Αλλάζει η Ιστορία;

Για τον Μπενιαμίν Νετανιάχου το “χειρουργικό” χτύπημα των Ηνωμένων Πολιτειών στις εγκαταστάσεις του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν “θα αλλάξει την Ιστορία”. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός έχει κάθε λόγο να επιχαίρει: έσυρε τον Ντόναλντ Τραμπ στον πόλεμο κατά της “υπαρξιακής απειλής” για τους ισραηλινούς, και η χώρα του εδραιώνεται ως περιφερειακή (υπερ)δύναμη, αν λάβει κανείς υπόψη του ότι, πλέον, η στρατηγική του φέρει φαρδιά πλατιά και την υπογραφή της πραγματικής παγκόσμιας υπερδύναμης.

Θα χρειαστεί λίγος καιρός για να κατανοήσουμε εάν τα αμερικανικά B-2 και οι διατρητικές βόμβες του τερμάτισαν, ή άνοιξαν τον “χορό του διαβόλου” στη Μέση Ανατολή. Εάν, δηλαδή, το θεοκρατικό καθεστώς της Τεχεράνης θα απομονωθεί αποδυναμωμένο και ταπεινωμένο, χωρίς την ασπίδα του προγράμματος εμπλουτισμού ουρανίου, ή εάν διατηρεί μία τέτοια δυνατότητα για το σχετικά άμεσο μέλλον, όπως και αν έχει τις δυνάμεις να απαντήσει με πλήγματα σε αμερικανικούς στόχους στην ευρύτερη περιοχή, ακόμα και με τρομοκρατικές επιθέσεις “διά αντιπροσώπων”.

Το ερώτημα, δηλαδή, είναι κατά πόσο το αμερικανικό πλήγμα τερμάτισε έναν πόλεμο, ή άνοιξε τις πύλες της Κολάσεως για έναν καινούριο. Τα παραδείγματα του Ιράκ και του Αφγανιστάν θα θυμίζουν σε όσους ανησυχούν ότι η ευρύτερη Μέση Ανατολή δεν είναι τόπος θριάμβων για τη Δύση, και κυρίως τις ΗΠΑ, αλλά πεδία μακρόχρονης εμπλοκής με μεγάλες συνέπειες.

Η απόφαση του Τραμπ, ωστόσο, θα έχει και άλλες σοβαρές παρενέργειες:

-Απέδειξε ότι οι δηλώσεις του για “παράθυρο στη διπλωματία” για 15 ημέρες δεν ήταν τίποτε περισσότερο από μία προσπάθεια παραπλάνησης. Σχεδόν κανείς δεν τον πίστευε, έως τώρα, εφεξής ακόμα περισσότερο. Επιπλέον, δεν θα μπορεί να προβάλλει ποτέ πιά ως επιχείρημα ότι είναι ο πρόεδρος που κλείνει πολεμικά μέτωπα. Μόλις άνοιξε ένα νέο στη Μέση Ανατολή, την ώρα που δεν έχει κατορθώσει να τελειώσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, όπως έχει δεσμευτεί. Είναι εφεξής και ο ίδιος “πρόεδρος των πολέμων”, όπως οι προκάτοχοί του, οι δε ικανότητες του ως διαμεσολαβητής και ειρηνοποιός, που τόσο έχει προβάλλει, δεν φαίνεται να έχουν αποτέλεσμα.

-Διέσυρε, ουσιαστικά, την Ευρώπη, δείχνοντας πως δεν την υπολογίζει στην γεωστρατηγική εξίσωση των ΗΠΑ. Ενώ Ηνωμένο Βασίλεια, Γαλλία, και Γερμανία, μαζί με την εκπρόσωπο της Κομισιόν Κάγια Κάλας συζητούσαν την πρόταση τεσσάρων σημείων προς το Ιράν, στη Γενεύη, και οι ευρωπαίοι ηγέτες ζητούσαν διπλωματική λύση, ο Αμερικανός πρόεδρος ζέσταινε τις μηχανές των βομβαρδιστικών για την τελική επίθεση. Ο Τραμπ δεν υπολογίζει την Ευρώπη, η Ευρώπη δεν μπορεί να εμπιστεύεται τον Τραμπ. Πρόκειται για την δεύτερη πολύ σοβαρή ήττα της ευρωπαϊκής ηγεσίας μετά την “φιλία” του με τον Πούτιν και τις εξελίξεις στο ουκρανικό, και μία νέα συνθήκη που οι ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρώς πρέπει να υπολογίσουν πολύ.

-Αποφάσισε την στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ στο Ιράν χωρίς να λάβει θεσμική έγκριση, ούτε καν να ενημερώσει το Κογκρέσο. Εφεξής, κάθε Αμερικανός πρόεδρος έχει δικαίωμα να στέλνει τα αμερικανικά βομβαρδιστικά οπουδήποτε στην υφήλιο- η κερκόπορτα άνοιξε.

-Αλλάζει τους γνωστούς κανόνες του πολέμου. Εφεξής, οποιαδήποτε χώρα μπορεί να επικαλείται το αμερικανικό παράδειγμα του “προληπτικού χτυπήματος”, και να μεταβάλλει τον αναθεωρητισμό της σε πολεμική πρακτική, ακόμα και στην υλοποίησή της, στην “λογική” ότι υφίσταται (κατασκευασμένες;) …υπαρξιακές απειλές.

-Όμως, η σύγκρουση δεν αφορά πιά μόνο τη Μέση Ανατολή. Η γεωπολιτική τηςεπίδραση επεκτείνεται ευθέως στη Ρωσία και την Κίνα. Η Μόσχα (που έσπευσε να ανακοινώσει ότι οι ζημιές που έπαθε το Ιράν ήταν περιορισμένες) ενδέχεται να ενισχύσει την Τεχεράνη, βλέποντας ευκαιρία για στρατηγική αντιστάθμιση έναντι της Δύσης. Η Κίνα, παρότι πιο προσεκτική, θα αξιοποιήσει τη σύγκρουση για να ενισχύσει την εικόνα της ως ήρεμη δύναμη και να δυναμώσει fora όπως οι BRICS και ο ΟΣΑ.

Μένει να δούμε το επόμενο διάστημα εάν, όντως, η Μέση Ανατολή θα είναι πιό ήρεμη με αφοπλισμένο το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Ακόμα κι’ αυτό παραμένει ερωτηματικό: πόσο, πράγματι, προχωρημένο ήταν, και κατά πόσο έχει ουσιαστικά απενεργοποιηθεί μετά το αμερικανικό χτύπημα.

Η ισχύς του Ισραήλ, ωστόσο, έχει πλέον να επιδείξει τα “τρόπαια” του Φόρντο και του Ισφαχάν, πιθανώς σε επόμενο χρόνο να κατορθώσει να “αποσύρει” οριστικά και αμετάκλητα τον Χαμενεϊ. Ο Νετανιάχου μπορεί να επικαλείται ότι είναι ο πολιτικός που έσυρε την Αμερική στον πόλεμο, κι αυτό τον εδραιώνει στο εσωτερικό της χώρας του, όσο και στην ευρύτερη περιοχή. Όποιος, στο μέλλον, προσπαθήσει να τα βάλει με το Ισραήλ, θα είναι σαν να τα βάζει με την ίδια την Αμερική του Τραμπ. Κι αυτό σημαίνει πολλά και την συνεχιζόμενη εθνοκάθαρση στη Γάζα, όπως σημαίνει πολλά και για άλλους “παίκτες” στην περιοχή- από την Αίγυπτο μέχρι την Τουρκία.

Στη Δύση (και στην Ελλάδα) πολλοί μπορούν δικαίως να χαίρονται για την ήττα των μουλάδων της Τεχεράνης και για το ότι θα εκλείψει ένας σκληρός πυρήνας παγκόσμιας αστάθειας. Το τίμημα, ωστόσο, ίσως είναι πολύ υψηλό.