Οι “αντικατοπτρισμοί” της εξωτερικής μας πολιτικής στη Λιβύη

Στη λιβυκή έρημο, η ελληνική διπλωματία βλέπει εδώ και πολύ καιρό αντικατοπτρισμούς * –εκεί όπου υπάρχει απέραντη άμμος νομίζει πως υπάρχουν οάσεις. Τελευταίο παράδειγμα, ο εφησυχασμός ότι η μεταβατική κυβέρνηση της Τρίπολης σέβεται τη “μέση γραμμή” στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, με αφορμή όσα έγιναν γνωστά στο πλαίσιο της συμφωνίας της κρατικής εταιρείας υδρογονανθράκων με την αντίστοιχη της Τουρκίας.

Κάτι παρόμοιο συνέβη μετά το πρόσφατο ταξίδι του υπουργού Εξωτερικών στη Βεγγάζη, όταν –προφανώς ικανοποιημένος από το τετ α τετ με τον Χαφτάρ– δήλωσε ότι “οι δύο πλευρές συμμερίζονται τις αρχές του διεθνούς δικαίου”. Ακολούθησε (προς επίρρωση της…ψευδαίσθησης) η εκδίωξη της ευρωπαϊκής αντιπροσωπείας και οι μεταναστευτικές ροές από το Τομπρούκ προς τη νότια Κρήτη, κάτι που η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται ως “υβριδικό πόλεμο” και “εισβολή”. Πώς μπορεί να κάνει υβριδικό πόλεμο εναντίον μας ο στρατάρχης που σέβεται τις αξίες του διεθνούς δικαίου, μάταιο να απαντηθεί.

Η τελευταία ρηματική διακοίνωση της Τρίπολης που μας εγκαλεί ότι παραβιάζουμε τα κυριαρχικά της δικαιώματα και μετακινεί τη “μέση γραμμή” σχεδόν έως τις ακτές της Κρήτης (κι αυτό την παραμονή της προγραμματισμένης επίσκεψης του Γ. Γεραπετρίτη) είναι ένας ακόμα διπλωματικός αντικατοπτρισμός.

Σε χάρτη που επισυνάπτεται στη ρηματική διακοίνωση η Λιβύη αποτυπώνει τη δική της ΑΟΖ με βάση τα προβλεπόμενα από το τουρκολιβυκό μνημόνιο και αμφισβητεί τη θέση της Ελλάδας για τη μέση γραμμή ανάμεσα στις δύο χώρες. Αποτέλεσμα, τα δύο οικόπεδα που παραχωρεί η χώρα μας για έρευνες (στη Chevron και δίπλα σε αυτά που έχουν παραχωρηθεί στην Exxon Mobil) εμφανίζονται στο μεγαλύτερο μέρος τους να βρίσκονται εντός των ορίων της λιβυκής ΑΟΖ.

Πηγές του υπουργείου Εξωτερικών διευκρίνισαν ότι η Αθήνα θα απαντήσει επίσημα στον ΟΗΕ, και σχολίαζαν ότι η ρηματική διακοίνωση της λιβυκής κυβέρνησης δεν προσθέτει κάτι στην ήδη διατυπωθείσα λιβυκή επιχειρηματολογία. Δηλαδή, όλα καλά;

Ωστόσο, δεν πρέπει να παραγνωριστεί ότι πρώτη φορά αποτυπώνεται σε επίσημο έγγραφο προς τον ΟΗΕ το αποτέλεσμα που παράγει στην αποτύπωση των θαλασσίων ζωνών το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Συμπέρασμα: Η Ελλάδα αντιμετωπίζει διπλή απειλή, ταυτόχρονα και από την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Τρίπολης, και από την Αρχή που διοικεί την ανατολική της πλευρά στη Βεγγάζη. Η πρώτη αφορά την αμφισβήτηση κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, η δεύτερη εργαλιοποιεί το μεταναστευτικό ωθώντας συντεταγμένα μετανάστες και πρόσφυγες προς την Κρήτη, ενώ την ίδια ώρα ετοιμάζεται να προσχωρήσει -κι αυτή- στις διεκδικήσεις του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Φαίνεται πως η επιδίωξη της Τρίπολης είναι να καταστήσει επισφαλείς τις συμφωνίες της ελληνικής κυβέρνησης με τις αμερικανικές πολυεθνικές και να ανατρέψει τις οριοθετήσεις που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας σε ολόκληρη τη νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Αυτό δεν είναι “έργο”, προφανώς, μιας αδύναμης μεταβατικής κυβέρνησης. Η Τρίπολη, όπως πλέον και η Βεγγάζη, δρουν εναντίον μας ως “πιόνια” της τουρκικής στρατηγικής στην περιοχή.

Ακόμα κι αν η Chevron και η Exxon δεν αναστείλουν το ενδιαφέρον τους (μάλλον το πιθανότερο, ωστόσο εδώ και αξιολογηθεί και η στάση των ΗΠΑ), οι αιτιάσεις έχουν καταγραφεί.

Ο Ταγίπ Ερντογάν προσποιείται τον νομιμόφρονα που σέβεται τα “ήρεμα νερά” και διεκδικεί την πλήρη ένταξή του στην ευρωπαϊκή κοινή άμυνα (και στη σχετική χρηματοδότηση), και, παράλληλα, την επιστροφή του στις προμήθειες ευρωπαϊκών και αμερικανικών οπλικών συστημάτων (Eurofighter, F35), ενώ την ίδια ώρα χρησιμοποιεί ως μισθοφορική απειλή τη Λιβύη εναντίον των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Κάτι τέτοιο, ωστόσο, επισήμως, η ελληνική κυβέρνηση δεν το έχει βάλει ούτε ως πιθανότητα στον δημόσιο λόγο της. Συνεχίζει να υποβαθμίζει τη λιβυκή απειλή σαν να προέρχεται από τα νησιά Φερόες, και σαν να πρόκειται για κάποιον αυτοκτονικό μεγαλοϊδεατισμό μιας “παρέας” στην Τρίπολη και κάποιων φύλαρχων που προσποιούνται τους στρατάρχες στη Βεγγάζη.

Η στάση μας παράγει αντιφάσεις, ενίοτε δυσνόητες ακόμα και από τους ευρωπαίους συμμάχους μας. Και, επιπλέον, ναι μεν ανυπόστατο και παράνομο το τουρκολιβυκό μνημόνιο, ωστόσο τα αποτελέσματα (αστάθειας και προκλητικών διεκδικήσεων) που προκαλεί τα βλέπουμε μπροστά μας. Και δεν είναι αντικατοπτρισμός.

*Αντικατοπτρισμοί στη λίμνη Assal που βρίσκεται στο Τζιμπουτί, στην έρημο Danakil. Η λίμνη βρίσκεται σε υψόμετρο 155 μ. κάτω από τη στάση της θάλασσας, καθιστώντας το χαμηλότερο σημείο της Αφρικής. Βραβευμένη φωτογραφία του Jørgen Johanson (NO), στο Διεθνή Διαγωνισμό Φωτογραφίας της Σιένα Ιταλίας. Πηγή: Facebook