Γιατί ντυνόμαστε διαφορετικά στις διακοπές μας…

Έχετε παρατηρήσει πως όταν πάμε διακοπές, επιλέγουμε να ντυθούμε τελείως διαφορετικά από ό,τι στην καθημερινότητά μας; Από τα πολυχρηστικά ρούχα έως τα εντυπωσιακά μακριά φορέματα και τα μεγάλα καπέλα που «γράφουν» καλά στο Instagram, είναι βέβαιο: δεν ντυνόμαστε έτσι στο σπίτι.

Πρόσφατα, μια Αμερικανίδα φίλη με ρώτησε τι να φορέσει στην πρώτη της πτήση προς την Ευρώπη. «Θέλω να είμαι άνετη αλλά και κομψή», είπε. Ως ταξιδιωτική δημοσιογράφος, δεν ήμουν το κατάλληλο άτομο να συμβουλεύσει. Είτε είμαι σε αποστολή με αντηλιακό και ορειβατικά μποτάκια, είτε ταξιδεύω ελαφριά με μια κάψουλα πέντε ουδέτερων ρούχων για να αφήσω χώρο για γευστικά σουβενίρ.

Την ίδια στιγμή, βλέπω άλλους ταξιδιώτες να παρελαύνουν με φλοράλ φορέματα, αέρινα λευκά ή άνετες πιτζαμοειδείς στρώσεις. Καμιά φορά κοιτάζω τον εαυτό μου στη βιτρίνα και αναρωτιέμαι αν θα έπρεπε να είχα φορέσει κι εγώ ένα φλοράλ φόρεμα για τις φωτογραφίες στα ερείπια — αν και δεν έχω κανένα. Ή μήπως αντί για βαριά μποτάκια θα ήμουν πιο άνετη με Birkenstock και χοντρές λευκές κάλτσες;

Όσο διαφορετικές κι αν είναι οι επιλογές μας στα ταξίδια, ένα είναι σίγουρο: τέτοια ντυσίματα δεν τα βλέπουμε στην καθημερινότητά μας.

Η γέννηση του holiday wear

Γιατί λοιπόν αλλάζουμε τόσο το στυλ μας στις διακοπές – σχεδόν σαν να υποδυόμαστε κάποιον άλλο; Η Marta Franceschini, υπεύθυνη επικοινωνίας και επιμελήτρια στην European Fashion Heritage Association, εξηγεί ότι η «γκαρνταρόμπα διακοπών» εμφανίστηκε μαζί με την άνθηση του τουρισμού τον 19ο αιώνα. Μέχρι τότε, τα ταξιδιωτικά ρούχα ήταν κυρίως πρακτικά, συνδεδεμένα με μετανάστευση, προσκύνημα ή στρατιωτικές αποστολές.

Σύμφωνα με τη Franceschini, η άνοδος της μεσαίας τάξης και η επέκταση των σιδηροδρόμων στην Ευρώπη στα μέσα του 1800 έκαναν τα παραθαλάσσια θέρετρα δημοφιλείς προορισμούς, οδηγώντας στη δημιουργία ταξιδιωτικών συλλογών που συνδύαζαν κομψότητα και άνεση. Οι ζεστές θερμοκρασίες επέβαλαν ελαφριά υφάσματα όπως λινό και μετάξι. Μέχρι τον Μεσοπόλεμο, σχεδιαστές όπως η Coco Chanel πρόβαλλαν χαλαρά στυλ όπως πλεκτά, φαρδιά παντελόνια και μαγιό.

«Η οικονομική άνθηση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η ανάπτυξη των εμπορικών πτήσεων εκδημοκράτισαν ακόμη περισσότερο τα ταξίδια», συμπληρώνει η Franceschini. «Από τη δεκαετία του ’50 έως του ’70, τα leisurewear έγιναν ξεχωριστή κατηγορία: παντελόνια Capri, εμπριμέ resort, καφτάνια και cruise collections έγιναν απαραίτητα.» Επίσης, η ανάγκη για ένδυση σε άγνωστα κλίματα «επέτρεψε μια χαλάρωση των κοινωνικών ενδυματολογικών κανόνων.»

Το στίγμα του τουρίστα και η ανάγκη για ένταξη

Κι όμως, όλοι θέλουν να αποφύγουν την εικόνα του τυπικού τουρίστα. Τα lifestyle περιοδικά είναι γεμάτα άρθρα που συμβουλεύουν πώς να μην φοράμε το «τουριστικό κιτ» — T-shirt, σακίδιο πλάτης και καπέλο — προτείνοντας αντίθετα κάψουλες εμπνευσμένες από τον προορισμό.

Η Vanessa Friedman, επικεφαλής κριτικός μόδας των New York Times, όταν δέχεται ερωτήσεις για το πώς να μη φαίνεται κάποιος τουρίστας, απευθύνεται σε ντόπιους για τις προτάσεις της. «Νομίζω ότι οι άνθρωποι ντύνονται για να ανήκουν», λέει στο BBC. «Όταν ταξιδεύεις, δεν θες να ξεχωρίζεις.»

Αλλά τι κακό έχει τελικά να φαίνεσαι τουρίστας; Η Dr Charlotte Russell, ιδρύτρια του The Travel Psychologist, εξηγεί πως ο όρος «τουρίστας» φέρει αρνητικούς συνειρμούς: δείχνει αφελή ή απροετοίμαστο σε πολιτισμικά ζητήματα ή εύκολο θύμα εκμετάλλευσης. Όλοι θέλουμε να αποφύγουμε αυτά τα στερεότυπα.

Η Franceschini θεωρεί πως αυτή η επιφυλακτικότητα εμφανίστηκε στα τέλη του 20ού αιώνα, όταν τα ταξίδια έγιναν πιο προσιτά και οι διαφορές μεταξύ «traveller» και «tourist» πιο έντονες.

Ο ψυχολογικός διαχωρισμός ταξιδιώτη-τουρίστα

Ο Dr Andrew Stevenson, συγγραφέας του The Psychology of Travel, πιστεύει πως αυτός ο διαχωρισμός αντανακλά το πώς θέλουμε να μας βλέπουν οι άλλοι. «Θέλετε να δείχνετε ότι προσπαθείτε να ενταχθείτε σαν ανθρωπολόγος; Ή θέλετε να κρατήσετε απόσταση λόγω ασφάλειας ή επειδή προτιμάτε τη συντροφιά σας; Τα ρούχα συμβολίζουν πόσο ανήκουμε στον τόπο που επισκεπτόμαστε.»

Μήπως λοιπόν τα πρακτικά μου layers δηλώνουν ότι αλλάζω από πεζοπορία σε συνεντεύξεις ή απλώς ότι θέλω να δείξω την επαγγελματική μου ταυτότητα ως δημοσιογράφος;

Η επιρροή της ποπ κουλτούρας: Το παράδειγμα της Tanya McQuoid

Σκεφτείτε τη σκηνή στη Sicily, στη δεύτερη σεζόν της σειράς The White Lotus. Η Jennifer Coolidge ως Tanya McQuoid φορά ένα αέρινο ροζ φόρεμα με μαντήλι στο κεφάλι και τεράστια γυαλιά. Ρωτάει τον διευθυντή του ξενοδοχείου: «Ξέρεις ποια είμαι;». Εκείνος μαντεύει: «Peppa Pig». Εκείνη απαντά χαρούμενη: «Είμαι η Monica Vitti!» — μόνο για να ακούσει την ψυχρή απάντηση: «Η Monica Vitti πέθανε.»

Σπάνια μια τηλεοπτική σκηνή έχει δείξει τόσο ξεκάθαρα το χάσμα μεταξύ αυτού που φοράμε στις διακοπές και αυτού που πιστεύουμε ότι φοράμε ως επισκέπτες. Ζώντας 15 χρόνια στη Νότια Ιταλία βλέπω πως όποιος κυκλοφορεί με τέτοιο look είναι σίγουρα τουρίστας.

Η Franceschini το αποκαλεί «ενδυματολογική μίμηση», σημειώνοντας πως συχνά επηρεαζόμαστε από τη φαντασία μας ή την επιθυμία συμμετοχής στην τοπική κουλτούρα. Όπως τα βερμούδα ή τα χαβανέζικα πουκάμισα, αυτά τα outfits μπορεί να είναι κλισέ αλλά δείχνουν πολιτισμικές φιλοδοξίες.

Όρια μεταξύ έμπνευσης και πολιτισμικής οικειοποίησης

Ωστόσο προειδοποιεί ότι μπορούν εύκολα να οδηγήσουν σε πολιτισμική οικειοποίηση όταν φοριούνται χωρίς κατανόηση της σημασίας τους. Το look τύπου “Dolce Vita”, λέει η Franceschini, είναι σύγχρονη εκδοχή των ιδανικών της μεσογειακής ανεμελιάς όπως παρουσιάστηκαν στον κινηματογράφο — από το “La Dolce Vita” του Fellini μέχρι σύγχρονες σειρές όπως το The White Lotus.

Συχνά αυτές οι επιλογές εκφράζουν λιγότερο πραγματική ενσωμάτωση στην κουλτούρα και περισσότερο μια παράσταση που ευθυγραμμίζεται με διεθνή στερεότυπα για χώρες όπως η Ιταλία — γεμάτες ήλιο, στυλ κι απόλαυση.

SNS & Instagram: Η νέα σκηνή μόδας των διακοπών

Τα social media άλλαξαν δραματικά το πώς ντυνόμαστε στις διακοπές μας.

Σήμερα βλέπουμε influencers και celebrities να ποζάρουν μπροστά από διάσημα αξιοθέατα φορώντας εντυπωσιακά σύνολα. Η Russell σημειώνει ότι αυτά τα πρότυπα έχουν επηρεάσει σημαντικά τις ενδυματολογικές επιλογές των ταξιδιωτών. «Πλέον βλέπουμε φωτογραφίες ανθρώπων ντυμένων επίσημα παντού — από το Κολοσσαίο μέχρι κορυφές βουνών», λέει χαρακτηριστικά.

Ο Stevenson θυμάται πως παλιά φωτογραφίζαμε μέρη· τώρα φωτογραφίζουμε τους εαυτούς μας με φόντο αυτά τα μέρη. Το αποτέλεσμα; Μια σύγκλιση μόδας και ψηφιακού θεάματος όπου ο προορισμός γίνεται σκηνικό και το outfit μέρος της προσωπικής προβολής του ταξιδιώτη.

Η Franceschini προσθέτει πως η κουλτούρα των influencers έχει ενισχύσει αυτό το φαινόμενο μέσω χορηγούμενων wardrobes και συντονισμένων χρωματικών παλετών στις φωτογραφίες.

Ο εορταστικός χαρακτήρας του holiday wear

Τα ταξίδια αποτελούν αφορμή για γιορτή – κι αυτό αντικατοπτρίζεται στο ντύσιμό μας.

Όπως λέει η Franceschini, στις διακοπές επιτρέπουμε στον εαυτό μας ρούχα που θα θεωρούνταν υπερβολικά ή ακατάλληλα στην καθημερινότητα. Το holiday wear είναι έκφραση ελευθερίας κι απόδρασης από τη ρουτίνα.

Η Russell συμφωνεί: “Για πολλούς από εμάς που δουλεύουμε μπροστά σε laptop ή έχουμε στολές εργασίας, οι διακοπές είναι ευκαιρία εξερεύνησης μιας πιο ανέμελης πλευράς μας.” Είτε αυτό σημαίνει hiking boots είτε ροζ σιφόν φόρεμα — σημασία έχει να αισθανόμαστε καλά.

“Αν θέλετε να φορέσετε ένα εντυπωσιακό φόρεμα ή ένα φωτεινό πουκάμισο κι αυτό σας εκφράζει, τότε κάντε το χωρίς δισταγμό”, καταλήγει η Russell. “Η ζωή είναι πολύ μικρή για να ανησυχούμε τι θα πουν οι άλλοι.” Και φυσικά… έτσι είναι και οι διακοπές σας!

Πηγή: bbc.com