Τα “μπάνια του λαού”, μία ωραία ψευδαίσθηση…

Τα αδιατάρακτα “μπάνια του λαού” ήταν ένα ευφολόγημα που συνδυάστηκε πολιτικά με το “ΠΑΣΟΚ, ωραία χρόνια”, ακόμα και ειδησεογραφικά (προ Internet) με το κατά Ουμπέρτο Έκο “τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις”. Όλα τους συνιστούσαν μία ψευδαίσθηση που εντάχθηκε απλοϊκά και ατεκμηρίωτα στην πολιτική και λαϊκή διάλεκτο.

Οι χρόνοι έχουν παρέλθει, το αίτημα για περισσότερο ελεύθερο χρόνο και για “διακοπές για όλους” δεν έχει πιά καμία επαφή με την πραγματικότητα. Στην Ελλάδα ίσως λίγο περισσότερο.

Τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, της ΕΛΣΤΑΤ, και η τελευταία του ΙΕΛΚΑ επισημαίνουν πώς ένας στους δύο Έλληνες δεν έχει τη δυνατότητα να κάνει διακοπές, ιδιαίτερα όταν ως τέτοιες δεν ορίζεται η απόδραση λίγων ημερών “στο χωριό” ( η αρχιτεκτονική της κοινωνίας μας επιτρέπει κάτι τέτοιο) αλλά η οργανωμένη μετακίνηση προς τουριστικό προορισμό με ενοικίαση ξενοδοχειακού καταλύματος.

Για τους κατοίκους της πρωτεύουσας, και κάποιων μεγάλων πόλεων, ακόμα και τα “μπάνια του λαού” του πρώϊμου ανδρεϊκού οίστρου δεν είναι εύκολα διεκδικήσιμα. Ελάχιστες ακτές είναι ελεύθερες, ακόμα λιγότερες ανθίστανται στον υπερκορεσμό, η πρόσβαση έχει γίνει και δυσκολότερη και πολύ ακριβότερη. Οι οργανωμένες διακοπές ακόμα περισσότερο, η πλειονότητα, μάλιστα, των ελληνικών οικογενειών έχουν εξαιρέσει από τις επιλογές τους τα νησιά, εξαιτίας της εκτόξευσης των τιμών στις ακτοπλοϊκές μεταφορές.

Την κατάσταση σώζει, κάπως, η καταγωγή από την επαρχία και η ύπαρξη κάποιας πατρογονικής ή συγγενικής εστίας που υποκαθιστά το ξενοδοχείο, και η κοινωνική συνοχή που παρότι έχει πληγεί σημαντικά διατηρεί ακόμα εκείνους τους αρμούς που επιτρέπουν μία πρωτόλεια “αλληλεγγύη παραθερισμού”.

Στις εποχές της δανεικής ευφορίας υπήρχαν τα “διακοποδάνεια” που μετατρέπονταν σε εξορμήσεις σε νησιωτικούς προορισμούς της φαντασίωσης, ή και σε ταξίδια στις ευρωπαΊκές πρωτεύουσες. Αυτά δεν υπάρχουν πιά, οι τράπεζες δεν τα προσφέρουν, τέτοιοι δανειολήπτες δεν υφίστανται.

Σε αρκετές χώρες αναδεικνύεται η αντίφαση: από τη μία “υπερτουρισμός”, από την άλλη “φτώχεια διακοπών”, όπως αναφέρουν οι ειδικοί. Η πρώτη έννοια εντοπίζεται μεν ως πρόβλημα σε συγκεκριμένους προορισμούς, αξιοποιείται δε ως επιχείρημα για την άνθιση του τουριστικού προϊόντος. Η δεύτερη είναι η ασφυκτική πραγματικότητα για την πλειονότητα των ανθρώπων, ακόμα κι αυτής της “μεσαίας τάξης” που τις δεκαετίες του ’90 και του 2000 έσπευδε να καταναλώσει τα σχετικά τραπεζικά προϊόντα και κατανάλωνε λαίμαργα σχετικά περιοδικά και τηλεοπτικές εκπομπές. Όσες από τις τελευταίες έχουν απομείνει, λειτουργούν περισσότερο ως υποκατάστατα για εκείνους που δεν θα μπορέσουν ποτέ να επισκεφτούν το Μαρόκο, την Ίμπιζα, ακόμα και τη Ρόδο, ή την Κέρκυρα.

Όλα αυτά συνιστούν μία δραματικά αρνητική μεταβολή της ποιότητας ζωής για μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Ο ήλιος, η θάλασσα και το “ελληνικό καλοκαίρι” είναι πιά για πολύ λιγότερους. Είναι ένα θέμα πολυπαραγοντικό, ωστόσο ιθύνοντες και αποφασίζοντες ελάχιστα ασχολούνται γι ‘ αυτό.

Ραντεβού τον Σεπτέμβρη…

* Τα “Απόρρητα” θα απουσιάσουν, μέχρι να επιστρέψουν… Καλές διακοπές σε όσους μπορέσουν, καλές αντοχές στους υπόλοιπους.