P-TEC/Η εθνική διάσταση, ο νέος χάρτης, και οι επόμενες κινήσεις των ΗΠΑ-Η παράμετρος της Τουρκίας

Οι συμφωνίες στο P-TEC (Διατλαντική Συνεργασία για την Ενέργεια) άφησαν, αναμφίβολα, ισχυρό αποτύπωμα σχετικά με το νέο δυναμικό ρόλο της Ελλάδας στον υπό διαμόρφωση ενεργειακό και γεωπολιτικό χάρτη της περιοχής. Η χώρα μας αξιοποιεί το μομέντουμ της νέας ενεργειακής στρατηγικής της διοίκησης του Ντόναλντ Τραμπ, με σκοπό, αφενός την διάθεση περισσότερου αμερικανικού LNG στην Ευρώπη, αφετέρου την πλήρη απεξάρτηση της από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα βρίσκεται σε μία ενδιαφέρουσα μεταβατική περίοδο: ενισχύει τη θέση της ως διαμετακομιστικός κόμβος, και επιχειρεί το επόμενο βήμα να καταστεί και παραγωγός φυσικού αερίου, εφόσον ευοδωθούν οι σχεδιασμοί της Exxon Mobil για το Ιόνιο, και προοπτικά της ίδιας εταιρείας, όσο και της Chevron, νοτιοδυτικά και νοτίως της Κρήτης. Η εθνική διάσταση των συμφωνιών στο P-TEC (όπως εύλογα επισήμαναν οι CEO του Ομίλου AKTOR Αλ. Εξάρχου, και της ΔΕΠΑ Εμπορίας Κ. Ξιφαράς) είναι σαφής, η ένθερμη και πληθωρική υποστήριξη, δε, των αμερικανών υπουργών και της πρέσβειρας των ΗΠΑ Κίμπερλι Γκιλφόϊλ, το επιβεβαιώνουν.

Η αμερικανική στρατηγική του “drilling” και τα ελληνικά συμφέροντα συμπίπτουν σ’ αυτή την γεωπολιτική συγκυρία, και ταυτόχρονα μετακινεί υπέρ της Ελλάδας το παιχνίδι ισχύος με την Τουρκία. Η αμηχανία του Ταγίπ Ερντογάν για την απουσία της χώρας του από την Διατλαντική Συνεργασία για την Ενέργεια εκδηλώθηκε, άλλωστε, με την εσπευσμένη επικοινωνία του με τον επικεφαλής της Εθνικής Κυβέρνησης στην Τρίπολη της Λιβύης, προκειμένου να υπενθυμίσει τον ρόλο του τουρκολιβυκού μνημονίου, ωστόσο το μήνυμα του αμερικανού υπουργού Ενέργειας Κρις Ράϊτ ήταν σαφές: “ελπίζω να μην σταθεί εμπόδιο η Τουρκία”. Επί της ουσίας, η Αγκυρα βρίσκεται υπό την πίεση να διακόψει την ενεργειακή συμμαχία της με τη Ρωσία, κάτι που τόνισε έμμεσα και ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Η τουρκική αμηχανία εντείνεται ακόμα περισσότερο καθώς οι ΗΠΑ αναζωογονούν την συμμαχία 3+1 (σχέδιο που ξεκίνησε επί της πρώτης θητείας Τραμπ με την κυβέρνηση Τσίπρα, και ΥΠΕΞ το Ν. Κοτζιά) βάζοντας στην εξίσωση, και μάλιστα δυναμικά, το Ισραήλ, εξισορροπώντας απόλυτα την γεωπολιτική επιβράβευση που έλαβε πρόσφατα διά στόματος του Ντόναλντ Τραμπ ο Τούρκος πρόεδρος. Η Ουάσιγκτον αναγνωρίζει, φυσικά, την αξία της Τουρκίας ως περιφερειακού παίκτη, όμως οι εποχές απαιτούν ξεκάθαρους ρόλους, και η Άγκυρα επιμένει να παίζει σε πολλά ταμπλώ, από το ουκρανικό μέχρι τη Μέση Ανατολή.

Το “ντιλ” για το αμερικανικό LNG δίνει γεωπολιτικό και “ψυχολογικό” προβάδισμα στην Αθήνα, την ενισχύει μάλιστα και ενόψει του μπρα ντε φερ με τους Ευρωπαίους εταίρους μας ως προς την ένταξη της Τουρκίας στο SAFE. Με δεδομένη την επιδίωξη των μεγαλυτέρων χωρών (Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, κ.ά) να φέρουν την Τουρκία στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής κοινής άμυνας, η Ελλάδα θα δώσει μία “αξιακή μάχη”, όπως είπε ο υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας, όμως τώρα από πλεονεκτικότερη θέση. Άλλωστε, οι συμφωνίες για την ενέργεια, κυρίως η ενίσχυση του “κάθετου διαδρόμου” (από την Αλεξανδρούπολη στην Ουκρανία, μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανία, Μολδαβίας, και η διακλάδωση προς τις Σλοβενία, Σλοβακία, Ουγγαρία) αποτελούν ένα “πρότζεκτ” που αφορά κυρίως την Ευρώπη και την απεξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Έπεται αμερικανική πρωτοβουλία

Εκείνο το οποίο δεν πρέπει να υποτιμηθεί, ωστόσο, είναι ότι στο διήμερο του P-TEC είδαμε να εκτυλίσσεται ο αμερικανός σχεδιασμός για τη διαδρομή του LNG προς την Ευρώπη, όμως οι αμερικανοί αξιωματούχοι και η κ. Γκιλφόϊλ αναφέρθηκαν και στην παράμετρο της ασφάλειας και της σταθερότητας στην περιοχή. Και οι γνωρίζοντες επισημαίνουν ότι αυτό αποτελεί τον προθάλαμο για μία δεύτερη αμερικανική παρέμβαση, σύντομα, που θα αφορά και τις θαλάσσιες ζώνες.

Επ΄ αυτού, και μάλλον προληπτικά, ο Έλληνας πρωθυπουργός ανακοίνωσε πρόσφατα την σχετική πρωτοβουλία των παράκτιων Μεσογειακών χωρών, ήτοι τις Ελλάδα, Κύπρο, Τουρκία, Αίγυπτο, και Λιβύη. Οι ΗΠΑ δεν δείχνουν να επιθυμούν τη συμμετοχή της Λιβύης, λόγω της αστάθειας και των συγκρούσεων μεταξύ Τρίπολης και Βεγγάζης, η δε Τουρκία διστάζει να αποδεχτεί την Κυπριακή Δημοκρατία και να την “νομιμοποιήσει”, με ανοιχτό το αίτημά της για διεθνή αναγνώριση του ψευδοκράτους.

Ως εκ τούτου, δεν πρέπει να αποκλείεται –αναφέρουν διπλωματικές πηγές– να βρεθούμε προσεχώς ενώπιον μίας αμερικανικής πρωτοβουλίας, και για τα ελληνοτουρκικά, και για την Ν.Α Μεσόγειο, του Κυπριακού συμπεριλαμβανομένου.

Η Αθήνα κρατα ακόμα κλειστά τα χαρτιά της, διατηρεί χαμηλούς τόνους σε σχέση με την Τουρκία, και ενισχύει την αποτρεπτική ικανότητα με τα νέους εξοπλισμούς, όμως δεν πρέπει να υποτιμάται το πόσο μπορεί να δυσκολέψει το παιχνίδι των ισορροπιών, εφόσον εκδηλωθεί μία τέτοια αμερικανική πρωτοβουλία και μάλιστα σε προεκλογικό χρόνο.

Προσώρας, ο Κυριάκος Μητσοτάκης βλέπει να ενισχύεται το πρωθυπουργικό-ηγετικό προφίλ του μέσω των ενεργειακών συμφωνιών και του στάτους που αποκτά η χώρα, αξιοποιεί επικοινωνιακά όλα αυτά στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό (με σαφή την απουσία, ακόμα,εναλλακτικού πόλου διακυβέρνησης), και παράλληλα δημιουργεί αναχώματα έναντι της κριτικής που δέχεται ως προς τα εθνικά θέματα, τόσο από τον Κώστα Καραμανλή, όσο και από τον Αντώνη Σαμαρά, ιδιαίτερα εάν ο τελευταίος προβεί στο βήμα για την ίδρυση κόμματος στα δεξιά της Ν.Δ.