Ο κόσμος αλλάζει… 9 Mega τάσεις που πρέπει να παρακολουθούμε έως το 2030

Συνήθως δεν μου αρέσει να κάνω προβλέψεις για το μέλλον· προτιμώ να εστιάζω στο παρόν και τα δεδομένα που έχουμε για τις ταχύτατες μεγατάσεις που διαμορφώνουν τον κόσμο σήμερα αναφέρει ο Andrew Winston ιδρυτής της Winston Eco-Strategies και σύμβουλος πολυεθνικών εταιρειών, σε άρθρο του στο sloanreview.mit.edu. Και συνεχίζει: “Όμως ένας πελάτης με προκάλεσε να σκιαγραφήσω τι μας δείχνουν οι μεγάλες τάσεις για το 2030. Και πράγματι, έχουμε ενδείξεις για το πού βαδίζουμε τα επόμενα 11 χρόνια. Οι κατευθύνσεις και οι επιλογές μας θα έχουν τεράστια επίδραση στη ζωή, τις καριέρες, τις επιχειρήσεις και τον πλανήτη μας”.

Παρακάτω παρουσιάζω εννέα σημαντικές τάσεις που εκτιμώ ότι θα εξελιχθούν έως το 2030, ταξινομημένες κατά προσέγγιση από σχεδόν βέβαιες έως πιο αβέβαιες.

Δημογραφικά: Θα είμαστε περίπου 1 δισεκατομμύριο περισσότεροι και θα ζούμε περισσότερο. Ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να φτάσει τα 8,5 δισεκατομμύρια το 2030, από 7,3 δισ. το 2015. Η ταχύτερα αυξανόμενη ομάδα θα είναι οι ηλικιωμένοι, με τον αριθμό των ανθρώπων άνω των 65 ετών να αγγίζει το 1 δισ. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του νέου δισεκατομμυρίου θα ανήκει στη μεσαία τάξη, καθώς η ακραία φτώχεια μειώνεται (μια σπάνια νίκη για τη βιωσιμότητα). Ωστόσο, ακόμη κι αν η μεσαία τάξη αυξάνεται, η συγκέντρωση πλούτου στην κορυφή θα παραμείνει σοβαρό και αποσταθεροποιητικό πρόβλημα. Παράλληλα, άλλες μεγατάσεις όπως η κλιματική αλλαγή ενδέχεται να επηρεάσουν σημαντικά αυτά τα δεδομένα.

Αστικοποίηση: Τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζουν σε πόλεις. Η περαιτέρω αστικοποίηση θα δημιουργήσει περισσότερες μεγαπόλεις αλλά και μικρότερες μητροπόλεις. Οι αυξανόμενες τιμές διαβίωσης στα πιο περιζήτητα αστικά κέντρα ίσως λειτουργήσουν ως αντίβαρο. Αυτό θα οδηγήσει στην ανάγκη για μεγαλύτερα κτίρια με προηγμένες τεχνολογίες διαχείρισης (big data και τεχνητή νοημοσύνη για αποδοτικότητα), ενώ θα απαιτηθεί καλύτερη μεταφορά τροφίμων ή γρήγορη ανάπτυξη της αστικής γεωργίας.

Διαφάνεια: Ο κόσμος μας θα γίνει ακόμη πιο ανοιχτός — και λιγότερο ιδιωτικός. Η τάση παρακολούθησης των πάντων φαίνεται ασταμάτητη: ο όγκος των δεδομένων για κάθε άτομο, προϊόν και οργανισμό θα αυξηθεί εκθετικά, ενώ η πίεση για κοινοποίηση αυτών των πληροφοριών — ειδικά προς τους καταναλωτές — θα ενταθεί. Τα εργαλεία ανάλυσης δεδομένων θα βελτιώσουν τη λήψη αποφάσεων· π.χ., η επιλογή προϊόντων με χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα ή υψηλούς μισθούς εργαζομένων θα γίνεται ευκολότερη. Ωστόσο, αυτή η διαφάνεια θέτει νέα διλήμματα προστασίας προσωπικών δεδομένων.

Τεχνολογικές αλλαγές: Το διαδίκτυο των πραγμάτων θα κυριαρχήσει και κάθε νέα συσκευή θα είναι συνδεδεμένη. Υποστηρικτές της «μοναδικότητας» εκτιμούν πως ως το 2030, η προσιτή τεχνητή νοημοσύνη (AI) θα φτάσει σε επίπεδο ανθρώπινης ευφυΐας. Η AI και η μηχανική μάθηση θα σχεδιάζουν μεγάλο μέρος της ζωής μας, ξεπερνώντας τη σημερινή βελτιστοποίηση κυκλοφορίας στους δρόμους. Η τεχνολογία θα μας επηρεάζει ακόμα περισσότερο — η ανάμειξη της Ρωσίας στις εκλογές των ΗΠΑ ίσως φαντάζει ασήμαντη μπροστά σε όσα έρχονται. Παράλληλα, η AI θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας αλλά και θα καταργήσει ολόκληρους κλάδους — από οδηγούς φορτηγών μέχρι εξειδικευμένα επαγγέλματα όπως παραϊατρικούς και μηχανικούς.

Πολιτικές εξελίξεις και κοινωνικές μεταβολές

Παγκόσμια πολιτική: Παραμένει ανοιχτό το ερώτημα πώς θα αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες προκλήσεις. Θα συνεργαστούν οι κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, της ανισότητας και της φτώχειας ή κάθε περιοχή θα κινηθεί μόνη της; Η πρόβλεψη πολιτικών εξελίξεων είναι εξαιρετικά δύσκολη — ακόμη κι αν η Συμφωνία του Παρισιού αποτέλεσε ορόσημο, χώρες όπως οι ΗΠΑ έχουν αποστασιοποιηθεί από τη διεθνή συνεργασία τελευταία. Οι εμπορικοί πόλεμοι κυριαρχούν ήδη από το 2019. Είναι πιθανό πως οι επιχειρήσεις καλούνται να παίξουν ακόμα μεγαλύτερο ρόλο στην προώθηση της βιωσιμότητας.

Λαϊκισμός: Η άνοδος του εθνικισμού και του ριζοσπαστισμού μπορεί να ενταθεί… ή όχι. Ακόμη πιο αβέβαιο από τις πολιτικές εξελίξεις είναι η στάση των μαζών απέναντι σε διαφορετικές φιλοσοφίες διακυβέρνησης. Τα τελευταία χρόνια λαϊκιστές έχουν εκλεγεί ή εδραιώσει την εξουσία σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Βραζιλία και η Ουγγαρία. Την ίδια στιγμή όμως, πολίτες στην Τουρκία, την Αλγερία και το Σουδάν αντιστέκονται στην αυταρχικότητα. Θα συνεχιστεί αυτή η αντίδραση;

Στρατηγικές για τις επιχειρήσεις του μέλλοντος

Η χάραξη στρατηγικής για τις εταιρείες σε αυτόν τον πιθανό μελλοντικό κόσμο απαιτεί ολόκληρο βιβλίο· ωστόσο, αξίζει να επισημανθούν μερικοί βασικοί άξονες δράσης:

Ενεργή δράση για το κλίμα: Η επικίνδυνη αλλαγή του κλίματος αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή που έχει αντιμετωπίσει ποτέ η ανθρωπότητα — αλλά δεν είναι αναπόφευκτη. Οι εταιρείες έχουν τόσο οικονομικό συμφέρον όσο και ηθική υποχρέωση να μειώσουν όσο μπορούν τη ζημιά: ενημερώστε τους εργαζόμενους (εξαλείψτε την άρνηση), επικοινωνήστε με πελάτες μέσω προϊόντων σχετικά με ζητήματα κλίματος και αλλάξτε τους εσωτερικούς κανονισμούς χρηματοδότησης ώστε να ευνοείται η πράσινη επένδυση. Κυρίως όμως, αξιοποιήστε την επιρροή σας για να απαιτήσετε δημόσια αύξηση στη φορολόγηση άνθρακα — και επικρίνετε ανοιχτά τους κλαδικούς φορείς που αντιτίθενται.

Εστίαση στον ανθρώπινο παράγοντα: Καθώς οι νέες τεχνολογίες σαρώσουν κοινωνίες κι επιχειρήσεις, οι αλλαγές αυτές προκαλούν ανασφάλεια — γεγονός που τροφοδοτεί συχνά τον λαϊκισμό. Οι επιχειρηματίες πρέπει να σκεφτούν πώς αυτές οι μεταβολές επηρεάζουν τους ανθρώπους στις εταιρείες τους, στις αλυσίδες αξίας αλλά και στις κοινότητες γύρω τους.

Υιοθέτηση διαφάνειας: Ειλικρινά, δεν υπάρχει άλλη επιλογή: κάθε γενιά περιμένει μεγαλύτερη ανοιχτότητα από τις εταιρείες με τις οποίες συναλλάσσεται ή εργάζεται.

Ακούστε τη νέα γενιά: Μέχρι το 2030, οι μεγαλύτεροι millennials θα πλησιάζουν τα 50 έτη· μαζί με τη Generation Z θα αποτελούν τη μεγάλη πλειονότητα του εργατικού δυναμικού. Ακούστε από τώρα ποιες είναι οι προτεραιότητες και οι αξίες τους.

Η πρόβλεψη του μέλλοντος σημαίνει ότι βλέπουμε μπροστά βασιζόμενοι σε όσα ήδη συμβαίνουν — μαζί με λίγη «αδράνεια» που χαρακτηρίζει τα ανθρώπινα συστήματα και τη φύση. Έτσι σχηματίζεται μια εντυπωσιακή εικόνα του αύριο. Οι επιλογές μας έχουν τεράστια σημασία τόσο ως άτομα όσο κι ως οργανισμοί ή θεσμοί. Ειδικά ο κόσμος των επιχειρήσεων καλείται να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση ενός καλύτερου μέλλοντος — αφού εργαζόμενοι, πελάτες κι επενδυτές απαιτούν ολοένα περισσότερο θετική συνεισφορά από τις εταιρείες.

Θα μπορούσαμε απλώς να περιμένουμε να δούμε πού μας οδηγούν αυτά τα ιστορικά κύματα· όμως προσωπικά προτιμώ όλοι μαζί να εργαστούμε ενεργά ώστε να διαλέξουμε ένα καλύτερο μέλλον.

*Ο αρθρογράφος Andrew Winston είναι ιδρυτής της Winston Eco-Strategies και σύμβουλος πολυεθνικών εταιρειών σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αντιμετωπίσουν τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ανθρωπότητας και να επωφεληθούν από την επίλυσή τους. Είναι συν-συγγραφέας του διεθνούς μπεστ σέλερ Green to Gold και συγγραφέας του δημοφιλούς βιβλίου The Big Pivot: Radically Practical Strategies for a Hotter, Scarcer, and More Open World. Μπορείτε να τον βρείτε στο Twitter @andrewwinston.