα”, ο διάσημος πίνακας του Λεονάρντο ντα Βίντσι είχε εξαφανιστεί, χιλιάδες Γάλλοι περνούσαν κι έκλαιγαν ενώ για την κλοπή του πίνακα κάποιοι είχαν σπεύσει να κατηγορήσουν μέχρι και τον νεαρό Πικάσο.

Τα εγκλήματα έργων τέχνης, έχουν μεγάλο ρίσκο αλλά και άφθονο χρήμα. Οι ληστές παίζουν με τα λεπτά και τα δευτερόλεπτα. Κατά κανόνα διαφέρουν από τους υπόλοιπους διαρρήκτες, πρώτον διότι είναι καλά διαβασμένοι, δεύτερον διότι κατά κύριο λόγο γιατί χρησιμοποιούν ευφάνταστους τρόπους ώστε να φτάσουν στα αντικείμενα του πόθου τους, τα οποία συνήθως φυλάσσονται καλά ενώ ακολουθούν και ιδιαίτερες μεθόδους ώστε να μοσχοπουλήσουν στην αγορά με κλεμμένα, συχνά έχοντας κανονίσει από πριν τον αγοραστή.

Δρουν κατά μόνας ή σε μικρές ευέλικτες ομάδες

Δρώντας κατά μόνας αλλά συνήθως με ολόκληρη ομάδα, γνωρίζουν τους χώρους των μουσείων, εκκλησιών, εκθέσεων κ.ά., είναι διαβασμένοι για το τι πρέπει να προσέξουν και κυρίως πως θα βρουν τρόπο να πουλήσουν τα κλοπιμαία, χωρίς να βρεθούν τα ίχνη τους. Υπάρχουν ωστόσο και οι μονομανείς, που οι ίδιοι έχουν λατρεία σ΄ ένα συγκεκριμένο έργο τέχνης ή σ΄ έναν ζωγράφο. Υπάρχουν εκείνοι που θα ήθελαν το έργο διακαώς στη συλλογή τους ή για λόγους πατριωτικούς θεωρούν πως θα έπρεπε να βρίσκεται στο μουσείο της χώρας τους.

Ιδού μερικές από τις ληστείες έργων τέχνης, που άφησαν εποχή:

Μία από τις πιο ευφάνταστες ληστείες ήταν του μουσείου Ισαβέλλα Στιούαρτ Γκάρντνερ στη Βοστώνη. Δυο αστυνομικοί στις 18 Μαρτίου 1990 μπήκαν στο μουσείο λέγοντας πως βρίσκονται εκεί γιατί έλαβαν κλήση για να βοηθήσουν. Μ΄ αυτό το τέχνασμα πέρασαν την είσοδο χωρίς πρόβλημα και κατάφεραν να κλέψουν πάνω από 13 έργα τέχνης, συνολικής αξίας μισού δισεκατομμυρίου δολαρίων. Το ζευγάρι των δήθεν αστυνομικών κατάφερε να πάρει φεύγοντας μεταξύ άλλων και το αριστούργημα του Ρέμπραντ, “Καταιγίδα στη Θάλασσα της Γαλιλαίας”, που στην αγορά έργων τέχνης κοστίζει 3,4 εκατομμύρια δολάρια.

Από την οροφή του Μουσείου Βαν Γκογκ στην Ολλανδία μπήκαν δυο ληστές κι άρπαξαν τους δυο πίνακες του διάσημου ζωγράφου που όσο ζούσε δεν μπορούσε να πουλήσει τα έργα του αλλά σήμερα «Η θέα της θάλασσας του Σεβένινγκεν» και το «Εκκλησίασμα που εγκαταλείπει την Μεταρρυθμισμένη Εκκλησία στο Νούνενεν» αποτιμώνται σε πάνω από 30 εκ. δολάρια. Οι δυο πίνακες που χάθηκαν στις 7 Δεκεμβρίου 2002 δεν έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα παρότι το 2004, οι κλέφτες συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε ποινή φυλάκισης 4 ετών.

Σαν κύριος βγήκε από το μουσείο του Λούβρου ένας ξυλουργός, ο Περούτζια οποίος είχε αφαιρέσει τη Μόνα Λίζα ως συντηρητής έργων τέχνης εκμεταλλευόμενος πως ήταν αργία τη Δευτέρα. Έβαλε τον πίνακα κάτω από τη φόρμα του και στις 22 Αυγούστου 1911 έμαθαν οι Γάλλοι πως το πιο διάσημο έκθεμα έλειπε από τη θέση του. Ξέσπασε απίστευτη αναταραχή, χιλιάδες Γάλλοι περνούσαν κι έκλαιγαν και κατηγορήθηκε μέχρι και ο νεαρός ζωγράφος Πικάσο ότι τον πήρε.

Τα κίνητρα του δράστη δεν ήταν κυρίως οικονομικά, αν και ζήτησε ποσό για να τον παραδώσει. Καθώς κυκλοφορούν χιλιάδες πλαστοί πίνακες με τη Μόνα Λίζα, δεν πίστευαν στην αρχή πως ο τύπος αυτός είχε τον αυθεντικό. Βασικό του κίνητρο ήταν να έρθει ο πίνακας του Λεονάρντο ντα Βίντσι στον τόπο του, την Ιταλία κι έτσι καταδικάστηκε σε μόλις λίγους μήνες ποινή φυλάκισης.

Ευκαιρία βρήκε ένας ληστής την παραμονή Πρωτοχρονιάς και βούτηξε έναν πίνακα από το μουσείο Ασμολέιν που βρίσκεται στην Οξφόρδη. Ο ύποπτος άνδρας μέσα σε λιγότερο από 10 λεπτά στις 31 Δεκεμβρίου 1999 κατόρθωσε να πάρει στα χέρια του τον πίνακα του διάσημου ζωγράφου Πολ Σεζάν «Άποψη του Ωβέρ-συρ-Ουάζ». Τότε ο πίνακας άξιζε 4,5 εκατομμύρια δολάρια, χωρίς πλέον να ξέρουμε πόσο έχει φτάσει η τιμή του σήμερα.

Αδυναμία στον Βαν Γκογκ όμως είχαν κι άλλοι ληστές, που μπήκαν στο μουσείο Μαχμούντ Κχαλίλ το 2010 στο Κάιρο της Αιγύπτου. Άρπαξαν τον διάσημο πίνακα του καλλιτέχνη “Λουλούδια παπαρούνας”. Ο πίνακας είχε κλαπεί ξανά το 1978 από το ίδιο μουσείο και είχε βρεθεί στο Κουβέιτ το 1980. Εκείνη την περίοδο έφτασε να κοστίζει 55 εκατομμύρια δολάρια και ήταν από τα τελευταία έργα του καλλιτέχνη προτού αυτοκτονήσει το 1889. Δόθηκε αμοιβή 200.000 δολαρίων για την ανάκτηση του πίνακα αλλά τα λουλούδια του Βαν Γκογκ ανθίζουν κάπου μακριά από τα μάτια του φιλοθεάμονος κοινού.