Νέα τακτική ντερ Λάιεν ενόψει της ψήφου εμπιστοσύνης: Συμβιβασμοί, ανοιχτός διάλογος, στοχευμένες κινήσεις

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υιοθετεί μια νέα τακτική για να πείσει τους επικριτές της: περισσότερη ακρόαση, διάλογος και, όπου χρειάζεται, υποχωρήσεις. Όπως αναφέρει το Politico οι κινήσεις της φάνηκαν ξεκάθαρα ενόψει των δύο ψηφοφοριών μομφής που θα διεξαχθούν αυτή την εβδομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Αντίπαλοι από άλλες παρατάξεις ήδη αναγνωρίζουν ότι η προσέγγισή της αποδίδει καρπούς.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «έχει δείξει το τελευταίο διάστημα μεγαλύτερη διάθεση για διαβούλευση, συνεργασία και δέσμευση να φέρει τους ανθρώπους στο ίδιο τραπέζι, ακόμη και σε θέματα όπως το πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2026», δήλωσε η Βαλερί Χαγέρ, επικεφαλής της φιλελεύθερης ομάδας Renew Europe. «Είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, που καθυστέρησε αρκετά».

Η φον ντερ Λάιεν στηρίζεται στις ψήφους της ομάδας της Χαγέρ, αλλά και του δικού της κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και των Σοσιαλιστών & Δημοκρατών. Οι τρεις αυτές κεντρώες παρατάξεις παραδοσιακά υποστηρίζουν την πρόεδρο της Επιτροπής και ήταν εκείνες που την ανέδειξαν στη νέα της θητεία που ξεκίνησε την 1η Δεκεμβρίου.

Ωστόσο, είναι η δεύτερη φορά μέσα σε τρεις μήνες που αντιμετωπίζει πρόταση μομφής, ενώ οι σύμμαχοί της έχουν εκφράσει δυσαρέσκεια για τις αποφάσεις της σε ζητήματα εμπορικής πολιτικής, τον επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ και –κυρίως για τους Σοσιαλιστές και τους Φιλελεύθερους– για τις περικοπές στη γραφειοκρατία, που ερμηνεύονται ως οπισθοχώρηση στις πράσινες δεσμεύσεις.

Κανείς δεν περιμένει σοβαρά να πέσει η φον ντερ Λάιεν – οι δύο προτάσεις μομφής προέρχονται από την άκρα αριστερά και δεξιά και ακόμη κι αν ενωθούν, οι ψήφοι τους δεν επαρκούν. Αυτή τη φορά, το επιτελείο της δεν ζήτησε καν ανάλυση πιθανού αποτελέσματος από τα στελέχη της Επιτροπής, όπως είχε κάνει τον Ιούλιο.

Ωστόσο, οι αριθμοί έχουν σημασία, καθώς η φον ντερ Λάιεν θα χρειαστεί στήριξη από όλο το κέντρο για να προωθήσει την ατζέντα της τους επόμενους μήνες.

Νέα προσέγγιση: Συνεργασία αντί σύγκρουσης

Η στάση της έχει μετατοπιστεί από την πιο συγκρουσιακή τακτική που είχε υιοθετήσει πριν το καλοκαίρι, η οποία απομάκρυνε αρκετούς συμμάχους.

Σύμφωνα με πέντε αξιωματούχους από την Επιτροπή, το κόμμα της φον ντερ Λάιεν και το Κοινοβούλιο που μίλησαν στο POLITICO υπό τον όρο ανωνυμίας, η νέα τριμερής στρατηγική της εστιάζει σε συνεργασία και ανοιχτό διάλογο αντί για αντιπαράθεση.

Η αλλαγή ξεκίνησε πριν από την ομιλία της για την Κατάσταση της Ένωσης τον Σεπτέμβριο. Τότε το επιτελείο της πίεσε να ολοκληρωθεί η μακρόχρονα καθυστερημένη αναθεώρηση του Πλαισίου Συμφωνίας – του βασικού εγγράφου που ρυθμίζει τη συνεργασία μεταξύ Επιτροπής και Κοινοβουλίου.

Οι διαπραγματεύσεις είχαν κολλήσει λόγω υψηλών απαιτήσεων του Κοινοβουλίου. Τελικά επιτεύχθηκε συμφωνία – μέτρια μεν λόγω των διαφορών μεταξύ των θεσμών, αλλά πολιτικά ωφέλιμη και για τις δύο πλευρές. Ο βασικός στόχος της Επιτροπής ήταν να απαντήσει στις επικρίσεις πως η φον ντερ Λάιεν δεν έκανε αρκετά για να ξαναχτίσει εμπιστοσύνη με τους ευρωβουλευτές.

Κινήσεις καλής θέλησης και συμμαχίες ενόψει κρίσιμων ψηφοφοριών

Έκτοτε έχει κάνει ορατές χειρονομίες. Στην ομιλία για την Κατάσταση της Ένωσης αναφέρθηκε στις φρικαλεότητες στη Γάζα, δείχνοντας διάθεση να αφουγκραστεί Σοσιαλιστές, Πράσινους και Αριστερούς ευρωβουλευτές.

Παράλληλα έκανε αναφορά στην Πράσινη Συμφωνία, ένα σύνθημα-κλειδί στην πολιτική της για το κλίμα που είχε σχεδόν εξαφανιστεί κατά την περσινή εκλογική εκστρατεία στην Ευρώπη. Οι κινήσεις αυτές στόχευαν απευθείας σε ευρωβουλευτές που αισθάνονταν πως οι ανησυχίες τους αγνοούνταν συστηματικά.

«Υπάρχει περισσότερη επαφή σε όλα τα επίπεδα από τον Ιούλιο», ανέφερε αξιωματούχος κοντά στην ομάδα φον ντερ Λάιεν. Η κινητικότητα αφορά όχι μόνο την ίδια αλλά και κορυφαία στελέχη του περιβάλλοντός της.

«Τηλεφωνήματα, συναντήσεις, δείπνα – γίνεται διαπραγμάτευση και τελικά συμβιβασμός», σχολίασε αξιωματούχος του ΕΛΚ στο Κοινοβούλιο. «Αυτό είναι η πολιτική».

Οι επαφές με τις ομάδες ΕΛΚ, Σοσιαλιστών και Φιλελευθέρων εντείνονται ενόψει του ετήσιου προγράμματος εργασίας της Επιτροπής για το 2026. Το πρόγραμμα αυτό λειτουργεί ως σταθεροποιητικός παράγοντας αλλά και ως διαπραγματευτικό χαρτί ώστε η φον ντερ Λάιεν να εξασφαλίσει μεγαλύτερη στήριξη όταν καταθέσει νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες.

Στρατηγικές κινήσεις πριν τη μεγάλη ψηφοφορία

Την Πέμπτη, όταν οι ευρωβουλευτές θα ψηφίζουν τη μομφή στο Στρασβούργο, η φον ντερ Λάιεν θα βρίσκεται στις Βρυξέλλες ως ομιλήτρια στο Global Gateway Forum – μια ετήσια εκδήλωση που διοργανώνει η ΕΕ για την προώθηση ασφαλών επενδύσεων σε υποδομές παγκοσμίως. Είναι αξιοσημείωτο ότι δεν θα είναι παρούσα στην αίθουσα κατά τη διάρκεια των ψηφοφοριών – έτσι όλες οι διαπραγματεύσεις πρέπει να ολοκληρωθούν λίγες ώρες πριν φύγει από το Στρασβούργο.

Το πρόγραμμά της εκεί έχει γεμίσει με συναντήσεις με πολιτικές ομάδες. «Στόχος είναι η συζήτηση του προγράμματος εργασίας – αυτές οι συναντήσεις λειτουργούν ως εργαλείο πριν από τη ψηφοφορία καθώς πιθανότατα θα ζητηθούν πολιτικά ανταλλάγματα», ανέφερε αξιωματούχος.

Άλλος αξιωματούχος πάντως υποβάθμισε τα σενάρια περί τελευταίων παραχωρήσεων: «Υπάρχει πάντα έντονη επικοινωνία μεταξύ Επιτροπής και Κοινοβουλίου πριν το πρόγραμμα εργασίας – κάθε χρόνο συμβαίνει αυτό».

“Μαζί βρίσκουμε λύσεις”: Η αλλαγή ύφους

Αν τον Ιούλιο είχε υιοθετήσει επιθετικό τόνο – λέγοντας ότι όποιος ψηφίζει εναντίον της ουσιαστικά εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Ρωσίας –, τώρα έχει καταλάβει ότι αυτή η προσέγγιση δεν αποδίδει.

“Ξέρω ότι κάποιοι από εσάς παραμένετε αναποφάσιστοι για τη ψήφο σας αυτή την εβδομάδα”, είπε στους ευρωβουλευτές στη συζήτηση τη Δευτέρα το βράδυ. “Γι’ αυτό θέλω να ανανεώσω τη δέσμευσή μου ότι αυτό το Κολέγιο των 27 επιτρόπων θα συνεργαστεί μαζί σας σε όποια μορφή χρειαστεί ώστε να βρούμε λύσεις μαζί”.

Το ύφος της ήταν εμφανώς πιο ήπιο. “Αυτό είναι παγίδα κι εμείς δεν πρέπει να πέσουμε μέσα”, τόνισε αναφερόμενη σε όσους προσπαθούν να διχάσουν την ΕΕ.

Μάλιστα αναγνώρισε ότι πολλές επικρίσεις “πηγάζουν από γνήσιο κι εύλογο προβληματισμό”, κάνοντας ειδική μνεία στη Γάζα, την Ουκρανία, τις εμπορικές σχέσεις και τις ΗΠΑ.

Ακόμη και ο τρόπος που μίλησε άλλαξε: μίλησε μόλις επτά λεπτά – λιγότερο από τα μισά σε σχέση με τον Ιούλιο. Καθώς συνεχιζόταν η συζήτηση ρώτησε διακριτικά με χειρονομία τη πρόεδρο του Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μετσόλα αν μπορεί να αποχωρήσει από την αίθουσα. Εκείνη έδωσε άδεια – κάτι πολύ διαφορετικό από τον Ιανουάριο όταν είχε φύγει στη μέση μιας θυελλώδους συνεδρίασης προκαλώντας αντιδράσεις παντού λόγω του θέματος με τα κονδύλια προς την Ουγγαρία.

Ήταν μια διακριτική αλλαγή προσέγγισης – αλλά κανείς δεν την αγνόησε.