Γυναίκες στην πολιτική… Η Ελλάδα έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει

Αν και έχουμε φτάσει στο 2025, οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται σε όλους τους σημαντικούς πολιτικούς θεσμούς της χώρας. Μπορεί σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία να υπάρχει κάποια σχετική μικρή πρόοδος, ωστόσο τα σχετικά ποσοστά παραμένουν μειωμένα, ειδικά αν συγκριθούν με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά.

Νίκος Γιαννόπουλος

Το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στη Βουλή το 2025 βρίσκεται στο 23,3%, αυξημένο σε σχέση με το 2014 που ήταν 21%, αλλά εξακολουθεί να είναι από τα χαμηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η σχετική αύξηση είναι αμελητέα.

Αντιθέτως, στην κυβέρνηση οι γυναίκες κατέχουν το 24,2% των θέσεων, αυξημένο κατά πολύ από το 8% το 2014. Όμως τα καλά νέα σταματούν εδώ.

Στον τομέα της τοπικής αυτοδιοίκησης, ο αριθμός των γυναικών δημάρχων είναι ιδιαίτερα χαμηλός, μόλις το 5,2% σε σύνολο 332 δήμων, με 13 γυναίκες δημάρχους προς 246 άνδρες. Από αυτές, περίπου οι μισές εκλέχθηκαν σε νησιωτικούς δήμους.

Αργή η όποια πρόοδος

Ιστορικά , η εξέλιξη της γυναικείας εκπροσώπησης στην πολιτική στην Ελλάδα ξεκινάει ουσιαστικά το 1952, όταν κατοχυρώθηκε το πλήρες δικαίωμα ψήφου και εκλέγειν για τις γυναίκες με τροποποίηση του Συντάγματος.

Στις βουλευτικές εκλογές του 1956 άσκησαν για πρώτη φορά πλήρως αυτό το δικαίωμα, με τη συμμετοχή δύο γυναικών βουλευτών, μεταξύ αυτών η Λίνα Τσαλδάρη, που έγινε και η πρώτη γυναίκα υπουργός στην Ελλάδα.

Στη δεκαετία του 1950 και 1960 η γυναικεία εκπροσώπηση ήταν πολύ περιορισμένη αλλά η παρουσία της Αριστεράς βοήθησε την αύξηση των γυναικών βουλευτών σε σχέση με τα άλλα κόμματα.

Κατά τις επόμενες δεκαετίες υπήρξε σταδιακή αύξηση των γυναικών στην πολιτική, αν και η συμμετοχή παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα λόγω των κοινωνικών και πολιτισμικών περιορισμών. Η γυναικεία εκπροσώπηση παρέμενε κάτω από το 10% μέχρι τη δεκαετία του 1990.

Συνήθως αντίστοιχα ήταν τα νούμερα στην τοπική αυτοδιοίκηση.

Στη μεταγενέστερη περίοδο (1990s-2000s), η επιρροή των κινημάτων για τα δικαιώματα των γυναικών και η εφαρμογή ποσοστώσεων έφερε σημαντικές βελτιώσεις στην πολιτική εκπροσώπηση.

Ωστόσο, κοινωνικοοικονομικοί δείκτες όπως το μισθολογικό χάσμα και η διαφοροποιημένη εκπροσώπηση στην αγορά εργασίας παρέμεναν υψηλοί, υποδεικνύοντας ότι οι ανισότητες δεν είχαν εξαλειφθεί πλήρως.

Για τις γυναίκες στα πολιτικά αξιώματα η κατάσταση, ως προς τις διακρίσεις, δεν είναι πολύ διαφορετική σε σχέση με τις υπόλοιπες εργαζόμενες.

Η έλλειψη δομών και δικτύων για γυναίκες υποψήφιες όπως κατάλληλη οικογενειακή και επαγγελματική υποστήριξη που δυσχεραίνουν τη διαχείριση των απαιτήσεων της πολιτικής ζωής θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη.

Σε αρκετά πολιτικά κόμματα οι μηχανισμοί επιλογής υποψηφίων δεν ευνοούν ή δεν ενθαρρύνουν ενεργά την ενσωμάτωση γυναικών, με αποτέλεσμα μικρή αναλογία γυναικών στα ψηφοδέλτια και σε κορυφαίες θέσεις ευθύνης.

Όλα τα παραπάνω έχουν την εξής συνέπεια: Την περιορισμένη παρουσία γυναικών σε ηγετικές και γνωστές θέσεις που λειτουργούν ως πρότυπα και παραδείγματα, ενισχύοντας τον φαύλο κύκλο υποεκπροσώπηση που σπάει πολύ αργά.

Τουτέστιν, η Ελλάδα έχει ακόμη να διανύσει πολλά βήματα μέχρι να κατακτήσει επάξια εκπροσώπηση γυναικών στα πολιτικά δρώμενα εν γένει.