“Byron”: Θα τολμούσαμε να γκρεμίσουμε για να σωθούμε;

Ο “Βύρων” έφυγε, ωστόσο μας υπενθύμισε με κατηγορηματικό τρόπο πώς η Αθήνα είναι “αβίωτη” και οι υποδομές της τόσο ευάλωτες που οριακά αντέχουν πλέον ακόμα και κακοκαιρίες μεσαίας έντασης. Η Μάνδρα, αλλά όχι μόνο αυτή, ήταν το πιό χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η πόλη που έζησε την τραγωδία του 2017, τότε με ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο, πλημμύρισε και κινδύνεψε παρότι τώρα διαθέτει κάποια αντιπλημμυρικά έργα και γνώση.

Οι επιστήμονες λένε πώς εάν η έντονη βροχόπτωση εκδηλωνόταν δύο χιλιόμετρα βορειότερα από την περιοχή Βλυχάδα, όπου χτύπησε, οι υποδομές που κατασκευάστηκαν μετά το 2017 πιθανώς δεν θα άντεχαν. Τα πλημμυρικά φαινόμενα σε πολλά σημεία της Αθήνας, ακόμα και στην εθνική οδό στο ύψος της Ελευσίνας ήταν κάτι περισσότερο από προειδοποίηση, ήταν ένα “τρέϊλερ” τρόμου για όσα είναι βέβαιο ότι θα μας συμβούν.

Οι πλημμυρισμένοι δρόμοι του Χαϊδαρίου, για παράδειγμα, είναι το αποτέλεσμα της “κατεβασιάς” του νερού από το Ποικίλο όρος, όπου ενώ έχει αποφασιστεί προ δεκαετίας μεγάλο αντιπλημμυρικό έργο, η σχετική μελέτη περιφέρεται από γραφείο σε γραφείο (αρμοδίου), όπως αποκάλυψε ο δήμαρχος. Εννιά χρόνια για μία αντιπλημμυρική μελέτη!

Οι καθηγητές Ευθύμης Λέκκας και Νίκος Μπελαβίλας επισήμαναν, ξανά, ότι η πόλη δεν έχει πιά καμία οχύρωση απέναντι στα καιρικά φαινόμενα, και, προσοχή, όχι στα ακραία, έστω και σε αυτά που θεωρούνται μεσαίας έντασης. Ο δεύτερος, μάλιστα, που είναι ίσως ο εμπειρότερος που διαθέτουμε και γνωρίζει πολύ καλά πώς συμπεριφέρονται πλέον τα μπαζωμένα ρέματα στον Κηφισό και ολόκληρη τη Δυτική Αττική, είπε κάτι που μάλλον δεν θέλει ν’ ακούσει κανείς: εάν δεν αποφασίσουμε να κατεδαφίσουμε κτίρια, σπίτια, σούπερ μάρκετ και να ξανακάνουμε κάποιους δρόμους ρέματα, όπως ήταν, η Μάνδρα θα πνιγεί πάλι στο μέλλον.

Ο δήμαρχος ομολόγησε πώς ακόμα κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να μπει στο τραπέζι. Μάλλον απίθανο να το υιοθετήσει έστω και ως πιθανότητα η τοπική κοινωνία, εάν δεν το ακούσει πρώτα η περιφέρεια και η κεντρική διοίκηση.

Η ουσία είναι πώς έχουμε δύο επιλογές: ή θα συνεχίσουμε να κατασκευάζουμε ολοένα και περισσότερα αντιπλημμυρικά έργα, που, όμως, θα εξαντλούν σε λίγα χρόνια τις δυνατότητές τους και θα καταρρέουν σε ακραία καιρικά φαινόμενα, ή θα συζητήσουμε ακόμα και την πιθανότητα να ξαναφτιάξουμε από την αρχή κάποια τμήματα των πόλεών μας.

Το δεύτερο είναι δυσκολότερο (όχι ακριβότερο, όπως λένε οι ειδικοί) γιατί απαιτεί να πειστεί πρώτα η (εκάστοτε) κυβέρνηση και να αναλάβει το πολιτικό και κοινωνικό κόστος, να σχεδιάσει προληπτικά και όχι εμβαλωματικά μετά από κάθε καταστροφή ή και τραγωδία.

Το μπάζωμα των ρεμάτων και η άναρχη δόμηση είναι ο βιασμός της φύσης, και γι΄ αυτό είναι υπεύθυνες και οι τοπικές κοινωνίες, και οι κυβερνήσεις που το ανέχτηκαν, ακόμα και το πριμοδότησαν. Μόνο που το νερό θα ισοπεδώνει τα πάντα στο πέρασμά του όταν έχουμε κλείσει τη φυσική του ροή. Κι επειδή η κλιματική αλλαγή έχει πάψει προ πολλού να είναι θεωρία, γνωρίζουμε πολύ καλά όσα θα μας συμβούν.

Η Μάνδρα θα μπορούσε να γίνει η αντιστροφή της καταστροφικής πορείας που χαράξαμε πολεοδομικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά εδώ και δεκαετίες. Θα βρεθεί, όμως, κάποια κυβέρνηση που όταν μιλά για μεταρρυθμίσεις να μην περιορίζεται στην επιδερμίδα αλλά να φτάνει στο κόκκαλο;