Πόσο δικαιολογημένος είναι ο πανικός για τον “Μπλε Δράκο”; Μπορεί να εμφανιστεί στην Ελλάδα;

Σπάνιος, όμορφος αλλά δυνητικά επικίνδυνος γυμνοπόντικας που αποθηκεύει δηλητηριώδη κύτταρα από θήραμά του. Η εμφάνιση του μπλε δράκου  στις ισπανικές ακτές ενδεχομένως συνδέεται με την κλιματική αλλαγή, θερμότερες θάλασσες και μεταβαλλόμενα ρεύματα. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν υπάρχει περίπτωση να το δούμε και στις ελληνικές θάλασσες….

Τα γεγονότα έχουν ως εξής… Την περασμένη Τετάρτη, ένας κολυμβητής εντόπισε δύο δείγματα του μπλε δράκου (Glaucus atlanticus), ενός εντυπωσιακού θαλάσσιου σαλιγκαριού, στις παραλίες του Vivers, στην Guardamar del Segura, στην επαρχία Alicante της Ισπανίας. Η παραλία έκλεισε για το κοινό μέχρι την επόμενη ημέρα.

Παρόμοιο μέτρο λήφθηκε και στις παραλίες Santa Bárbara στη La Línea de la Concepción, στην Ανδαλουσία, καθώς και στις παραλίες La Garita και Famara στη Lanzarote, στα Κανάρια Νησιά.

Οι απαγορεύσεις οφείλονταν στο γεγονός ότι, αν και το σαλιγκάρι δεν ξεπερνά τα τέσσερα εκατοστά, μπορεί να τσιμπήσει προκαλώντας ερεθισμό ή κάψιμο στο δέρμα αναφέρει η elpais.com. «Πρόκειται για ήπιους και εξαιρετικά σπάνιους τραυματισμούς· δεν συγκρίνονται με εκείνους της πορτογαλικής μέδουσας, από την οποία τρέφεται ο μπλε δράκος και η οποία διαθέτει πολύ περισσότερα κεντριδικά κύτταρα στα μακριά πλοκάμια της», εξηγεί ο καθηγητής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Cádiz, Juan Lucas Cervera, ειδικός στα θαλάσσια σαλιγκάρια.

Σε κάθε περίπτωση, οι μπλε δράκοι δεν πρέπει να αγγίζονται, ώστε να αποφευχθούν πιθανές αλλεργικές αντιδράσεις, ενώ οι τοπικές αρχές ζητούν από το κοινό να αναφέρει κάθε εμφάνισή τους. Όταν εντοπίστηκαν τα δύο σαλιγκάρια στη Guardamar del Segura, «απέμενε μισή ώρα μέχρι τη λήξη της βάρδιας των ναυαγοσωστών και δεν γνωρίζαμε αν υπήρχαν κι άλλα δείγματα στην ακτή ή κοντά σε αυτήν, οπότε ενεργοποιήσαμε το πρωτόκολλο και σηκώσαμε την κόκκινη σημαία», αναφέρει ο δήμαρχος της πόλης, José Luis Sáez. Ακολούθησε επιχείρηση ελέγχου, χωρίς να εντοπιστούν άλλα σαλιγκάρια. Παρ’ όλα αυτά, οι αρχές παραμένουν σε επιφυλακή, όπως συμβαίνει και με τις μέδουσες — κυρίως τη λεγόμενη «τηγανητή αυγομέδουσα», που είναι σχετικά ακίνδυνη για την περιοχή, αλλά και με την επικίνδυνη πορτογαλική μέδουσα.

Περιστατικά σε Ανδαλουσία, Βαλένθια και Βαλεαρίδες

«Υπάρχει πάντα η πιθανότητα κάποιος λουόμενος να εμφανίσει σοβαρή αντίδραση», προσθέτει ο δήμαρχος, επισημαίνοντας πάντως ότι πρόκειται για ένα «πολύ μεμονωμένο περιστατικό που κατέληξε απλώς ως καλοκαιρινή ιστορία». Στην Cádiz, μισή ντουζίνα δείγματα προκάλεσαν την ανάρτηση κόκκινης σημαίας την Κυριακή 17 Αυγούστου στην παραλία Santa Bárbara στη La Línea de la Concepción. Άλλο ένα δείγμα βρέθηκε τον Αύγουστο στην παραλία Canet de Berenguer στη Βαλένθια. Στη Μαγιόρκα, ένα ακόμα εντοπίστηκε στα βαθιά νερά των βουνών Tramuntana — μια αξιοσημείωτη ανακάλυψη, αφού δεν είχε καταγραφεί επιστημονικά είδος στις Βαλεαρίδες από το 1916.

Για τον Cervera, «το κλείσιμο των παραλιών λόγω τριών ή τεσσάρων δειγμάτων είναι υπερβολική αντίδραση, καθώς δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία ότι αποτελούν κίνδυνο». Αυτή η αυξημένη προσοχή ίσως σχετίζεται με το γεγονός ότι «μέχρι σήμερα η παρουσία του μπλε δράκου στα νερά μας είναι σπάνια και μένει να φανεί αν θα γίνει πιο συχνή στο εξής».

Επιπλέον, όπως σημειώνει ο Cervera, «επειδή τρέφεται με πορτογαλική μέδουσα που είναι εξαιρετικά τοξική, πολλοί θεωρούν πως κι αυτό το είδος είναι επικίνδυνο». Ο μπλε δράκος καταναλώνει μικρά κομμάτια από αυτό το είδος μέδουσας — «δεν την καταπίνει ολόκληρη» — απορροφώντας τα ανώριμα κεντριδικά κύτταρα τα οποία αποθηκεύει ως αμυντικό μηχανισμό. «Τα πλοκάμια της πορτογαλικής μέδουσας έχουν κουλουριασμένα βέλη υπό πίεση που εκτοξεύονται μόλις αγγίξουν άλλο οργανισμό και εκχέουν νευροτοξίνη που επηρεάζει το νευρικό σύστημα», εξηγεί ο Cervera.

Σπάνιες εμφανίσεις στη Μεσόγειο – Επιστημονικά δεδομένα

Το είδος ζει στην επιφάνεια της θάλασσας μετακινούμενο με τα ρεύματα. «Πλέουν ανάποδα — όπως όταν επιπλέουμε ανάσκελα — ώστε να καμουφλάρονται με το μπλε χρώμα της θάλασσας· ενώ η κάτω πλευρά τους είναι λευκή για να εναρμονίζεται με το φως όταν φαίνονται από κάτω. Είναι στρατηγική άμυνας», σημειώνει. Αυτό διακρίνει τον μπλε δράκο από άλλα θαλάσσια σαλιγκάρια που ζουν στη μεσοπαλίδεια ζώνη ή σε μεγαλύτερα βάθη. Στην Ιβηρική Χερσόνησο έχουν καταγραφεί περίπου 300 είδη θαλάσσιων σαλιγκαριών και συνεχίζουν να ανακαλύπτονται νέα.

Ο μπλε δράκος κινείται στα νερά του Βόρειου και Νότιου Ατλαντικού καθώς και στον Ειρηνικό σε εύκρατα ύδατα· ωστόσο οι εμφανίσεις του στη Μεσόγειο παραμένουν σπάνιες. «Το είδος αναφέρθηκε επιστημονικά τη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα στις Βαλεαρίδες Νήσους, με πρώτη καταγραφή το 1839 στα Κανάρια Νησιά· έκτοτε πέρασε μεγάλο διάστημα χωρίς νέα ευρήματα», τονίζει ο Cervera. Αντίθετα, η πορτογαλική μέδουσα έχει ευρύτερη εξάπλωση στη Μεσόγειο.

Η εμφάνιση αυτών των δειγμάτων συνδέθηκε με την άνοδο της θερμοκρασίας στη Μεσόγειο που στα τέλη Ιουνίου ξεπέρασε τους 28°C, παρουσιάζοντας θερμικές ανωμαλίες έως πέντε βαθμών. Ο ερευνητής τονίζει πάντως πως δεν υπάρχουν ακόμη αρκετά στοιχεία για να επιβεβαιωθεί αυτή η σύνδεση, καθώς λείπουν σχετικές μελέτες για την οικολογία του είδους και τις βέλτιστες περιβαλλοντικές συνθήκες του. «Αυτό που θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα ήταν μια συστηματική παρακολούθηση· όποιος εντοπίσει κάποιο δείγμα καλό είναι να το φωτογραφίζει και να μας ενημερώνει ώστε να τηρούμε αρχείο», προτείνει.

Υπάρχει περίπτωση να το δούμε στις ελληνικές θάλασσες- Τι απαντά η AI

Προς το παρόν, δεν έχουν εντοπιστεί μπλε δράκοι σε ελληνικά ύδατα, αλλά μαθηματικά, ενδεχόμενο παραμένει — οι επιστήμονες βρίσκονται σε εγρήγορση και οφείλουμε όλοι να ειδοποιούμε σε περίπτωση εντοπισμού.

Πάντως δεν θα ήταν απίθανο, εφόσον δημιουργηθούν οι κατάλληλες περιβαλλοντικές συνθήκες: αύξηση θερμοκρασίας, ρεύματα που οδηγούν από Δύση προς Ανατολή, και παρουσία θηραμάτων.

Η Μεσόγειος εξάλλου συνδέει ήδη Ισπανία και Ελλάδα μέσω θαλασσίων οδών.