Μπλόκα: ο μηχανισμός της ταύτισης και η κόκκινη γραμμή

Ένας στους δύο που ζουν στην Αθήνα γεννήθηκε ή έλκει την καταγωγή του από την επαρχία και διατηρεί περισσότερο ή λιγότερο τη σχέση του “με το χωριό”, ως εκ τούτου έχει ζωντανές μνήμες με γεωργούς να κοπιάζουν νυχθημερόν στο χωράφι, τρακτέρ και αγροτικά αυτοκίνητα γύρω από την πλατεία και συζητήσεις για λιπάσματα και επιδοτήσεις.

Οι χιλιάδες που βρίσκονται επί τρεις εβδομάδες στα μπλόκα της Ριτσώνας, του Ε65, της Νίκαιας και των Μαλγάρων δεν είναι εξωτικές φιγούρες αλλά πρόσωπα που νοιώθουν ότι γνωρίζουν. Σε μεγάλο βαθμό λειτουργεί ο μηχανισμός της ταύτισης, κι όταν εξασθενεί αρκεί ένα τηλεφώνημα από συγγενή της επαρχίας για να ενεργοποιήσει τα αντανακλαστικά.

Είναι αλήθεια πώς αρκετοί θα δυσανασχετήσουν αυτές τις γιορτινές μέρες επειδή θα κάνουν τέσσερις ώρες να φτάσουν από το Κολωνάκι μέχρι την Αράχωβα, και πολλοί ξενοδόχοι θα πιεστούν οικονομικά μετρώντας ακυρώσεις της τελευταίας στιγμής. Η πλειονότητα, όμως, το πιθανότερο είναι πώς αντιλαμβάνεται πώς στις εθνικές οδούς συμβαίνει κάτι πολύ σοβαρότερο από ένα απλό “πείσμα”.

Στη δεκαετία του ’90, όταν οι αγρότες έκλειναν τους δρόμους λειτουργούσαν ίσως πιό αποτελεσματικά οι μικροί “κοινωνικοί αυτοματισμοί”. Το αφήγημα του πολιτικού αθηναϊκού κέντρου ήταν ότι οι κινητοποιήσεις συνέβαιναν πάντοτε στο μεσοδιάστημα της σποράς και της συγκομιδής και τα βενζινάδικα της εθνικής οδού στο ύψος της Λάρισας υποκαθιστούσαν τα καφενεία των χωριών. “Αντί να παίζουν πρέφα βγάζουν τα τρακτέρ στο δρόμο”, έλεγαν κάποιοι. ” Και μόλις νυχτώσει μεταφέρονται από τα μπλόκα στα …”προσεχώς Βουλγάρες””, χλεύαζαν άλλοι.

Σε αυτό το κλίμα, η νυχτερινή επιχείρηση των ΜΑΤ στη Βιοκαρπέτ για να ξεφουσκώσουν τα λάστιχα των τρακτέρ γινόταν τηλεοπτικό viral με σταρ τον Κοκκινούλη, τον Νασίκα ή τους εμβληματικούς του κάμπου Μπούτα και Πατάκη.

Αυτό που πιθανότατα δεν κατανοεί σήμερα η κυβέρνηση είναι πώς τα πράγματα έχουν αλλάξει.

Πρώτον, οι αγρότες και κτηνοτρόφοι ανήκουν σε μία άλλη γενιά: είναι δεμένοι με τη γη, όπως οι πατεράδες τους, όμως έχουν νέες ιδέες και διαφορετική νοοτροπία. Είναι νεότεροι, καταρτισμένοι, καλά ενημερωμένοι, επικοινωνιακοί και πολύ υποψιασμένοι. Κυρίως, ξέρουν πολύ καλά ποιό είναι το πρόβλημα και ποιές οι λύσεις και διαθέτουν “γείωση” στην κοινωνία. Ήτοι, φαίνεται να γνωρίζουν μέχρι πού φθάνει το δίκιο τους και που αρχίζει το δίκιο όλων των άλλων.

Δεύτερον, η μεγάλη κοινωνική υποστήριξη στις αγροτικές κινητοποιήσεις που καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις καθόλου τυχαία δεν είναι και πιθανότατα και καθόλου ευκαιριακή. Όσοι πιστεύουν κι ελπίζουν ότι μετά τις γιορτές θα σημειωθεί μεταστροφή της κοινής γνώμης επειδή πολλοί εκδρομείς των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς θα κάνουν οκτώ ώρες για να φτάσουν στη Θεσσαλονίκη, μάλλον θα εκπλαγούν.

Αναμφίβολα, το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ σε συνδυασμό με τις τιμές των αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων στα σούπερ μάρκετ έδρασαν καταλυτικά στο να διαμορφωθεί αυτό το κλίμα υπέρ των μπλόκων- ή έστω η ανοχή.

Είναι πιθανό, όμως, να σοβεί και κάτι άλλο. Έχουμε ξαναδεί την κοινωνική δυσαρέσκεια να κάνει… απευθείας αναθέσεις, όταν η ίδια ή δεν μπορεί ή δεν ξέρει πώς να εκδηλώσει την αντίδρασή της. Τα ποιοτικά στοιχεία των μετρήσεων επιβεβαιώνουν πώς αυτή η εύφλεκτη ύλη υπάρχει στην κοινωνία, όμως δεν μετουσιώνεται σε στήριξη μιας αντιπολίτευσης που παλινωδεί κατακερματισμένη. Βρίσκει, λοιπόν, πρόσωπα, κοινωνικές ομάδες και καταστάσεις για να ταυτιστεί. Κάτι τέτοιο, επιπλέον όλων των άλλων, συμβαίνει και αυτές τις μέρες.

Θα κριθεί, βεβαίως, από το πώς θα διαχειριστεί το ζήτημα των αιτημάτων και του πρωτογενούς τομέα η κυβέρνηση, αλλά και από το εάν οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι που είναι στους δρόμους διακρίνουν όντως την λεπτή κόκκινη γραμμή, όπως έκαναν μέχρι σήμερα.

Καλές γιορτές και προσοχή στους δρόμους…