Κόμβος και… κόμπος

Η Ελλάδα γίνεται (ενεργειακός) κόμβος –κάτι που, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, αρέσει στους πολίτες και δίνει πόντους στην κυβέρνηση-, όμως γίνεται και πεδίο γεωπολιτικών συγκρούσεων. Σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο, κάθε επιλογή μετράει διπλά και πρέπει να λαμβάνει υπόψη της, όχι μόνο τα άμεσα ή μελλοντικά οφέλη, αλλά και τα πιθανά κόστη.

Οι ενεργειακές συμφωνίες με τι ΗΠΑ, για παράδειγμα, είναι μία πολύ σημαντική κίνηση που τοποθετεί τη χώρα πρωταγωνιστικά στον χάρτη του “drilling”, και την καθιστά αιχμή του δόρατος στην αμερικανική και ευρωπαϊκή στρατηγική για απεξάρτηση από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες. Έχουν, ωστόσο, και παρενέργειες, καθώς, για παράδειγμα, δίπλα στον κινεζικής επιρροής Πειραιά δημιουργείται ένα γιγαντιαίο κέντρο εμπορικών, ενεργειακών, και, κυρίως, αμυντικών συμφερόντων των Ηνωμένων Πολιτειών. Η γειτνίαση της Cosco με την αμερικανική ομπρέλα στην Ελευσίνα δεν θα είναι εύκολη, και αρκετοί θεωρούν πώς σταδιακά η Ουάσιγκτον θα ζητήσει περισσότερα για την συρρίκνωση της κινεζικής δραστηριότητας στο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας.

Γι’ αυτό και το μήνυμα Μητσοτάκη (από τη Σιγκαπούρη) ότι “οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται” (σαφής αναφορά στο καθεστώς που ισχύει σήμερα στον Πειραιά), είναι σε σωστή κατεύθυνση.

Η λεκτική -προς το παρόν- σινοαμερικανική αντιπαράθεση δια των πρεσβειών των δύο χωρών στην Αθήνα, και η συνακόλουθη ψύχρανση στις σχέσεις μας με το Πεκίνο, δεν πρέπει να υποτιμώνται. Στο κοντινό μέλλον ίσως δημιουργήσει μεγαλύτερα προβλήματα.

Ακόμα σοβαρότερη είναι η σύγκρουση με τη Ρωσία. Ο παραδοσιακός μας σύμμαχος έγινε σταδιακά αντίπαλος, λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, τώρα μετατρέπεται σε εχθρό, εάν λάβει κανείς υπόψη του τις ευθείες απειλές της Μαρίας Ζαχάροβα με αφορμή την συνεργασία Αθήνας- Κιέβου για την συμπαραγωγή θαλασσίων drones.

Η εκπρόσωπος της ρωσικής διπλωματίας έκανε λόγο για «προκλητική, συγκρουσιακή πορεία απέναντι στη Ρωσία» και «ανοιχτά εχθρικές ενέργειες» εκ μέρους της Αθήνας και δήλωσε ότι «η Ρωσία θα απαντήσει με αποφασιστικότητα στην Ελλάδα», σημειώνοντας ότι η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που έστειλαν στην Ουκρανία όπλα και πυρομαχικά.

Διπλωματικές πηγές της ελληνικής κυβέρνησης απάντησαν ότι «απειλές κατά κυρίαρχων κρατών αυτοδικαίως απορρίπτονται» και ότι «η Ελλάδα στις διεθνείς της σχέσεις ενεργεί πάντοτε με γνώμονα την προσήλωση στο διεθνές δίκαιο και τον σεβασμό των κρατών». «Είναι δε αυτονόητο δικαίωμα – καταλήγει – κάθε κράτους να συνάπτει διακρατικές συμφωνίες»

Οι στρατηγικές σχέσεις και η οικονομική διπλωματία χρειάζονται χρόνο για να αποδώσουν, φτάνει, όμως, μία στιγμή για να πληγούν. Αυτό συμβαίνει με την Κίνα και τη Ρωσία. Ακούγεται λογικό η Ελλάδα να ενισχύει την ιστορική της ταύτιση με τις ΗΠΑ, ιδιαίτερα όταν με τις συμφωνίες στην ενέργεια οφελείται άμεσα (στην διαμετακόμιση), και πιθανώς στο όχι μακρινό μέλλον (παραγωγή).

Παραμένει, όμως, υπό εξέταση εάν αυτό σημαίνει όντως και ενίσχυση της εθνικής μας ασφάλειας.

Οι συσχετισμοί αλλάζουν, η αμερικανική στρατηγική μπορεί να μεταβληθεί μετά τον Τραμπ (από την πράσινη μετάβαση στο “drilling” δεν πέρασαν πολλά χρόνια), ακόμα και οι πόλεμοι τελειώνουν. Για παράδειγμα, μία συμφωνία εκεχειρίας (σχέδιο 28 σημείων) στο ουκρανικό, κατά το πρότυπο αυτής για τη Γάζα, θα δημιουργήσει νέα δεδομένα.

Ειδικότερα, είναι πολύ πιθανό να ακολουθήσει το μοντέλο της Κριμαίας, ήτοι την αποδοχή εις το διηνεκές της κατοχής εδαφών, κάτι που θα έχει την αμερικανική σφραγίδα και δεν προοιωνίζεται θετική έκβαση στην επίλυση του Κυπριακού.

Το ψευδοκράτος δεν θα είναι πιά η μοναδική γεωπολιτική νεοπλασία στην Ευρώπη, ως αποτέλεσμα εισβολής και μακροχρόνιας κατοχής, θα έχει δίπλα του τα παραδείγματα της ανατολικής Ουκρανίας και της Κριμαίας. Και αφού τα δεύτερα, όχι μόνο θα θεωρούνται αποδεκτά, αλλά θα έχουν και την υπογραφή του Ντόναλντ Τραμπ, δύσκολα θα εφαρμοστεί μία δίκαιη και βιώσιμη λύση (διζωνική- δικοινοτική) στο πρώτο.

Εν κατακλείδι, σωστές, ή έστω αναγκαίες, οι πρόσφατες επιλογές αναβάθμισης της συνεργασίας με τις ΗΠΑ, όμως μικροί ελέφαντες –που μεγαλώνουν γρήγορα– μπαίνουν στο γεωπολιτικό δωμάτιο. Για το σήμερα, φάνηκε πώς υπήρχε σχέδιο, για το αύριο που συννεφιάζει υπάρχει; Διότι, άλλο κόμβος, κι άλλο κόμπος…