Χωρίς γνώση AI δεν μπορείς να γίνεις μάνατζερ- Τι ζητούν οι επιχειρήσεις

Γιατί οι οργανισμοί χρειάζονται ηγέτες που συνδυάζουν τεχνογνωσία, στρατηγική και ανθρώπινη κατανόηση στη μετάβαση προς την εποχή της ΤΝ, σύμφωνα με το Sloan.

Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) μεταμορφώνει ριζικά τον τρόπο λειτουργίας των οργανισμών, όμως η αλλαγή αυτή ξεπερνά κατά πολύ την απλή τεχνική υλοποίηση. Τα σύγχρονα συστήματα ΤΝ αναλαμβάνουν ολοένα και περισσότερους ρόλους που μέχρι πρόσφατα καλύπτονταν από ανθρώπους. Οι εργαζόμενοι που συνεργάζονται με αυτά τα συστήματα χρειάζονται επανακατάρτιση και ανάπτυξη δεξιοτήτων, όχι μόνο σε τεχνικό επίπεδο, αλλά και σε χαρακτηριστικά όπως η κριτική σκέψη.

Για να επιτύχει ο συνδυασμός ανθρώπων και ΤΝ, οι ηγέτες οφείλουν να κατανοήσουν πολύπλοκους ανθρώπινους και οργανωσιακούς παράγοντες, όπως η ευελιξία, η πολιτισμική αλλαγή, η δυναμική προσωπικοτήτων και η συναισθηματική νοημοσύνη. Παρόλα αυτά, οι περισσότερες εταιρείες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν την υλοποίηση της ΤΝ κυρίως ως τεχνικό ζήτημα—μια αντίληψη που αντανακλάται και στους παραδοσιακούς ρόλους της τεχνολογικής ηγεσίας.

Σύμφωνα με την έρευνα Foundry’s 2024 State of the CIO, το 85% των IT leaders θεωρεί ότι οι CIOs μετατρέπονται σε φορείς αλλαγής στους οργανισμούς τους, ωστόσο μόλις το 28% δηλώνει πως η διαχείριση του μετασχηματισμού αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα. Σε άλλη έρευνα, το 91% των υπευθύνων δεδομένων μεγάλων εταιρειών αναφέρει ότι «οι πολιτισμικές προκλήσεις/η διαχείριση αλλαγών» εμποδίζουν τη μετάβαση σε data-driven λειτουργία, ενώ μόνο το 9% θεωρεί ότι τα τεχνολογικά προβλήματα είναι εμπόδιο.

Παρά τις προκλήσεις αυτές, οι IT και data leaders αφιερώνουν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους σε λειτουργικές αρμοδιότητες—μια τάση που φαίνεται να ενισχύεται. Το 61% των CIOs δηλώνει πως έχει πλέον λιγότερο χρόνο για στρατηγικά καθήκοντα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Παράλληλα, οι διευθυντές ανθρώπινου δυναμικού σπάνια αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο στη διαχείριση των αλλαγών που επιφέρει η ΤΝ.

Οι συνέπειες της μονοδιάστατης προσέγγισης στην ΤΝ

Όταν οι οργανισμοί αγνοούν τις στρατηγικές και οργανωσιακές επιπτώσεις των σχεδίων τους για την ΤΝ, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι καταστροφικά. Η αποτυχία της Zillow να βασιστεί σε AI για εκτίμηση ακινήτων της κόστισε πάνω από $300 εκατομμύρια, ενώ η μετοχή της υποχώρησε άνω του 20%. Στην περίπτωση του California State University, ένα φιλόδοξο σχέδιο για ολική ενσωμάτωση της ΤΝ προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από προσωπικό και φοιτητές μέσα σε μία εβδομάδα.

Παραδείγματα όπως το chatbot της Air Canada, που δημιούργησε προβλήματα σε επιβάτες λόγω λανθασμένων πληροφοριών για εισιτήρια πένθους, αναδεικνύουν την ανάγκη να λαμβάνονται υπόψη ο «ανθρώπινος χαρακτήρας» των μοντέλων ΤΝ, τα όρια λήψης αποφάσεων και οι δεοντολογικές παράμετροι όπου απαιτείται ανθρώπινη παρέμβαση.

Όλα τα παραπάνω δείχνουν ένα κενό στη διοικητική καθοδήγηση των οργανισμών. Οι CIOs και CTOs έχουν κρίσιμο τεχνικό ρόλο, αλλά συχνά δεν διαθέτουν ούτε το χρόνο ούτε την εντολή να αντιμετωπίσουν τις ευρύτερες ανθρώπινες και οργανωσιακές προκλήσεις του μετασχηματισμού μέσω ΤΝ.

Η ανάγκη για νέο είδος ηγεσίας στην εποχή της ΤΝ

Ο οργανισμός του μέλλοντος απαιτεί έναν νέο τύπο ηγέτη: τον Chief Innovation and Transformation Officer (CITO). Αυτός ο ρόλος συνδυάζει τεχνική γνώση, διορατικότητα στη συμπεριφορά, στρατηγικό όραμα και βαθιά κατανόηση της ψυχολογίας και της κουλτούρας του οργανισμού. Έτσι διασφαλίζεται ότι οι εταιρείες θα ανταποκριθούν στις βαθιές αλλαγές που φέρνει η εποχή της ΤΝ.

Η αποτελεσματική υλοποίηση της ΤΝ απαιτεί από τους ηγέτες να διαχειρίζονται περίπλοκα ηθικά ζητήματα, να ενισχύουν τον πολιτισμικό μετασχηματισμό, να καλλιεργούν τη συνεργασία ανθρώπων-μηχανών, να προάγουν τη διαλειτουργικότητα μεταξύ τμημάτων και να ενθαρρύνουν υπεύθυνη καινοτομία. Ο παραδοσιακός τεχνολογικός προσανατολισμός δεν αρκεί πλέον—γι’ αυτό πολλές πρωτοβουλίες ΤΝ αποτυγχάνουν.

Εξέλιξη των διοικητικών ρόλων και νέα πρότυπα προσλήψεων

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση στις προσλήψεις στελεχών με τίτλους όπως Chief Innovation Officer, Chief AI Officer ή Chief Transformation Officer. Σύμφωνα με έρευνα της Boston Consulting Group, ο αριθμός εταιρειών που διόρισαν Chief Transformation Officers αυξήθηκε κατά πάνω από 140% μεταξύ 2019-2021, οδηγώντας σε σημαντική άνοδο της συνολικής απόδοσης για τους μετόχους.

Οι πιο αποτελεσματικοί ρόλοι στη διοίκηση ΤΝ συνδυάζουν τεχνικές αρμοδιότητες με ευθύνες οργανωσιακής αλλαγής. Σε πολλές περιπτώσεις διευρύνεται το πεδίο δράσης των υπαρχόντων στελεχών IT ώστε να δίνεται έμφαση στη στρατηγική παρά στην καθαρά λειτουργική διαχείριση.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Sastry Durvasula, Chief Operating, Information & Digital Officer στη TIAA, ο οποίος διαχειρίζεται τόσο τον τεχνολογικό όσο και τον οργανωσιακό μετασχηματισμό—καλύπτοντας το 60% του ανθρώπινου δυναμικού της εταιρείας. Ο ίδιος επισημαίνει τη σημασία επανακατάρτισης των εργαζομένων ενόψει των αλλαγών που φέρνει η ΤΝ.

Η υιοθέτηση τέτοιων πολυσύνθετων διοικητικών ρόλων είναι πλέον αναγκαία ώστε οι επιχειρήσεις να μπορούν να αξιοποιούν τις δυνατότητες της ΤΝ και παράλληλα να ελέγχουν τους σχετικούς κινδύνους σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας τους.

Παραδείγματα νέων διοικητικών θέσεων παγκοσμίως

Δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι αυτές της PepsiCo, που το 2020 διόρισε την Athina Kanioura Chief Strategy and Transformation Officer για τον ψηφιακό μετασχηματισμό (συμπεριλαμβανομένης της ΤΝ), και της Standard Chartered Bank, όπου ο Roel Louwhoff ανέλαβε Chief Transformation, Technology and Operations Officer το 2021.

Στην JPMorgan Chase, υπό την καθοδήγηση της επικεφαλής δεδομένων Teresa Heitsenrether, δημιουργήθηκε δομή διακυβέρνησης AI που συνδέει τη χρήση ΤΝ με τις αξίες του οργανισμού και δίνει έμφαση τόσο στην ηθική διάσταση όσο και στα πρωτόκολλα λήψης αποφάσεων μέσω AI.

Mια πρόσφατη αγγελία στη State Street Bank για Chief Transformation Officer απαιτεί μεταξύ άλλων εμπειρία σε «καινοτομία», «μοντερνισμό», «AI», «blockchain» και «cloud adoption», καθώς και στην προώθηση πολιτισμικών αλλαγών για ευελιξία κι εξυπηρέτηση πελατών. Η εύρεση τέτοιου συνδυασμού δεξιοτήτων αποδεικνύεται δύσκολη αλλά αντανακλά τις νέες ανάγκες των επιχειρήσεων.

Ο CITO ή αντίστοιχος καλείται να ευθυγραμμίζει τις πρωτοβουλίες AI με τον σκοπό του οργανισμού, να δημιουργεί πλαίσια βιώσιμης καινοτομίας που ισορροπούν την τεχνολογική πρόοδο με τις ανθρώπινες αξίες και να διαχειρίζεται ενεργά τις αντιστάσεις στην αλλαγή.

Η νέα πρόκληση: Διαχείριση AI Personas

Mια αναδυόμενη αρμοδιότητα είναι το AI persona management—η διαχείριση δηλαδή των «ψηφιακών προσωπικοτήτων» ή agents που διαθέτουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά για διαφορετικές χρήσεις (π.χ. δάσκαλος, σύμβουλος, εξυπηρέτηση πελατών). Καθώς αυξάνεται η αυτονομία αυτών των εργαλείων, οι εταιρείες θα πρέπει να εξασφαλίζουν συνέπεια στη συμπεριφορά τους και εναρμόνιση με τους επιχειρησιακούς στόχους.

Salesforce, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί ήδη AI personas όχι μόνο ως προϊόντα αλλά και εσωτερικά για αποφάσεις σχετικές με updates ή εκπαιδευτικά προγράμματα. Η αποτελεσματική διαχείρισή τους απαιτεί συντονισμό μεταξύ στελεχών AI, δεοντολογίας, HR αλλά κυρίως υπό την καθοδήγηση ενός CITO.

Η επόμενη μέρα στην τεχνολογική διοίκηση

Καθώς η TΝ επαναπροσδιορίζει οργανισμούς και κοινωνία, οι ηγέτες καλούνται να αξιοποιήσουν τις νέες δυνατότητες χωρίς να θυσιάζουν τις ανθρώπινες αξίες. Αυτό απαιτεί πρακτικά πλαίσια υπεύθυνης καινοτομίας, ισορροπία αποδοτικότητας-ανθρωποκεντρικότητας κι επαναπροσδιορισμό των δεικτών επιτυχίας πέρα από τα καθαρά τεχνικά μεγέθη.

Η εξέλιξη αυτή δεν αφορά απλώς νέους τίτλους στη διοίκηση· σηματοδοτεί βαθύτερη συνειδητοποίηση πως μόνο μέσω συνδυασμού τεχνικής κατάρτισης κι ανθρώπινης διορατικότητας μπορεί να αξιοποιηθεί πραγματικά η δύναμη της ΤΝ. Όσοι οργανισμοί προσαρμόσουν τη δομή τους στα νέα δεδομένα θα βρίσκονται ένα βήμα μπροστά στη λήψη ορθών αποφάσεων για το πότε και πώς θα εφαρμόσουν την ΤΝ.