RBF/ Η “αργκό” των μορφασμών που δεν μπορούμε να μεταφράσουμε σωστά…

Έχετε προετοιμαστεί σχολαστικά για μια παρουσίαση στη δουλειά και τώρα μοιράζεστε πολύτιμες γνώσεις σε ένα γεμάτο ακροατήριο. Όπως περιμένατε, οι συνάδελφοί σας φαίνονται εντυπωσιασμένοι—εκτός από έναν άνδρα στην πρώτη σειρά. Το βλέμμα του είναι μπερδεμένο. Προσπαθείτε να τον κερδίσετε με το χαμόγελό σας, αλλά εκείνος μοιάζει ακόμη πιο απορημένος, ίσως και λίγο θυμωμένος. Η φωνή σας τρέμει.

Ναι, μπορεί ο συγκεκριμένος να μην σας συμπαθεί. Πιο πιθανό όμως είναι ότι μόλις συναντήσατε αυτό που ορισμένοι ψυχολόγοι και ειδικοί στη γλώσσα του σώματος αποκαλούν RBF, ή «resting bothered face». Πρόκειται για μια έκφραση που ο κάτοχός της θεωρεί ουδέτερη, ενώ οι άλλοι τη βλέπουν ως ενοχλημένη ή αποδοκιμαστική.

Η παρερμηνεία των εκφράσεων του προσώπου δεν είναι ασήμαντη υπόθεση. Αντιθέτως, σχετίζεται με ένα βαθύτερο ζήτημα: όλο και περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται ότι δεν τους καταλαβαίνουν. Η δυσκολία στην αυθεντική επικοινωνία οδηγεί σε απομόνωση και αποξένωση, με αρνητικές συνέπειες για την ψυχική και σωματική υγεία.

Ωστόσο, αν μάθετε να ερμηνεύετε καλύτερα τις εκφράσεις των άλλων, μπορείτε να βελτιώσετε την επικοινωνία και τις σχέσεις σας.

Γιατί παρεξηγούμε τις εκφράσεις προσώπου

Η λανθασμένη ανάγνωση των εκφράσεων συχνά οφείλεται σε μη ρεαλιστικές προσδοκίες για τους άλλους, αλλά και στις διαφορές μεταξύ ατόμων ή πολιτισμών στον τρόπο που εκφράζονται ή ερμηνεύουν τα πρόσωπα.

Οι άνθρωποι είναι έμφυτα καλοί στο να αντιλαμβάνονται μικρές αλλαγές στις εκφράσεις. «Μπορούμε να εντοπίσουμε κάθε μικροσκοπική κίνηση», λέει ο Aleix Martinez, επιχειρηματίας και πρώην καθηγητής γνωσιακής επιστήμης στο Ohio State University, που εργάστηκε ως ανώτερος επιστήμονας στην Amazon. Ωστόσο, είμαστε λιγότερο ικανοί να κατανοήσουμε το νόημα πίσω από αυτές τις αλλαγές.

«Συχνά αποτυγχάνουμε να αναγνωρίσουμε το συναίσθημα που επικοινωνείται», εξηγεί ο Martinez. Αν οι άνθρωποι διατηρούσαν μόνο ξεκάθαρα σκυθρωπά ή χαμογελαστά πρόσωπα, η ερμηνεία θα ήταν εύκολη. Στην πραγματικότητα όμως υπάρχουν δεκάδες εκφράσεις που συνδυάζουν συναισθήματα με μοναδικό τρόπο—και αυτές οι λεπτές διαφορές (μικρο- ή μέσο-εκφράσεις) ποικίλλουν ανά πολιτισμό αλλά και ανάμεσα σε άτομα της ίδιας κουλτούρας.

Με τόση πολυπλοκότητα, είναι επικίνδυνο να υποθέτουμε τι νιώθει κάποιος βασιζόμενοι μόνο σε ένα φευγαλέο βλέμμα. «Τις περισσότερες φορές απλώς κάνουμε την καλύτερη δυνατή εικασία», λέει ο Marc Brackett, ιδρυτικός διευθυντής του Yale Center for Emotional Intelligence.

Αυτές οι παρεξηγήσεις εντείνονται στην εποχή του διαδικτύου, καθώς η ψηφιακή μας εικόνα απέχει όλο και περισσότερο από την πραγματική μας προσωπικότητα, όπως επισημαίνει η Vanessa Van Edwards, συγγραφέας του βιβλίου «Captivate: The Science of Succeeding with People». Αν κάποιος βλέπει φωτογραφίες σας γεμάτες χαμόγελα και εξωστρέφεια στα social media, θα υποθέσει ότι είστε πάντα έτσι—ακόμη κι αν στην πραγματικότητα είστε εσωστρεφείς.

Όταν συναντηθείτε από κοντά, το ουδέτερο πρόσωπό σας μπορεί να φανεί σαν «resting bothered face» σε σύγκριση με την online περσόνα σας. «Αυτό κάνει ακόμη πιο δύσκολη την αλληλεπίδραση πρόσωπο με πρόσωπο», λέει η Van Edwards. «Υπάρχουν τόσες περισσότερες παρερμηνείες.»

Η έλλειψη ουσιαστικού πλαισίου

Σε ένα μάθημα κοινωνικής αλληλεπίδρασης στο Harvard University, η Van Edwards ρώτησε τους φοιτητές γιατί νιώθουν missunderstood. Όλοι συμφώνησαν ότι αισθάνονται παρεξηγημένοι—χωρίς αντίρρηση για τη βασική υπόθεση της ερώτησης.

Η απουσία ισχυρών κοινωνικών δεσμών μπορεί να επηρεάσει την ευεξία, την καρδιακή υγεία και τη μακροζωία. Μέρος του προβλήματος είναι ότι σπάνια γνωρίζουμε πραγματικά κάποιον πέρα από τα επιφανειακά—ακόμη κι αν έχουμε συχνή επαφή.

Έτσι χάνουμε σημαντικές πληροφορίες που θα εξηγούσαν ένα ανασήκωμα φρυδιού ή μια ζάρα στη μύτη. «Χωρίς ποιοτικές σχέσεις, δεν ξέρετε τη βασική έκφραση του άλλου», λέει ο Brackett.

Στο χώρο εργασίας, για παράδειγμα, ένας εργοδότης μπορεί να παρερμηνεύσει μια έκφρασή σας επειδή δεν γνωρίζει ποιος είστε στ’ αλήθεια—ανεξαρτήτως χρόνων προϋπηρεσίας.

Η Van Edwards είχε πρόσφατα συνέντευξη με υποψήφιο που έδειχνε διαρκώς ενοχλημένος. Σε δεύτερη συνάντηση ανακάλυψε πως ο άνθρωπος υπέφερε απλώς επειδή φορούσε στενά δανεικά παπούτσια!

Επιπλέον, το προσωπικό ιστορικό επηρεάζει την ανάγνωση των εκφράσεων. Έρευνες δείχνουν ότι ενήλικες που υπέστησαν κακοποίηση ως παιδιά ανιχνεύουν τα αρνητικά συναισθήματα ταχύτερα από άλλους. Άτομα με τάση στον θυμό ή υψηλό στρες συχνότερα εκλαμβάνουν τις ουδέτερες εκφράσεις ως αρνητικές.

Γνωρίζοντας αυτά τα υπόβαθρα μπορούμε να διαβάζουμε καλύτερα τα πρόσωπα των άλλων. Όσο πιο στενή η σχέση, τόσο πιο εύκολα καταλαβαίνουμε τα πραγματικά συναισθήματα του άλλου.

Πώς να εκφράζεστε πιο ξεκάθαρα

Ίσως αναρωτιέστε τι μήνυμα στέλνουν οι δικές σας εκφράσεις στον κόσμο. Οι ειδικοί προτείνουν διάφορες πρακτικές αυτοβελτίωσης.

Μια όχι ιδιαίτερα άνετη λύση είναι το «self-audit»: Βιντεοσκοπήστε μια πραγματική συνομιλία σας και παρακολουθήστε τις εκφράσεις σας για να δείτε τι μήνυμα μεταδίδετε.

Μια άλλη μέθοδος είναι να ζητήσετε ανατροφοδότηση από τους άλλους. Παρότι αυτό μπορεί να φαίνεται επίθεση στον χαρακτήρα μας, αρκετοί υιοθετούν στάση μαθητευόμενου επειδή θέλουν πραγματικά να βελτιωθούν στις διαπροσωπικές σχέσεις.

Αν διαπιστώσετε ότι έχετε resting bothered face, δεν χρειάζεται απαραίτητα να το αλλάξετε—ειδικά αν αυτή η έκφραση βοηθά στη συγκέντρωση ή στην επεξεργασία πληροφοριών. Αρκεί να το διευκρινίζετε λεκτικά στους συνομιλητές σας όταν χρειάζεται.

Για ακόμα πιο θετικό αποτέλεσμα, χρησιμοποιήστε θετική γλώσσα σώματος: καλή οπτική επαφή (που αποδεδειγμένα προκαλεί θετικές αντιδράσεις), νεύματα επιδοκιμασίας ή μια ελαφριά κλίση κεφαλιού προς τον συνομιλητή δείχνουν προσοχή και ενδιαφέρον.

Η Van Edwards έχει συνεργαστεί με ηγέτες που εκπέμπουν ψυχρότητα χωρίς να το αντιλαμβάνονται—και μετά απορούν γιατί οι εργαζόμενοι τους αποφεύγουν! Μπορείτε όμως να εξισορροπήσετε αυτά τα σήματα με ζεστασιά και γνησιότητα.

Πώς θα «διαβάζετε» καλύτερα τους άλλους

Το πρόβλημα της παρερμηνείας των εκφράσεων είναι αμφίδρομο: αφορά τόσο αυτόν που εκφράζεται όσο κι εκείνον που παρατηρεί. Υπάρχουν δεξιότητες που μπορούμε να αναπτύξουμε για πιο ακριβή ερμηνεία των σημάτων του προσώπου.

Για παράδειγμα, παρατηρήστε το κάτω βλέφαρο: όταν κάποιος συγκεντρώνεται σκληραίνει αυτή την περιοχή κάτω από τα μάτια—σε αντίθεση με έναν πραγματικά ενοχλημένο άνθρωπο όπου αυτό δεν συμβαίνει.

Σε γενικές γραμμές, δώστε έμφαση στα μάτια του συνομιλητή σας—η οπτική επαφή όχι μόνο ενισχύει τη σύνδεση αλλά βελτιώνει και την ικανότητα αποκωδικοποίησης των συναισθημάτων.

Συχνά παρακολουθούμε το στόμα για ενδείξεις χαράς ή δυσαρέσκειας, αλλά το στόμα μπορεί να μας ξεγελάσει (όπως όταν συγχέεται η περιφρόνηση με μισό-χαμόγελο). Έρευνες δείχνουν ότι η επαφή με τα μάτια είναι καθοριστική για ποιοτικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.

Ο καλύτερος τρόπος εξάσκησης είναι περισσότερες δια ζώσης εμπειρίες με ανθρώπους. Ο Martinez απέκτησε αυτή τη δεξιότητα δουλεύοντας καθημερινά με υπαλλήλους στην Amazon—είναι κάτι που καλλιεργείται με τον χρόνο.

Δείξτε κατανόηση: Αν νομίζετε ότι βλέπετε resting bothered face, παρατηρήστε λίγο ακόμα πριν βγάλετε συμπεράσματα. Μικρό δείγμα εκφράσεων δύσκολα αποκαλύπτει τα πραγματικά αισθήματα του άλλου· όσο περισσότερες πληροφορίες συλλέγετε τόσο καλύτερα καταλαβαίνετε τις προθέσεις του συνομιλητή σας.

Αν συνεχίζετε να νιώθετε δυσφορία στην επικοινωνία, μπορείτε πάντα να ρωτήσετε ευγενικά αν όλα πάνε καλά—όχι επιθετικά αλλά με διάθεση κατανόησης. Ή απλώς αφήστε το θέμα πίσω: εννέα στις δέκα φορές υπάρχει λόγος πίσω από μια αρνητική έκφραση που δεν έχει σχέση με εσάς ή όσα λέτε!

Πηγή: time.com