Από τον Μπαρνιέ… στον Μπαϊρού- Η Γαλλία σε κρίση με επιπτώσεις σε ΕΕ και ουκρανικό

Η Γαλλία βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής αβεβαιότητας, καθώς η κυβέρνηση του Φρανσουά Μπαϊρού κλονίζεται από μια βαθιά πολιτική κρίση που έχει ήδη προκαλέσει αναταράξεις στις αγορές και αβεβαιότητα στο εσωτερικό. Η εξαγγελία του πρωθυπουργού για ψήφο εμπιστοσύνης στις 8 Σεπτεμβρίου 2025, προκειμένου να επικυρωθεί το αμφιλεγόμενο πρόγραμμα λιτότητας ύψους 44 δισ. ευρώ, αποτέλεσε το σπίρτο που άναψε τη φωτιά. Με την ακροδεξιά Εθνική Συμμαχία (RN), την αριστερά και τους Σοσιαλιστές να δηλώνουν έτοιμοι να καταψηφίσουν, το Παρίσι ζει ώρες αγωνίας.

Σπύρος Σιδέρης

Η εικόνα αυτή ενισχύεται από τις οικονομικές συνέπειες – πτώση του CAC 40, αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων και απώλειες για τράπεζες όπως η BNP Paribas και η Société Générale – ενώ στο πολιτικό επίπεδο, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν βλέπει τα περιθώριά του να στενεύουν.

Σε αυτό το πλαίσιο, ανακύπτει το κρίσιμο ερώτημα: πώς θα επηρεάσει η γαλλική κυβερνητική κρίση όχι μόνο την εσωτερική σκηνή, αλλά και τη στήριξη της Γαλλίας προς την Ουκρανία, καθώς και τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στη ρωσική απειλή;

Η κυβέρνηση σε αδιέξοδο

Ο Φρανσουά Μπαϊρού ανέλαβε την πρωθυπουργία τον Δεκέμβριο 2024, διαδεχόμενος τον Μισέλ Μπαρνιέ. Από την αρχή βρέθηκε μπροστά σε μια μειοψηφική Βουλή, στηριζόμενος σε ad hoc συμμαχίες και αποχές, κυρίως της RN και των Σοσιαλιστών.

Η προσπάθεια σταθεροποίησης ήρθε αντιμέτωπη με το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον: αυξημένο έλλειμμα, πίεση από τις αγορές και ανάγκη συμμόρφωσης στους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες.

Το πακέτο λιτότητας που παρουσίασε – με περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων – χαρακτηρίστηκε αναγκαίο αλλά κοινωνικά δύσπεπτο. Η αντίδραση των κομμάτων ήταν άμεση και σκληρή, με την Μαρίν Λεπέν να κατηγορεί τον Μπαϊρού ότι «υποτάσσει τη Γαλλία σε τεχνοκράτες των Βρυξελλών» και την αριστερά να μιλά για «αντικοινωνική πολιτική που βαθαίνει τις ανισότητες».

Η επιλογή του Μπαϊρού να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης θεωρήθηκε υψηλού ρίσκου. Με τις εκτιμήσεις να δείχνουν πιθανή ήττα, αναλυτές κάνουν λόγο για «τυφλή στροφή» που μπορεί να οδηγήσει σε παραίτηση ή ακόμη και σε πρόωρες εκλογές.

Ταυτόχρονα, η ανησυχία στις αγορές κορυφώνεται: ο φόβος μιας παρατεταμένης ακυβερνησίας ή ενός δημοσιονομικού εκτροχιασμού φέρνει συζητήσεις ακόμη και για πιθανή παρέμβαση του ΔΝΤ, αν και αυτή παραμένει υποθετική.

Επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή σκηνή και την Ουκρανία

Η Γαλλία, πέρα από εσωτερικές ισορροπίες, αποτελεί βασικό πυλώνα της ευρωπαϊκής άμυνας και σημαντικό υποστηρικτή της Ουκρανίας απέναντι στη ρωσική εισβολή.

Οποιαδήποτε εσωτερική αναταραχή αποδυναμώνει το Παρίσι μειώνει την ικανότητά του να ηγείται ή να συμβάλλει αποφασιστικά στις δυτικές πρωτοβουλίες. Τα σενάρια που αναλύουν οι διπλωμάτες είναι τρία:

Σενάριο 1: Περιορισμένη κρίση – οριακή επιβίωση

Αν ο Μπαϊρού καταφέρει να περάσει την ψηφοφορία με οριακή πλειοψηφία ή αποχές, η κυβέρνησή του θα συνεχίσει, αλλά με πολιτικά αποδυναμωμένα φτερά.

Η Γαλλία θα εστιάσει κυρίως στα εσωτερικά, αφήνοντας λιγότερη ενέργεια για διεθνή δράση.

Η βοήθεια προς την Ουκρανία θα συνεχιστεί, αλλά πιθανόν σε πιο μετριοπαθή ρυθμό, με έμφαση στη διπλωματία και λιγότερη διάθεση για νέες στρατιωτικές πρωτοβουλίες.

Σενάριο 2: Κατάρρευση κυβέρνησης – παραίτηση ή αλλαγή πρωθυπουργού

Η ήττα στην ψηφοφορία θα οδηγήσει σε παραίτηση Μπαϊρού και θα ανοίξει τον δρόμο για νέο πρωθυπουργό ή προσωρινή κυβέρνηση. Ο Μακρόν θα προσπαθήσει να ελέγξει τις εξελίξεις, αλλά η χώρα θα εισέλθει σε μεταβατική φάση.

Σε αυτό το διάστημα, οι αποφάσεις για την Ουκρανία θα είναι πιθανότατα παγωμένες ή καθυστερημένες.

Η Ρωσία θα μπορούσε να ερμηνεύσει την κατάσταση ως ρήγμα στη δυτική συνοχή και να επιδιώξει ενίσχυση θέσεων στο πεδίο ή στην προπαγάνδα.

Σενάριο 3: Πρόωρες εκλογές και πιθανή άνοδος της ακροδεξιάς

Αν οι εξελίξεις οδηγήσουν σε διάλυση της Βουλής, η Εθνική Συμμαχία της Μαρίν Λεπέν έχει σημαντικές πιθανότητες ενίσχυσης.

Μια ισχυρή ακροδεξιά παρουσία στην Εθνοσυνέλευση θα δυσκολέψει τη χάραξη εξωτερικής πολιτικής υπέρ της Ουκρανίας, καθώς το RN έχει δείξει επιφυλακτικότητα σε δαπανηρές διεθνείς δεσμεύσεις και μεγαλύτερη έμφαση σε εσωτερικά θέματα.

Αυτό το σενάριο ανησυχεί ιδιαίτερα τις Βρυξέλλες και την Ουάσινγκτον.

Η οικονομική διάσταση

Η κρίση δεν έχει μόνο πολιτικό, αλλά και οικονομικό αποτύπωμα. Η υποχώρηση της εμπιστοσύνης επηρεάζει τις αγορές, τα επιτόκια δανεισμού και τη συνολική εικόνα της Ευρωζώνης.

Οι επενδυτές ανησυχούν για ένα ντόμινο αστάθειας, καθώς η Γαλλία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε. Η συζήτηση για το αν το ευρώ μπορεί να αντέξει μια παρατεταμένη κρίση στο Παρίσι δεν είναι τυχαία: οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις ανησυχούν για μακροχρόνια αβεβαιότητα που θα πλήξει και τις μεταρρυθμίσεις σε κρίσιμους τομείς, όπως η πράσινη μετάβαση και η ψηφιακή οικονομία.

Η πολιτική κρίση της κυβέρνησης Μπαϊρού δεν είναι απλώς ένα εσωτερικό γαλλικό ζήτημα. Αφορά την ευρωπαϊκή σταθερότητα, τη συνοχή του ΝΑΤΟ και την πορεία του πολέμου στην Ουκρανία.

Σε μια εποχή που η Δύση προσπαθεί να κρατήσει ενιαίο μέτωπο απέναντι στη Ρωσία, κάθε ρήγμα μπορεί να έχει δυσανάλογες επιπτώσεις. Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας εμπιστοσύνης και οι επόμενες κινήσεις του Μακρόν θα καθορίσουν όχι μόνο την πορεία της Γαλλίας, αλλά και την αξιοπιστία της Ευρώπης σε έναν κόσμο που αλλάζει.