Bjork: 60 χρόνια ασυγκράτητης δημιουργίας

Το όνομα που αναμφισβήτητα μας έρχεται στο μυαλό όταν ακούμε τη λέξη Ισλανδία είναι η Björk. Μια από τις πιο σημαντικές μουσικούς της εποχής μας, μια απίστευτη περσόνα που δεν μοιάζει με καμία άλλη. Η φωνή της είναι αδιαμφισβήτητη, αλλά η συμβολή της στη μουσική ξεπερνά κατά πολύ αυτό: είναι μια καινοτόμος. Και σήμερα της λέμε: Χρόνια πολλά!

H μοναδική Bjork γίνεται εξήντα ετών και γιορτάζουμε όλοι μαζί -όχι απλώς τη μακροζωία της- αλλά και την ατρόμητη καλλιτεχνική της δημιουργικότητα. Από τα πρώτα της βήματα ως παιδί-θαύμα στην Ισλανδία μέχρι να γίνει μία από τις πιο σημαντικές μουσικούς των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών, η Björk αψήφησε συνεχώς τις συμβάσεις.

Δημιούργησε τέχνη που συνδυάζει ποπ, ηλεκτρονική, κλασική και πειραματική μουσική, καθιστώντας την μια μοναδική φιγούρα στην παγκόσμια κουλτούρα. Αλλά επίσης, έχει μεταμορφώσει τις ζωντανές εμφανίσεις, την οπτική αφήγηση και τη μόδα σε επεκτάσεις της τέχνης της. Όπως αναφέρει το metal magazine τα εμβληματικά της βίντεο και οι εμφανίσεις της έχουν γίνει πολιτιστικά σημεία αναφοράς, ενώ οι συνεργασίες της με εικαστικούς καλλιτέχνες και σχεδιαστές μόδας συνεχώς διευρύνουν τα όρια του τι μπορεί να είναι η μουσική.

«Έχω μάθει ότι ο βαθύτερος πόνος μπορεί να μετατραπεί στην πιο δυνατή μουσική», είπε σε μια συνέντευξη του 2015 στο Pitchfork για το Vulnicura, αναφερόμενη στην ερωτική απογοήτευση και την συναισθηματική ένταση του άλμπουμ. Όποιος έχει ταυτιστεί με το έργο της Björk έχει αισθανθεί λιγότερο απομονωμένος, προκλητικός και αισιόδοξος, όλα ταυτόχρονα. Είναι κάτι σαν δροσερός φύλακας-άγγελος της ποπ μουσικής και η δημιουργός των πιο ενδιαφερόντων μουσικών συμπάντων.

Καθώς τιμάμε τα εξηκοστά της γενέθλια, αναπολούμε τις στιγμές, τα έργα και τις συνεργασίες που καθορίζουν τη διαχρονική κληρονομιά της.

Το άλμπουμ που άλλαξε τα πάντα: Homogenic (1997)

Το Homogenic είναι η στιγμή που η Björk ανακάλυψε την πλήρη καλλιτεχνική της ταυτότητα. Διχασμένη ανάμεσα στην Ισλανδία και το χάος του Λονδίνου της δεκαετίας του ’90, συνδύασε βίαιους ηλεκτρονικούς ρυθμούς με σαρωτικά έγχορδα για να δημιουργήσει μια νέα κινηματογραφική γλώσσα για την ποπ.

Το ντεμπούτο που σηματοδότησε την επιτυχία: Debut (1993)

Με το Debut, η Björk βγήκε στο προσκήνιο μετά τους Sugarcubes, και το έκανε με εκθαμβωτική αυτοπεποίθηση που έσπασε τα όρια των μουσικών ειδών. Συνδυάζοντας house, jazz, trip-hop, world music και πειραματισμούς, το άλμπουμ μας έδωσε μια μοναδική δυναμική στην ποπ μουσική της δεκαετίας του ’90. Η συναισθηματική της παιχνιδιάρικη διάθεση και η εκλεπτυσμένη της ατμόσφαιρα που θύμιζε κλαμπ την μετέτρεψαν σε διεθνές φαινόμενο σχεδόν μέσα σε μια νύχτα.

Οραματιστικά μουσικά βίντεο

Η Björk μετέτρεψε τα μουσικά βίντεο σε εργαστήριο τέχνης, τεχνολογίας και φαντασίας. Σε συνεργασία με τους Michel Gondry, Spike Jonze, Nick Knight, Chris Cunningham και άλλους επαναστάτες της εικόνας, δημιούργησε εμβληματικά έργα όπως τα Human Behaviour, Pagan Poetry και το αριστούργημα ρομποτικής αγάπης All Is Full of Love.

Το φόρεμα Swan στα Όσκαρ (2001)

Το φόρεμα Swan δεν ήταν ένα τέχνασμα, ήταν ένα πολιτισμικό σοκ. Η Björk μπήκε στην πιο σοβαρή τελετή του Χόλιγουντ φορώντας ένα φόρεμα γεμάτο φαντασία, χιούμορ και ανυπακοή, γεννώντας αυγά στο κόκκινο χαλί και αμφισβητώντας κάθε προσδοκία για την «αποδεκτή» αισθητική των γυναικών διασημοτήτων. Αρχικά ο κόσμος το χλεύασε, αλλά το φόρεμα έγινε σύμβολο καλλιτεχνικής αυτονομίας και αντι-συμβατικού γκλάμουρ.

Vespertine (2001): οικειότητα και μικροήχοι

Με το Vespertine, η Björk πραγματοποίησε μια ήπια επανάσταση. Σε μια εποχή που ήταν εμμονική με το ποπ θέαμα, ψιθύρισε αντί να φωνάξει, υφαίνοντας μουσικά κουτιά, άρπες, χορωδίες και μικρο-ρυθμούς σε έναν φωτεινό εσωτερικό κόσμο.  

Καινοτομία στις ζωντανές εμφανίσεις

Οι ζωντανές εμφανίσεις της Björk μοιάζουν λιγότερο με συναυλίες και περισσότερο με τελετές. Από την ηφαιστειακή οργή του εγχόρδου συνόλου του Homogenic μέχρι την κρυστάλλινη χορωδία του Vespertine, από τα ειδικά κατασκευασμένα όργανα του Biophilia μέχρι το θεαματικό Cornucopia που θυμίζει καθεδρικό ναό, μεταμορφώνει τις σκηνές σε οικοσυστήματα.

Ηθοποιία που σηματοδότησε την καριέρα της: Dancer in the Dark (2000)

Στην ταινία Dancer in the Dark του Λαρς φον Τρίερ, η Μπιόρκ έδωσε μια από τις πιο εντυπωσιακές ερμηνείες της κινηματογραφικής ιστορίας, τόσο συναισθηματικά ακατέργαστη και καθηλωτική που ορκίστηκε να μην ξαναπαίξει ποτέ. Η ερμηνεία της ως Σέλμα της χάρισε το βραβείο Καλύτερης Ηθοποιού στο Φεστιβάλ των Καννών και παραμένει ορόσημο στην ιστορία του κινηματογράφου.