Πώς να διατηρήσετε τον εγκέφαλό σας υγιή; Η καθημερινή συνήθεια που είναι και… διασκεδαστική

Όλες οι δραστηριότητές μας—από μια βόλτα μέχρι το αγαπημένο μας ρόφημα ή μια συζήτηση με τον κολλητό μας—γίνονται χάρη στον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος είναι το κέντρο ελέγχου του σώματός μας και καθορίζει την απόδοσή μας σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας. Πώς, λοιπόν, μπορούμε να φροντίσουμε αυτό το πολύπλοκο και ζωτικής σημασίας όργανο ώστε να παραμείνει σε άριστη κατάσταση για όσο το δυνατόν περισσότερο;

Η Δρ. Lara V. Marcuse, πιστοποιημένη νευρολόγος και συνδιευθύντρια του Mount Sinai Epilepsy Program στην Ιατρική Σχολή Icahn του Mount Sinai, μοιράζεται τη μία συνήθεια που εφαρμόζει σχεδόν κάθε μέρα για την υγεία του εγκεφάλου της. Το καλύτερο; Είναι και διασκεδαστική.

Δοκιμάστε να μάθετε μια δύσκολη νέα δεξιότητα, ακόμη κι αν δεν τα καταφέρνετε καλά. «Ξεκίνησα να παίζω πιάνο στα μέσα των 40 μου», λέει η Δρ. Marcuse. Όλα ξεκίνησαν τυχαία, όταν ο γιος της άρχισε μαθήματα: «Έκλεψα το βιβλίο του ένα βράδυ πριν κοιμηθώ και ενθουσιάστηκα», παραδέχεται, αν και στην αρχή δυσκολεύτηκε με τα κομμάτια. «Ήμουν παιδί των κλαμπ της Νέας Υόρκης τη δεκαετία του ’80, μεγάλωσα με house μουσική, ποτέ δεν συμπάθησα την κλασική.»

Έχουν περάσει επτά χρόνια από τότε που προσπάθησε πρώτη φορά να παίξει ένα κομμάτι του Chopin και δεν έχει σταματήσει από τότε. «Το πιάνο με βοηθά να εξερευνώ τις πιο κρυφές γωνιές του εαυτού μου—και της ψυχής μου», τονίζει.

Η σημασία της πρόκλησης για τον εγκέφαλο

Το να ασχοληθείτε με ένα άγνωστο ή δύσκολο χόμπι ωθεί τον εγκέφαλό σας να ενεργοποιεί νέες ή σπάνια χρησιμοποιούμενες νευρωνικές οδούς, κάτι που μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη γνωστικής εξασθένησης και ακόμα και στην προστασία από τη νόσο Alzheimer. Η διαρκής εγκεφαλική δραστηριότητα διατηρεί τις νευρωνικές συνδέσεις ισχυρές—ενώ η αδράνεια έχει το αντίθετο αποτέλεσμα.

Η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου, ειδικά, κινητοποιεί κάθε πτυχή του εγκεφάλου. Η ανάγνωση παρτιτούρας μοιάζει με εκμάθηση μιας νέας γλώσσας: ο εγκέφαλος πρέπει να αποκωδικοποιήσει σύμβολα και να δώσει εντολές στα χέρια. Οι μουσικές δραστηριότητες ενεργοποιούν τον ακουστικό φλοιό (την περιοχή υπεύθυνη για την ακοή) αλλά και περιοχές που σχετίζονται με τη μνήμη.

Σύμφωνα με ανασκόπηση του 2021 στο περιοδικό Frontiers in Neuroscience, η ενασχόληση με τη μουσική προσφέρει ανταμοιβή που ενισχύει τη συνέχιση της εξάσκησης, ενώ βελτιώνει την πλαστικότητα του εγκεφάλου—δηλαδή την ικανότητά του να προσαρμόζεται μετά από τραυματισμούς ή σημαντικές αλλαγές.

Δεν είναι απαραίτητα η μουσική—βρείτε ό,τι σας ταιριάζει

Η δραστηριότητα που θα διαλέξετε δεν χρειάζεται να σχετίζεται απαραίτητα με τη μουσική, αρκεί να σας ενδιαφέρει αρκετά ώστε να επιμείνετε. Μπορείτε να ζωγραφίσετε, να δοκιμάσετε τάι τσι ή ακόμα και να μάθετε ταρώ. Το βασικό είναι να υπάρχει κάποιος βαθμός δυσκολίας. «Πρέπει να είναι κάτι λίγο νέο, λίγο δύσκολο», επισημαίνει η Δρ. Marcuse.

Η παθητική παρακολούθηση τηλεόρασης δεν αρκεί· χρειάζεστε κάτι που θα κρατήσει τον εγκέφαλό σας ενεργό, θα τον αναγκάσει να επεξεργαστεί νέα δεδομένα και να τα αξιοποιήσει. Αν νιώθετε πως η εκμάθηση νέας δεξιότητας είναι τρομακτική, αυτός είναι ο στόχος! Δεν χρειάζεται να είστε καλοί: «Δεν έκανα ποτέ μαθήματα μουσικής μικρή. Δεν είμαι καλή και ποτέ δεν θα γίνω», λέει χαμογελώντας η Δρ. Marcuse.

Παρόλο που δεν θα γίνει ποτέ Μότσαρτ, τονίζει πως το πιάνο δίνει χρώμα στις μέρες της και μειώνει το άγχος της απαιτητικής δουλειάς της. «Το χρειάζομαι πραγματικά—με κάνει να νιώθω ότι ο κόσμος είναι γεμάτος ομορφιά και ελπίδα.»

Πώς θα κάνετε μια νέα δεξιότητα μέρος της ζωής σας

Δεν είναι απαραίτητο να εξασκείστε κάθε μέρα ή για πολλή ώρα. «Απλώς προσπαθήστε συχνά, έστω και λίγο», λέει η Δρ. Marcuse. Κάποιες μέρες προλαβαίνει μόνο λίγα μέτρα ή κλίμακες στο πιάνο—το θέμα είναι η συνέπεια στη ρουτίνα.

Έρευνα του 2020 έδειξε ότι η συχνότερη ενασχόληση με χόμπι όπως σταυρόλεξα, επιτραπέζια παιχνίδια ή διάβασμα εφημερίδας μειώνει τα συμπτώματα γνωστικής εξασθένησης και κατάθλιψης σε ηλικιωμένους.

Με απλά λόγια: όσο πιο συχνά ασχολείστε με μια δημιουργική δραστηριότητα, τόσο καλύτερα για την ευεξία σας συνολικά. Η εξάσκηση αυξάνει όχι μόνο την ταχύτητα αλλά και την ακρίβεια εκτέλεσης μιας εργασίας.

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι όταν δοκιμάζετε κάτι νέο ενεργοποιούνται συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου ώστε να ολοκληρώσετε την εργασία· καθώς συνεχίζετε, δημιουργούνται νέες νευρωνικές διαδρομές στη μνήμη σας.

Η σταθερή εξάσκηση ενισχύει τις νοητικές λειτουργίες επειδή το περίβλημα μυελίνης—η πρωτεϊνική επίστρωση των νεύρων—παχαίνει με τον χρόνο, διευκολύνοντας τη μετάδοση πληροφοριών στον εγκέφαλο.

(Ένα επιπλέον όφελος: Παρότι η λέξη “ρουτίνα” ακούγεται βαρετή, η τήρησή της μειώνει το στρες και αυξάνει τη γενική ευτυχία.)

Είτε αποφασίσετε να παρακολουθήσετε μαθήματα μαγειρικής είτε να μάθετε ισπανικά ή κάποιο άλλο χόμπι που σας εκφράζει, κάντε το βήμα! «Ό,τι κι αν κάνετε για την προστασία του εγκεφάλου σας θα βελτιώσει τη ζωή σας», καταλήγει η Δρ. Marcuse.

Ίσως λοιπόν ήρθε η ώρα να ξεσκονίσετε εκείνο το παλιό μουσικό όργανο στη ντουλάπα…

Πηγή: getpocket.com