Έρευνα/Έλληνες και βιβλία: Μία δύσκολη αλλά ιδιαίτερη σχέση

Η ερώτηση αν ο Ελληνας το 2025 αρέσκεται στο να διαβάζει είναι μάλλον δύσκολο να απαντηθεί παρά τα αντιθέτως και… ευκόλως θρυλούμενα. Η κυρίαρχη άποψη αναφέρει ότι ο Έλληνας δεν είναι δα και ο φανατικότερος αναγνώστης στον κόσμο άποψη που εν μέρει επιβεβαιώνουν και οι πρόσφατες στατιστικές.

Από τα διαθέσιμα στοιχεία του 2022 και όπως ενημέρωσε πρόσφατα το greeceinfigures, το 43% των Ελλήνων δήλωσε ότι το προηγούμενο έτος διάβασε τουλάχιστον ένα βιβλίο.

Οι υψηλότερες τιμές καταγράφηκαν στο Λουξεμβούργο (75,2%), στη Δανία (72,1%) και στην Εσθονία (70,7%), ενώ οι χαμηλότερες σε Ρουμανία (29,5%), Κύπρο (33,1%) και Ιταλία (35,4%). Η Ελλάδα βρίσκεται στην 20η θέση, αρκετά κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που διαμορφώνεται στο 53%.

• Επίσης, σε ότι αφορά την Ελλάδα, το 30,7% δήλωσε ότι διάβασε «λιγότερα από 5» βιβλία, το 7,8% «5 με 9 βιβλία» και το 4,5% «τουλάχιστον 10 βιβλία» μέσα στο έτος. Οι πιστοί βιβλιόφιλοι δηλαδή αποτελούν πράγματι ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού. Μικρό αλλά όχι αμελητέο όμως.

Στο περιθώριο της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου της Θεσσαλονίκης τον Μάιο μάθαμε ότι μέσα στο 2024 εκδόθηκαν συνολικά στην Ελλάδα 11312 νέα βιβλία σε όλες τις πιθανές μορφές. Την έντυπη, που παραμένει κυρίαρχη στα γούστα των αναγνωστών παρά την πρόοδο της τεχνολογίας, το ηλεκτρονικό βιβλίο αλλά και το audio book.

Οπως τόνισε η υπεύθυνη του bookpoint.gr Μιρέλλα Μπατζιανιά, “τα σκήπτρα κρατά η λογοτεχνία με 4.133 νέες εκδόσεις, μετά είναι τα εφηβικά και παιδικά βιβλία με 2.769, ακολουθούν οι θεωρητικές επιστήμες με 2.248 και μετά οι θετικές με 537, τα εκπαιδευτικά βιβλία με 254 νέες εκδόσεις, 265 νέα βιβλία για τις τέχνες και 498 μη λογοτεχνικής πεζογραφίας, δηλαδή βιογραφίες, ομιλίες, κείμενα, αρθρογραφήσεις. Οι εκδόσεις βιβλίων γενικού ενδιαφέροντος ήταν την περυσινή χρονιά 608”.

Η βιβλιοπαραγωγή στη χώρα κάθε άλλο παρά περιορισμένη μπορεί να χαρακτηριστεί. Θα έλεγε κανείς αντίθετα ότι παρατηρείται ένας οργασμός νέων εκδόσεων, γεγονός που πιστοποιεί το ενδιαφέρον του κοινού.

Είναι επίσης αξιοσημείωτο για την ελληνική αγορά του βιβλίου ότι το 45,78% του συνόλου της νέας βιβλιοπαραγωγής (2024) παράχθηκε μόλις από 38 επιχειρήσεις, οι οποίες εξέδωσαν από 40 έως 308 τίτλους ο καθένας. Υπάρχει δηλαδή μία σχετική “συγκέντρωση” στους γνωστότερους εκδοτικούς οίκους οι οποίοι δείχνουν να κρατούν ακόμη την πρωτοκαθεδρία στην παραγωγή νέων τίτλων και στις πωλήσεις.

Παρατηρούμε, επίσης, ότι οι νέοι ηλικίας 16–29 εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά ανάγνωσης.  Από εκεί και μετά η συμμετοχή μειώνεται προοδευτικά στις ομάδες 30–44, 45–64 και 65+.

Σε όλες τις ηλικίες, το μεγαλύτερο ποσοστό διαβάζει λιγότερα από 5 βιβλία το χρόνο, ενώ οι κατηγορίες «5–9 βιβλία» και ιδίως «10+ βιβλία» συγκεντρώνουν μικρότερα ποσοστά.

Ειδικά στις ηλικίες 65+, μόλις το 3,5% διαβάζει πάνω από 10 βιβλία το χρόνο.

• Ενδιαφέρον, παρουσιάζουν, τέλος και οι αγοραστικές συμπεριφορές των Ελλήνων αναγνωστών όπως αυτές καταγράφονται και αναλύονται σε σχετική πρόσφατη έρευνα του ΟΣΔΕΛ.

Σχετικά με τον προτιμώμενο τρόπο αγοράς βιβλίων, οι περισσότεροι από τους ερωτώμενους απάντησαν πως προτιμούν τα φυσικά καταστήματα. Οι ηλικιακές ομάδες πάνω από 50 ετών συγκεντρώνουν τα υψηλότερα ποσοστά επισκεψιμότητας σε συνοικιακά βιβλιοπωλεία με μ.ό. 60%.

Οι νέοι που βρίσκονται ανάμεσα στα 25 και 34 έτη φαίνεται να προτιμούν περισσότερο τις αλυσίδες βιβλιοπωλείων σε ποσοστό 45%. Τα ίδια σημεία πώλησης επιλέγουν στην πλειοψηφία τους και οι εντατικοί αναγνώστες.

Σχετικά υψηλά, ωστόσο, ποσοστά συγκεντρώνουν και τα ψηφιακά καταστήματα των αλυσίδων βιβλιοπωλείων, δηλαδή οι διαδικτυακές αγορές, τις οποίες προτιμούν περισσότερο οι νέοι (το 50% της ηλικιακής ομάδας 25-34 ετών, αλλά και το 54% των ερωτώμενων της ομάδας 35-44 ετών), ενώ αρκετά λιγότεροι προτιμούν τα bazaar και τις εκθέσεις βιβλίων (το υψηλότερο ποσοστό φτάνει στο 21% και αφορά τους εντατικούς αναγνώστες, ενώ ακολουθεί η ηλικιακή ομάδα 16-24 ετών με ποσοστό 23%). 

Τέλος, τα βιβλιοχαρτοπωλεία συγκεντρώνουν τα μικρότερα ποσοστά προτίμησης.

• Με βάση την εξέταση του τρόπου επίσκεψης των ερωτηθέντων, παρατηρούμε ότι οι γρήγορες επισκέψεις αποτελούν τον συνηθέστερο τρόπο επίσκεψης, καθώς το 51,7% αφιέρωσε στο βιβλιοπωλείο λιγότερα από 15 λεπτά, ενώ το 83% λιγότερα από 30 λεπτά. 

Επιπλέον, το 43,1% αφιέρωσε κατά µέσο όρο λιγότερα από 30 λεπτά για να έχει πρόσβαση στο συγκεκριμένο βιβλιοπωλείο, ανεξάρτητα αν ερχόταν από το σπίτι ή την εργασία του και το 78,9% λιγότερα από 45λεπτά.

Ολη την έρευνα μπορείτε να την δείτε εδώ: https://www.osdel.gr/uploads/files/EREYNA-OSDEL-SHMEIA-PWLHSHS-VIVLIOPVLEIA-2024-09-14.pdf