Φιντέλ Κάστρο: Η κληρονομιά ενός επαναστάτη
Ο Φιντέλ Κάστρο, ο θρυλικός επαναστάτης της Κούβας, έφυγε από τη ζωή στις 25 Νοεμβρίου 2016 σε ηλικία 90 ετών, σηματοδοτώντας το τέλος μιας εποχής για την Κούβα, τη Λατινική Αμερική και το παγκόσμιο αριστερό κίνημα. Παρά την αποχώρησή του από την εξουσία το 2008 λόγω προβλημάτων υγείας, παραμένοντας μια εμβληματική μορφή στη δημόσια ζωή της χώρας. Την προεδρία ανέλαβε ο αδελφός του, Ραούλ Κάστρο.
Η ανακοίνωση του θανάτου του προκάλεσε εννιαήμερο εθνικό πένθος στην Κούβα. Ακυρώθηκαν δημόσιες εκδηλώσεις, η μουσική σίγησε σε εστιατόρια και μπαρ, ενώ οι σημαίες κυμάτιζαν μεσίστιες. Η χώρα προετοιμάστηκε για σειρά τιμητικών τελετών και μια τελευταία νεκρώσιμη πομπή στη μνήμη του ιστορικού ηγέτη.
Η κληρονομιά του Φιντέλ Κάστρο στην Κούβα και τον κόσμο
Γεννημένος το 1926, ο Κάστρο αναδείχθηκε ως ηγέτης της Κουβανικής Επανάστασης που ανέτρεψε τον υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ δικτάτορα Φουλχένσιο Μπατίστα το 1959. Ίδρυσε ένα μονοκομματικό σοσιαλιστικό κράτος, ευθυγραμμιζόμενος στενά με τη Σοβιετική Ένωση και διαδραματίζοντας κομβικό ρόλο στη γεωπολιτική της Ψυχροπολεμικής περιόδου.
Κατά τη διακυβέρνησή του, η Κούβα ανέπτυξε συστήματα καθολικής υγειονομικής περίθαλψης και εκπαίδευσης που απέσπασαν διεθνή αναγνώριση, αλλά το καθεστώς του χαρακτηρίστηκε επίσης από πολιτική καταπίεση, λογοκρισία και οικονομικές δυσκολίες, ενισχυμένες από το διαρκές εμπάργκο των ΗΠΑ.
Οι αντιδράσεις στον θάνατό του αντανακλούσαν την πολυδιάστατη κληρονομιά του. Στην Αβάνα, πολλοί θρήνησαν έναν ηγέτη που υπερασπίστηκε την εθνική κυριαρχία και την κοινωνική πρόνοια. Αντίθετα, στο Μαϊάμι, όπου ζουν πολλοί εξόριστοι Κουβανοί, σημειώθηκαν πανηγυρισμοί εναντίον ενός δικτάτορα που θεωρούν υπεύθυνο για δεκαετίες καταπίεσης.
Παγκόσμιοι ηγέτες εξέδωσαν αντικρουόμενες δηλώσεις: άλλοι εξήραν τον Κάστρο ως σύμβολο αντιιμπεριαλισμού, ενώ αρκετοί καταδίκασαν το ιστορικό ανθρωπίνων δικαιωμάτων της διακυβέρνησής του. Η τέφρα του ενταφιάστηκε στη Σαντιάγο δε Κούβα, κοντά στο σημείο όπου ξεκίνησε η επανάσταση.
Η δολοφονία των αδελφών Μιραμπάλ – Σύμβολο αντίστασης
Στις 25 Νοεμβρίου 1960, οι αδελφές Μιραμπάλ, Πατρία, Μινέρβα και Μαρία Τερέσα – γνωστές ως «Las Mariposas» («Οι Πεταλούδες») – δολοφονήθηκαν βάναυσα στη Δομινικανή Δημοκρατία. Ήταν ενεργά μέλη της αντίστασης κατά του δικτάτορα Ραφαέλ Τρουχίγιο, συμμετέχοντας στο κίνημα «Movimiento 14 de Junio» μαζί με τους συζύγους τους.
Η πιο μαχητική από τις τρεις, η Μινέρβα Μιραμπάλ, αμφισβήτησε ανοιχτά το καθεστώς Τρουχίγιο, εμπνέοντας τις αδελφές της και πλήθος πολιτών να αντισταθούν στην καταπίεση, τη λογοκρισία και τη διαφθορά της εποχής.
Τη μοιραία ημέρα, επέστρεφαν από επίσκεψη στους φυλακισμένους συζύγους τους όταν άνδρες της μυστικής αστυνομίας ανέκοψαν το όχημά τους σε ορεινό δρόμο. Οι γυναίκες ξυλοκοπήθηκαν άγρια και στραγγαλίστηκαν πριν τα σώματά τους τοποθετηθούν στο αυτοκίνητο για να σκηνοθετηθεί “ατύχημα”. Όμως ο λαός κατάλαβε αμέσως την πραγματικότητα.
Η ωμότητα της δολοφονίας προκάλεσε κύμα οργής στη χώρα, διαβρώνοντας περαιτέρω τη νομιμοποίηση του Τρουχίγιο. Μέσα σε έξι μήνες δολοφονήθηκε κι ο ίδιος ο δικτάτορας.