Love scams: Όταν χάνονται περιουσίες στον βωμό του fake έρωτα

Στις μέρες της απόλυτης ψηφιοποίησης, ο έρωτας δεν αναζητάται πια μόνο στον πραγματικό κόσμο – αλλά και στα άπειρα μονοπάτια του διαδικτύου. Οι εφαρμογές γνωριμιών και τα social media έχουν γίνει βασικός δίαυλος αναζήτησης συντροφικότητας για εκατομμύρια ανθρώπους. Ωστόσο, πίσω από αυτό το ψηφιακό σύμπαν υποσχέσεων, κρύβεται μια ολοένα και πιο επικίνδυνη πραγματικότητα: οι διαδικτυακές ερωτικές απάτες.

Το FBI καταγράφει κάθε χρόνο χιλιάδες θύματα. Μόνο το 2022, περισσότεροι από 24.000 Αμερικανοί εξαπατήθηκαν μέσω ρομαντικών scams, με συνολικές απώλειες που ξεπέρασαν το 1 δισεκατομμύριο δολάρια. Δεν μιλάμε για μεμονωμένες περιπτώσεις, αλλά για οργανωμένα δίκτυα που χρησιμοποιούν εξελιγμένες τεχνικές κοινωνικής μηχανικής για να εκμεταλλευτούν την ανθρώπινη ευαλωτότητα.

Η Δυτική Αφρική ως «κόμβος» διαδικτυακής απάτης

Η Νιγηρία και η Γκάνα έχουν βρεθεί στο επίκεντρο αυτού του φαινομένου, με τους διαβόητους «Yahoo Boys» και «Sakawa Boys» να πρωταγωνιστούν. Οι δράστες αξιοποιούν την τεχνολογία για να προσεγγίσουν θύματα κυρίως από τις δυτικές χώρες, ενώ οι διωκτικές αρχές παρακολουθούν εδώ και χρόνια τα δίκτυα αυτά.

Μια πρόσφατη έρευνα του Suleman Lazarus, επισκέπτη καθηγητή στο Mannheim Centre for Criminology του LSE, φωτίζει όμως μια λιγότερο προβεβλημένη διάσταση: πολλοί από τους απατεώνες θεωρούν ότι δρουν ως «εκδικητές», ότι παίρνουν πίσω –με τον τρόπο τους– πλούτο που πιστεύουν ότι η Δύση αφαίρεσε από τις αφρικανικές κοινωνίες την εποχή της αποικιοκρατίας.

Στη νιγηριανή pop κουλτούρα, αυτή η αφήγηση ενισχύεται. Οι Yahoo Boys συχνά παρουσιάζονται ως έξυπνοι, καταφερτζήδες και επιτυχημένοι νεαροί που «ξεγελάστηκαν» από την ιστορία και τώρα παίρνουν το αίμα τους πίσω.

Το προφίλ των δραστών

Η έρευνα αποκαλύπτει και την κοινωνιολογική «ταυτότητα» των απατεώνων:

• Το 81,7% είναι κάτω των 26 ετών.
• Το 74% είναι φοιτητές πανεπιστημίου.
• Το 60% χρησιμοποιεί iPhone για τη δράση του.
• Το Facebook είναι η πλατφόρμα όπου εξελίσσεται σχεδόν το 50% των απάτων.
• Στις περισσότερες περιπτώσεις εμφανίζονται ως λευκοί Αμερικανοί (46%), στρατιωτικοί (12%) ή λευκοί Ευρωπαίοι (10%).
• Το 70% στοχεύει γυναίκες.

Η μέθοδος είναι πάντα προσεκτικά δομημένη: δημιουργούν πειστικά προφίλ, χτίζουν σχέση εμπιστοσύνης, επενδύουν στο συναίσθημα και, σε δεύτερο χρόνο, παρουσιάζουν ένα «επείγον» οικονομικό πρόβλημα. Από ιατρικά έξοδα μέχρι ταξίδι για να συναντήσουν το θύμα, το σενάριο αλλάζει, αλλά ο στόχος παραμένει ίδιος: η οικονομική εκμετάλλευση.

Τα χρήματα που αποσπούν δεν καταλήγουν σε ανάγκες, όπως αφήνουν να εννοηθεί. Συχνά γίνονται μέσο επίδειξης πλούτου ή χρηματοδότηση άλλων παράνομων δραστηριοτήτων.

Ένα φαινόμενο με κοινωνικές και πολιτισμικές ρίζες

Οι διαδικτυακές ερωτικές απάτες δεν αποτελούν απλώς οικονομικό έγκλημα. Είναι ένα σύνθετο φαινόμενο, με πολιτισμικές ρίζες, κοινωνικές δικαιολογήσεις και διεθνείς διαστάσεις. Οι έρευνες προσφέρουν πολύτιμα δεδομένα ώστε οι αρχές να διαμορφώσουν καλύτερες στρατηγικές πρόληψης – από αυστηρότερη ρύθμιση των πλατφορμών έως εκστρατείες ενημέρωσης των πολιτών.

Η ευαισθητοποίηση των χρηστών είναι κρίσιμη. Η γνώση των ενδείξεων μιας απάτης, η δυσπιστία απέναντι σε υπερβολικά ρομαντικές υποσχέσεις και η προσοχή στην ανταλλαγή προσωπικών πληροφοριών αποτελούν βασικά βήματα αυτοπροστασίας στη νέα ψηφιακή πραγματικότητα.