Οκτώ συμβουλές που μας κάνουν …εξυπνότερους, αλλά σπανίως τις ακολουθούμε

Οκτώ απλές, επιστημονικά τεκμηριωμένες στρατηγικές για τη βελτίωση της εγκεφαλικής λειτουργίας –και μην ξεχνάτε ότι πιο αποτελεσματικές λύσεις είναι συχνά οι πιο απλές. Οι συμβουλές -που βελτιώνουν την εγκεφαλική απόδοση, άρα μας κάνουν …εξυπνότερους και σοφότερους-, προκύπτουν από έρευνες ειδικών και τις παραθέτουν οι Financial Times (η απόδοση από το KREPORT), ωστόσο, όπως θα διαπιστώσετε, τις περισσότερες από αυτές ελάχιστοι τις ακολουθούν.

Πρώτο και βασικό βήμα είναι η προστασία του κεφαλιού. Οι τραυματισμοί, ακόμη και ήπιοι, μπορούν να επηρεάσουν το αιματοεγκεφαλικό φράγμα και να οδηγήσουν σε γνωστική έκπτωση ή «ομίχλη εγκεφάλου». Η χρήση κράνους, ακόμη και σε κοντινές διαδρομές με ποδήλατο, είναι απαραίτητη.

Δεύτερον, η προστασία της καρδιάς είναι άμεσα συνδεδεμένη με την υγεία του εγκεφάλου. Η υψηλή αρτηριακή πίεση, το αυξημένο σάκχαρο και η χοληστερίνη επιβαρύνουν την εγκεφαλική λειτουργία. Συνιστάται τακτικός έλεγχος και τουλάχιστον δυόμισι ώρες άσκησης μέτριας έντασης κάθε εβδομάδα.

Τρίτον, η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο. Η ισορροπία του εντέρου επηρεάζει τη διάθεση και τη γνωστική λειτουργία μέσω του άξονα εντέρου-εγκεφάλου. Η κατανάλωση πολύχρωμων φυτικών τροφών, ζυμωμένων προϊόντων, βοτάνων και καλών λιπαρών (όπως από ψάρια και ελαιόλαδο) ενισχύει το μικροβίωμα και συνεπώς την εγκεφαλική υγεία. Αντίθετα, τα επεξεργασμένα τρόφιμα και η ζάχαρη επιβαρύνουν τη λειτουργία του εγκεφάλου.

Τέταρτον, η ηρεμία είναι εξίσου σημαντική με τη διέγερση. Ο διαλογισμός, ακόμη και για λίγα λεπτά ημερησίως, μειώνει την κορτιζόλη και ενεργοποιεί προστατευτικούς μηχανισμούς του νευρικού συστήματος. Εναλλακτικά, δραστηριότητες που προκαλούν χαρά και ευγνωμοσύνη, όπως οι θετικές σκέψεις ή το γέλιο, αυξάνουν τη σεροτονίνη και τη ντοπαμίνη, βελτιώνοντας τη διάθεση και τη συγκέντρωση.

Πέμπτο, η εκμάθηση νέων δεξιοτήτων διεγείρει τη νευροπλαστικότητα. Οι νοητικά απαιτητικές δραστηριότητες –από στρατηγικά παιχνίδια έως χορό ή λογοτεχνία– ενισχύουν το μέγεθος και την ανθεκτικότητα του εγκεφάλου, καθυστερώντας την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών.

Έκτο, η αποτοξίνωση του περιβάλλοντος είναι κρίσιμη. Οι μικροπλαστικές ουσίες, τα βαρέα μέταλλα και τα φυτοφάρμακα αποθηκεύονται στον εγκέφαλο. Η χρήση φίλτρου νερού, η αποφυγή πλαστικών σκευών και η προτίμηση φυσικών υλικών σε σκεύη και υφάσματα μειώνουν την έκθεση σε τοξίνες.

Έβδομο, ο τακτικός έλεγχος της ακοής μπορεί να προλάβει γνωστική εξασθένηση. Η απώλεια ακοής συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας, πιθανώς λόγω κοινωνικής απομόνωσης και μειωμένης νοητικής διέγερσης. Τα ακουστικά βοηθήματα ή οι νέες τεχνολογίες (όπως τα AirPods με λειτουργία ενίσχυσης ήχου) μπορούν να προσφέρουν λύση.

Όγδοο, ο ύπνος αποτελεί θεμέλιο της εγκεφαλικής υγείας. Κατά τη διάρκεια του ύπνου ο εγκέφαλος ανανεώνεται, ρυθμίζεται η διάθεση και ενισχύεται η μνήμη. Συνιστώνται 7-8 ώρες ύπνου ημερησίως, αποφυγή οθονών και αλκοόλ το βράδυ, καθώς και ενίσχυση της χαλάρωσης με φυσικά μέσα όπως μαγνήσιο ή μειωμένο μπλε φως.

Δεν απαιτούνται ακριβές θεραπείες ή τεχνολογικά μέσα για τη φροντίδα του εγκεφάλου. Η ουσιαστική πρόληψη βασίζεται σε απλές, καθημερινές συνήθειες που συνδυάζουν υγεία σώματος και νου.