Μάτι/ “Ψήγμα ικανοποίησης” ή κίνδυνος για νομικό φιάσκο;

Η απόφαση του Τριμελούς Εφετείου για την τραγωδία στο Μάτι, με την οποία τέσσερα πρόσωπα (οι τρεις επιχειρησιακοί επικεφαλής και ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας) οδηγούνται στη φυλακή, μπορεί να προσέφερε “ψήγμα ικανοποίησης” (όπως δήλωσαν) στις οικογένειες των θυμάτων, αποκάλυψε, ωστόσο, μία σειρά νομικών επισφαλειών που, σύμφωνα με τους γνωρίζοντες, ενδεχομένως να προκαλέσουν αναίρεσή της στον Άρειο Πάγο και να μετατραπούν σε “δικαστικό φιάσκο”.

Το δικαστήριο αποφάσισε να φυλακισθούν οι 4 από τους 10 ενόχους, ο πρώην αρχηγός και ο υπαρχηγός της Πυροσβεστικής, ο τότε επικεφαλής του Κέντρου Επιχειρήσεων και ο πρώην γ.γ. Πολιτικής Προστασίας. Κρίθηκαν «ύποπτοι τέλεσης νέων αδικημάτων» άνθρωποι που έχουν συνταξιοδοτηθεί και δεν κατέχουν πλέον δημόσια αξιώματα, ενώ δεν τους αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό του σύννομου βίου. Αντίθετα, στον υπαίτιο της πυρκαγιάς, που έχει ποινικό μητρώο, επιβλήθηκε μικρότερη και εξαγοράσιμη ποινή, και αφέθηκε ελεύθερος.

Νομικοί κύκλοι, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και δικηγόροι των θυμάτων, σχολιάζουν ότι δύσκολα μια τέτοια απόφαση θα μπορέσει να σταθεί στον Άρειο Πάγο. Ως κακό προηγούμενο απονομής δικαιοσύνης σχολιάστηκε και η απόφαση του δικαστηρίου να μην αναγνωριστεί σε υψηλόβαθμα στελέχη της δημόσιας διοίκησης ο πρότερος σύννομος βίος τους.

Οι ίδιοι κύκλοι αναφέρουν πως, μετά την καθαρογραφή της απόφασης και την κοινοποίηση λεπτομερώς του σκεπτικού της, η υπόθεση θα φτάσει το φθινόπωρο στον Άρειο Πάγο. Θα απαιτηθεί αρκετός χρόνος μέχρις ότου το ανώτατο δικαστήριο αποφανθεί, και –εδώ κρύβεται ο…διάβολος στις νομικές λεπτομέρειες– στην περίπτωση που αποφασιστεί αναίρεση, θα οδηγηθεί εκ νέου στο ακροατήριο. Όμως, τον Ιούνιο του 2026 λήγει η προθεσμία της 8αετίας που ορίζει ο νόμος και επέρχεται παραγραφή των αδικημάτων. Αναμφίβολα, οι φύλακες πρέπει να έχουν γνώση, ωστόσο οι προσθεσμίες είναι προθεσμίες, η λειτουργία της Δικαιοσύνης αργή, ως εκ τούτου ο κίνδυνος υπαρκτός.

Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά, είναι μάλλον σαφές. Εξ αρχής, ο οδός που επελέγη ήταν λανθασμένη, υποστηρίζουν νομικοί και οικογένειες των θυμάτων. Οι προσπάθειες του ανακριτή για αναβάθμιση του κατηγορητηρίου σε κακούργημα σκόνταψαν, το δε δικαστήριο κινήθηκε μέσα σε 24 ώρες από μία απόφαση περί ενοχής για πλημελήμματα, στην (ακραία;) μη αναγνώριση ακόμα και τυπικών ελαφρυντικών, και στην ετυμηγορία να πάνε στη φυλακή κάποιοι άνθρωποι ως ύποπτοι τέλεσης του ίδιου αδικήματος- κάτι που είναι εξώφθαλμα αδύνατο να συμβεί.

Το κοινό αίσθημα, όμως, ικανοποιήθηκε σχετικά στο άκουσμα ότι κάποιοι θα βρεθούν πίσω από τα σίδερα. Ίσως, τελικά, αυτό να βάρυνε στην απόφαση του δικαστηρίου. Όμως η επικοινωνιακή δικαστική διαχείριση μιας εθνικής τραγωδίας μπορεί, τώρα, να γίνει μπούμερανγκ, εφόσον επαληθευτούν οι ανησυχίες των δικηγόρων των οικογενειών των θυμάτων. Πρόσκαιρα, η κυβέρνηση και τα μέσα ενημέρωσης θα “ησυχάσουν”, το Μάτι θα κρυφτεί στη σκιά των κοινοβουλευτικών εξελίξεων σχετικά με την προανακριτική για τα Τέμπη, το καλοκαίρι, στη συνέχεια, θα “πνίξει” και τα δύο στη γνωστή ραστώνη.

Το πρόβλημα, όμως, παραμένει και ίσως γίνει πιό σκληρό, και η οργή πιό άγρια.

Από την τραγωδία της Ηλείας, το 2007, μέχρι τη Μάνδρα του 2017, το Μάτι του 2018, και τα Τέμπη του 2023, κυβερνήσεις, αντιπολιτεύσεις και Δικαιοσύνη στέκονται απέναντι στις τραγωδίες ως συμβάντα διαχείρισης του πολιτικού και θεσμικού κόστους. Ο χρόνος, όμως, επιστρέφει και εκδικείται με τον τρόπο του. Κι επειδή έχουμε μπροστά μας την ολοκλήρωση της ανακριτικής έρευνας και τη δίκη για το σιδηροδρομικό δυστύχημα που στοίχισε 57 ζωές, η ανησυχία γίνεται πολύ μεγαλύτερη…