Η Άγκυρα είχε προβλέψει τις ουκρανικές επιθέσεις με drone

Η ραγδαία τεχνολογική και στρατηγική πρόοδος της Ουκρανίας στη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) στον πόλεμο με τη Ρωσία υπήρξε ένα από τα πιο εντυπωσιακά και ανατρεπτικά φαινόμενα της σύρραξης. Την 1η Ιουνίου 2025, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι μίλησε με εμφανή ικανοποίηση μετά από μια άνευ προηγουμένου επίθεση δεκάδων drones στο εσωτερικό της Ρωσίας, που προκάλεσε καταστροφή σε στρατηγικά βομβαρδιστικά. Ωστόσο, εκείνο που έμεινε στη σκιά είναι ότι η εντυπωσιακή αυτή επίθεση είχε ήδη προβλεφθεί – τουλάχιστον ως δυναμική – σε μια έκθεση της Ακαδημίας Πληροφοριών της Τουρκίας, που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2025.

Η ανάλυση αυτή δεν αποτιμά μόνο τις στρατιωτικές εξελίξεις στο μέτωπο, αλλά και το πώς η τεχνολογική καινοτομία, η παραγωγική επιτάχυνση και η στρατηγική αναπροσαρμογή μπορούν να μετατρέψουν μια χώρα με περιορισμένα μέσα σε ισότιμο παίχτη ενός σύγχρονου πολέμου.

Η έκθεση, με τίτλο «Η χρήση των drones στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο: νέοι παίκτες στον σύγχρονο πόλεμο και η τεχνολογική μετάβαση του μέλλοντος», δημοσιεύτηκε από την τουρκική ακαδημαϊκή δομή που εξειδικεύεται σε ζητήματα στρατηγικής ανάλυσης. Το βασικό της επιχείρημα είναι ότι η Ουκρανία κατάφερε να μετατρέψει τη χρήση drones σε μέσο εξισορρόπησης της ρωσικής υπεροχής, μέσα από προσαρμοσμένες, ευέλικτες και οικονομικά αποδοτικές λύσεις.

Η στρατηγική αξία των drones στον πόλεμο

Σύμφωνα με την τουρκική ανάλυση, ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος αποτελεί «χαρακτηριστικό παράδειγμα της ικανότητας των τεχνολογιών drone να επιφέρουν ριζική αλλαγή στη φύση του πολέμου». Οι πολλαπλές λειτουργίες των drones – από την αναγνώριση, την παρακολούθηση και την επιτήρηση, έως την επίθεση, τις μεταφορές και τον ηλεκτρονικό πόλεμο – επηρέασαν άμεσα τις στρατηγικές επιλογές των δύο πλευρών.

Ειδικότερα, η Ουκρανία αξιοποίησε drones:

• για πληροφορίες πεδίου και στοχοποίηση με μεγάλη ακρίβεια,
• για υποστήριξη των χερσαίων δυνάμεων σε δύσβατες περιοχές,
• για αποδιοργάνωση της ρωσικής εφοδιαστικής αλυσίδας,
• και για παραπληροφόρηση ή δημιουργία σύγχυσης στο πεδίο μάχης.

Η χρήση των τουρκικής κατασκευής drones Bayraktar TB2 αποδείχθηκε καίρια, καθώς διαθέτουν αυτονομία πτήσης, ακρίβεια χτυπήματος και δυνατότητα επιχειρήσεων σε μεγάλη απόσταση. Το μοντέλο αυτό είχε χρησιμοποιηθεί με επιτυχία και στη Λιβύη το 2020, καθώς και στον πόλεμο του Ναγκόρνο Καραμπάχ μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας.

Το κόστος και η αποτελεσματικότητα

Μία από τις πιο κρίσιμες επισημάνσεις της έκθεσης αφορά το οικονομικό αποτύπωμα των επιχειρήσεων με drones. Όπως αναφέρεται, η χαμηλή τιμή παραγωγής των ουκρανικών drones συνδυάστηκε με υψηλή καταστρεπτικότητα, δημιουργώντας ασύμμετρη πίεση στις ρωσικές δυνάμεις.

Το παράδειγμα της πρόσφατης επίθεσης αποδεικνύει αυτή την ισχύ: σύμφωνα με ουκρανικές πηγές, οι ζημιές που προκλήθηκαν στη Ρωσία υπολογίζονται στα 7 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η Ρωσία, υποχρεωμένη να χρησιμοποιεί πανάκριβα αντιαεροπορικά συστήματα για την κατάρριψη drones χαμηλού κόστους, καταπονεί όχι μόνο τις υποδομές της αλλά και την οικονομική αντοχή της.

Η καινοτομία του Κιέβου και οι προβλέψεις της Άγκυρας

Το σημαντικότερο στοιχείο της έκθεσης είναι η πρόβλεψη του πλήγματος που τελικά επήλθε. Πριν ακόμη εκδηλωθεί η μαζική ουκρανική επίθεση στις ρωσικές βάσεις, η τουρκική μελέτη υπογράμμιζε ότι το Κίεβο ανέπτυσσε τεχνολογίες για χαμηλού κόστους drones, τροποποιώντας ακόμη και εμπορικά μοντέλα ώστε να τα καταστήσει λειτουργικά στο πεδίο μάχης.

Έκανε λόγο για συνδυασμό drone και ηλεκτρονικού πολέμου, που οδηγούσε σε αποδιοργάνωση των ρωσικών συστημάτων ραντάρ και επικοινωνίας.

Αξιοσημείωτο είναι ότι, παρά το γεγονός πως η Ρωσία διαθέτει περισσότερα drones συνολικά, το ουκρανικό πλεονέκτημα προήλθε από ευρηματικότητα, παραγωγική ταχύτητα και δυνατότητα προσαρμογής.

Η «πρώτη ψηφιακή πολεμική σύρραξη»

Το τουρκικό κείμενο αναφέρεται στον πόλεμο ως την πρώτη σύρραξη πλήρους κλίμακας με drones, ψηφιακά μέσα και κυβερνοεπιχειρήσεις, τονίζοντας ότι και οι δύο πλευρές χρησιμοποιούν τόσο εγχώρια όσο και ξένα drones σε καθημερινές επιχειρήσεις. Η Ουκρανία, παρά την αριθμητική της υστέρηση, εξισορροπεί τη στρατιωτική υπεροχή της Ρωσίας με ποιοτικό εκσυγχρονισμό.

Η αμυντική της βιομηχανία περιλαμβάνει πλέον πάνω από 400 ιδιωτικές και 70 κρατικές εταιρείες, εκ των οποίων 200 ασχολούνται με μη επανδρωμένα συστήματα, 50 με ηλεκτρονικό πόλεμο, και 150 με όπλα και εξοπλισμό ειδικών αποστολών. Η Ουκρανία επέλεξε τη μέθοδο ταχείας ανάπτυξης και δοκιμής, παρακάμπτοντας χρονοβόρα στάδια και επιτρέποντας στις επιτυχημένες λύσεις να περάσουν γρήγορα σε μαζική παραγωγή.

Το παραγωγικό άλμα είναι αξιοσημείωτο: από 5.000 drones το 2022 σε 300.000 το 2023, με στόχο τα 2 εκατομμύρια το 2024. Η ένταξη τεχνητής νοημοσύνης αύξησε την ακρίβεια των επιθέσεων στο 80%, ενώ παράλληλα συνέβαλε στην αποφυγή καταρρίψεων από ρωσικά αμυντικά συστήματα.

Η επίθεση του Ιουνίου και η γεωγραφική επέκταση

Η κορύφωση της χρήσης drones από την Ουκρανία καταγράφηκε στην επίθεση του Ιουνίου 2025, όταν 117 drones χτύπησαν στόχους χιλιάδες χιλιόμετρα εντός της ρωσικής επικράτειας: από τη βάση Μαρίνοφκα, μέχρι την Ιρκούτσκ (4.500 χλμ. από τα σύνορα), την Ολένια στην Αρκτική και την Ιβάνοβο.

Αμερικανός στρατιωτικός αξιωματούχος δήλωσε πως «η επίθεση της Ουκρανίας αποκάλυψε επίπεδο εξέλιξης που δεν είχαμε ξαναδεί».

Συμπεράσματα και στρατηγικές παραδοχές

Το τουρκικό think tank υπογράμμισε ότι η Ρωσία απέτυχε να παρακολουθήσει τον ρυθμό προόδου της Ουκρανίας στην τεχνολογία drone. Η αδυναμία της να προστατεύσει τις αεροπορικές της βάσεις και να ανταποκριθεί με ευέλικτο τρόπο στις νέες μορφές πολέμου αποδίδεται σε συστημικές καθυστερήσεις και χαμηλή προσαρμοστικότητα.

Η ουκρανική στρατηγική αξιοποίησης των drones αποδείχθηκε καταλύτης σε μια σύρραξη όπου τα όπλα μικρής κλίμακας είχαν τελικά μεγάλη στρατηγική αξία. Η τουρκική πρόβλεψη, περισσότερο από εκτίμηση, μοιάζει εκ των υστέρων με διάγνωση της αλλαγής φάσης στον σύγχρονο πόλεμο – όπου η τεχνολογία, η ταχύτητα παραγωγής και η ευφυΐα σχεδιασμού καθορίζουν τον νικητή, ακόμη και όταν η ισορροπία δύναμης φαίνεται χαμένη.