Σύγκρουση Νετανιάχου-Ζαμίρ για την πλήρη κατάληψη της Γάζας- Αύριο οι τελικές αποφάσεις

Στην καρδιά μιας βαθιάς εσωτερικής κρίσης στρατηγικής και ηγεσίας, το Ισραήλ βρίσκεται αντιμέτωπο με μία από τις πλέον καθοριστικές αποφάσεις του πολέμου στη Γάζα: την πλήρη κατάληψη του παλαιστινιακού θύλακα. Η πρόσφατη κλειστή σύσκεψη, διάρκειας άνω των τριών ωρών, μεταξύ της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, αποκάλυψε όχι μόνο τις διαφωνίες για τη στρατηγική έναντι της Χαμάς, αλλά και την αυξανόμενη ένταση ανάμεσα στον Πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου και τον Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου, Εϊάλ Ζαμίρ. Ο πρώτος εμμένει στην άμεση εφαρμογή σχεδίου πλήρους στρατιωτικής κατάληψης της Λωρίδας της Γάζας, ενώ ο δεύτερος προειδοποιεί για ανεπανόρθωτους κινδύνους: για τους ομήρους, για τη διαθεσιμότητα των στρατιωτικών δυνάμεων, αλλά και για τη διεθνή νομιμότητα της επιχείρησης.

Σπύρος Σιδέρης

Το πολιτικό περιεχόμενο των αποφάσεων, οι συγκρούσεις ρόλων και η δημόσια παρέμβαση του υιού Νετανιάχου συνθέτουν ένα εκρηκτικό σκηνικό, με την τύχη δεκάδων ομήρων και την πορεία ολόκληρης της σύρραξης να κρέμονται από τις ισορροπίες ενός πολιτικοστρατιωτικού θρίλερ.

Σύγκρουση στην κορυφή: Ζαμίρ εναντίον Νετανιάχου

Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης, στην οποία συμμετείχαν ανώτατοι αξιωματούχοι και μέλη του Κυβερνητικού Κέντρου Αποφάσεων, ο Α/ΓΕΕΘΑ Εϊάλ Ζαμίρ προέβαλε έντονη αντίθεση στην ιδέα της πλήρους κατάληψης της Γάζας.

Σύμφωνα με τον ίδιο, ένα τέτοιο σχέδιο:

• θα διαρκούσε μήνες και όχι εβδομάδες,
• θα εξέθετε τους ομήρους σε άμεσο κίνδυνο εκτέλεσης,
• θα οδηγούσε σε εκτεταμένη φθορά των εφεδρικών και τακτικών δυνάμεων,
• και θα απαιτούσε λογιστική υποδομή και διεθνή νομιμοποίηση για τη μεταφορά άνω του ενός εκατομμυρίου αμάχων.

Η πρόταση Ζαμίρ εστιάζει σε μια εναλλακτική στρατηγική “περικύκλωσης” της Γάζας, με περιορισμένες, στοχευμένες επιθέσεις και πολιορκητικές επιχειρήσεις, με στόχο την αποδυνάμωση της Χαμάς μέσω πίεσης και απομόνωσης.

Η απάντηση Νετανιάχου: “Εμείς αποφασίζουμε”

Ο Πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου απέρριψε την προσέγγιση του Α/ΓΕΕΘΑ, επιμένοντας ότι η μέχρι τώρα στρατηγική δεν έχει αποδώσει. Υποστήριξε ότι η μόνη ρεαλιστική οδός για την απελευθέρωση των ομήρων είναι η άμεση στρατιωτική προέλαση εντός της πόλης της Γάζας και των κεντρικών προσφυγικών καταυλισμών, ακόμη κι αν εκεί βρίσκονται κρατούμενοι. «Το πολιτικό επίπεδο λαμβάνει τις αποφάσεις», δήλωσε, προσθέτοντας ότι «το Ισραήλ δεν έχει πλέον χρόνο για φθορά ή διπλωματικά παιγνίδια».

Σύμφωνα με αναλυτές, ο Νετανιάχου προσανατολίζεται στην παρουσίαση του σχεδίου κατάληψης ενώπιον του Κυβερνητικού Κέντρου Αποφάσεων την Πέμπτη, με σκοπό να εξασφαλίσει πολιτική κάλυψη για την υλοποίησή του, παρά την αντίθεση του στρατού.

Η παρέμβαση του Γιάιρ Νετανιάχου: “Απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος”

Τη σύγκρουση ήρθε να δυναμιτίσει περαιτέρω ο Γιάιρ Νετανιάχου, γιος του Πρωθυπουργού, ο οποίος μέσω ανάρτησης στα κοινωνικά δίκτυα κατηγόρησε ευθέως τον Ζαμίρ για απόπειρα στρατιωτικής εκτροπής, σχολιάζοντας ειρωνικά: «Αν αυτοί που σου υπαγόρευσαν το tweet είναι αυτοί που νομίζουμε, μιλάμε για πραξικόπημα τύπου Μπανανίας των ’70s στη Λατινική Αμερική».

Ο Α/ΓΕΕΘΑ, εμφανώς ενοχλημένος, ζήτησε εξηγήσεις κατά τη διάρκεια της σύσκεψης: «Γιατί με υπονομεύετε; Γιατί ο γιος σου γράφει εναντίον μου;». Ο Νετανιάχου απάντησε αποστασιοποιημένα: «Ο γιος μου είναι 34 ετών, δεν ευθύνομαι για ό,τι γράφει».

Στρατιωτικές επιφυλάξεις και πολιτική επιμονή

Η πίεση προς το στράτευμα για την υλοποίηση της πολιτικής απόφασης φαίνεται να αυξάνεται. Παρότι ο Ζαμίρ ξεκαθάρισε ότι δεν απείλησε με παραίτηση και δηλώνει πως θα εφαρμόσει κάθε απόφαση της κυβέρνησης, πηγές από τον στρατό εκφράζουν ανησυχία για:

• τη διάβρωση της επιχειρησιακής ετοιμότητας,
• την έλλειψη στρατηγικής εξόδου,
• και την απουσία διεθνούς συναίνεσης.

Οι στρατιωτικές υπηρεσίες παρουσίασαν δύο επιχειρησιακά σχέδια:

• Κατάληψη: άμεση και εκτεταμένη προέλαση εντός της Γάζας, με στόχο την εξουδετέρωση όλων των πυρήνων της Χαμάς.
• Περικύκλωση: σταδιακή πίεση, περιορισμένη είσοδος στις παρυφές της πόλης και ενίσχυση των αεροπορικών και υπόγειων πληγμάτων.

Η πρώτη επιλογή συγκεντρώνει την υποστήριξη των υπουργών Ιζραέλ Κατς, Ρον Ντέρμερ, Μπετζαλέλ Σμότριτς και Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ, οι οποίοι πιέζουν για «πλήρη στρατιωτική νίκη». Η δεύτερη προτιμάται από τον στρατό, καθώς θεωρείται λιγότερο επικίνδυνη για τους ομήρους και πιο βιώσιμη σε βάθος χρόνου.

Οι κίνδυνοι του σχεδίου: από ανθρωπιστική κρίση έως πολιτική κατάρρευση

Αναλυτές όπως ο Ίτμαρ Άισχνερ της Yedioth Ahronoth προειδοποιούν ότι το σχέδιο κατάληψης συνεπάγεται:

• κίνδυνο εκτέλεσης των ομήρων, αν πλησιάσουν οι δυνάμεις,
• ανθρώπινες απώλειες στις ισραηλινές δυνάμεις,
• αδυναμία μαζικής απομάκρυνσης άμαχου πληθυσμού χωρίς υποδομές,
• απουσία διεθνούς νομιμοποίησης για την επανεγκατάσταση προσφύγων.

Η ανάγκη δημιουργίας “ανθρωπιστικής πόλης” στα ερείπια της Ράφα ή της Χαν Γιούνις απαιτεί μήνες, διεθνή χρηματοδότηση και αποδοχή – που σήμερα δεν υφίστανται.

Πολιτικός υπολογισμός ή στρατιωτική αναγκαιότητα;

Η μεταφορά της απόφασης στο Κέντρο Αποφάσεων, σύμφωνα με διαρροές, ενδέχεται να είναι στρατηγική κίνηση του Νετανιάχου ώστε να επιμερίσει την ευθύνη. Το ερώτημα που αιωρείται είναι αν το σχέδιο κατάληψης της Γάζας αποτελεί στρατιωτική αναγκαιότητα ή πολιτική επιλογή, σε μια περίοδο κατά την οποία ο Πρωθυπουργός αντιμετωπίζει:

• αυξανόμενη εσωτερική πίεση,
• διεθνή δυσπιστία,
• και κατηγορίες για αποτυχία στη διαχείριση της κρίσης.

Αν και πηγές προσκείμενες στον Νετανιάχου ισχυρίζονται ότι έχει εξασφαλίσει την άτυπη στήριξη των ΗΠΑ για την κλιμάκωση, διπλωματικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η Ουάσινγκτον στηρίζει λύση εντός πολιτικού πλαισίου, όχι μακρόχρονη στρατιωτική εμπλοκή.

Συμπεράσματα: Μια απόφαση που μπορεί να αλλάξει τον πόλεμο

Η σύσκεψη της Πέμπτης ενδέχεται να σηματοδοτήσει την κρίσιμη καμπή του πολέμου στη Γάζα. Αν εγκριθεί η κατάληψη, το Ισραήλ θα εισέλθει σε νέα φάση στρατιωτικής και πολιτικής πραγματικότητας, με υψηλό τίμημα και απρόβλεπτες συνέπειες.

Αντίθετα, αν υπερισχύσει η στρατηγική Ζαμίρ, ίσως διατηρηθεί ένα μικρό περιθώριο για συνδυασμό στρατιωτικής πίεσης και διαπραγμάτευσης.

Σε κάθε περίπτωση, το Ισραήλ βρίσκεται πλέον αντιμέτωπο με τις ίδιες του τις εσωτερικές αντιφάσεις – πολιτικές, στρατιωτικές και ηθικές.