Ανάλυση: Τι δείχνει η τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ-Πούτιν για την απάντηση της Ρωσίας

Σε μια περίοδο κατά την οποία η σύγκρουση στην Ουκρανία εισέρχεται σε νέα φάση κλιμάκωσης, με ουκρανικά πλήγματα βαθιά εντός της ρωσικής επικράτειας, η τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, την Τετάρτη 4 Ιουνίου, απέκτησε ιδιαίτερο βάρος. Η επικοινωνία, η οποία διήρκεσε 75 λεπτά και δημοσιοποιήθηκε από τον ίδιο τον Τραμπ μέσω της πλατφόρμας Truth Social, επιβεβαίωσε ότι ο Λευκός Οίκος εξακολουθεί να επιλέγει διαύλους απευθείας επικοινωνίας με τη Μόσχα, ακόμα και υπό το βάρος αμοιβαίων στρατιωτικών επιχειρήσεων. Παρά το γεγονός ότι η συνομιλία χαρακτηρίστηκε «καλή» από τον Τραμπ, ο ίδιος προειδοποίησε ότι δεν πρόκειται για εκείνη που «θα φέρει άμεση ειρήνη».

Αντιθέτως, άφησε να εννοηθεί ότι η Ρωσία σκοπεύει να απαντήσει στις επιθέσεις, ενώ ταυτόχρονα εισήγαγε στην ατζέντα και το ζήτημα του Ιράν, ζητώντας από τον Πούτιν να διαμεσολαβήσει για τον περιορισμό του πυρηνικού του προγράμματος.

Η ρωσική προειδοποίηση: Απάντηση στις επιθέσεις

Κατά την περιγραφή του Προέδρου Τραμπ, ο Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε με έμφαση ότι «θα χρειαστεί να απαντήσει» στην ουκρανική επίθεση σε ρωσικά στρατηγικά αεροδρόμια, όπου σημειώθηκαν καταστροφές σταθμευμένων στρατηγικών βομβαρδιστικών Tu-95 και Tu-22M3.

Η επίθεση σημειώθηκε με χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών μεγάλης εμβέλειας, τα οποία χτύπησαν στόχους όπως η αεροπορική βάση Μαρίνοβκα, η Ιρκούτσκ και η Ιβάνοβο, σε αποστάσεις χιλιάδων χιλιομέτρων από τα σύνορα Ουκρανίας–Ρωσίας.

Ο Πούτιν, κατά τον Τραμπ, φάνηκε αποφασισμένος να αντιδράσει, όμως δεν υπήρξε επίσημη δήλωση από το Κρεμλίνο, πέρα από τη γενική ενημέρωση ότι επίκειται σχετικό briefing. Η σημασία της επικοινωνίας έγκειται στην επιβεβαίωση ρωσικής στρατιωτικής πρόθεσης, αλλά και στην επιλογή του Τραμπ να τη μεταφέρει ο ίδιος, προκαλώντας διεθνές ενδιαφέρον.

Η στάση του Λευκού Οίκου: Έμμεση ανοχή ή διπλωματική ουδετερότητα;

Η τοποθέτηση του Τραμπ δεν περιλάμβανε καμία καταδίκη για την πρόθεση της Ρωσίας να απαντήσει. Δεν προειδοποίησε για συνέπειες, δεν έκανε λόγο για «κόκκινες γραμμές», ούτε υπονόησε την επιβολή κυρώσεων. Αντίθετα, έδωσε έναν τόνο «κατανόησης» προς την στρατιωτική αντίδραση της Μόσχας, επιβεβαιώνοντας έμμεσα την πρόθεση των ΗΠΑ να μην παρέμβουν άμεσα ή να μην παρεμποδίσουν την πορεία των γεγονότων.

Αυτή η στάση αποκλίνει από την τακτική προηγούμενων περιόδων, όπου η Ουάσιγκτον προειδοποιούσε τη Ρωσία σε κάθε στάδιο στρατιωτικής κλιμάκωσης.

Η νέα προσέγγιση συνδέεται πιθανόν με την επιθυμία του Προέδρου Τραμπ να κινηθεί εκτός πλαισίου ψυχροπολεμικής σύγκρουσης και να αποτρέψει περαιτέρω αμερικανική εμπλοκή.

Η διάσταση του Ιράν: Μια απροσδόκητη ατζέντα

Αμέσως μετά τη συζήτηση για την Ουκρανία, ο Τραμπ αποκάλυψε ότι συζήτησε με τον Πούτιν το ζήτημα του Ιράν και του πυρηνικού του προγράμματος.

Σύμφωνα με τον ίδιο, τόνισε στον Ρώσο ηγέτη ότι το Ιράν δεν πρέπει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, κάτι στο οποίο, όπως υποστήριξε, υπήρξε συμφωνία. Επιπλέον, ο Πούτιν φέρεται να πρότεινε να συμμετάσχει ως μεσολαβητής σε συνομιλίες με την Τεχεράνη για την επίλυση του θέματος.

Η αναφορά αυτή ξάφνιασε αναλυτές, καθώς η Μόσχα διατηρεί στενές σχέσεις με την Τεχεράνη και, μέχρι πρόσφατα, δεν είχε δείξει πρόθεση να αναλάβει ρόλο διαμεσολαβητή μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν.

Ωστόσο, η πρόταση Πούτιν, αν και ασαφής, δείχνει τη διπλωματική ευελιξία της Ρωσίας σε έναν κρίσιμο γεωστρατηγικό φάκελο.

Μια νέα εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ υπό τον Τραμπ;

Η συνομιλία και η στάση του Προέδρου Τραμπ προδίδουν μια νέα προσέγγιση στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ: μείωση της ρητορικής έντασης, περισσότερες απευθείας επαφές, αλλά και σχετική αποστασιοποίηση από τη σκληρή γραμμή στρατιωτικής υποστήριξης που είχε υιοθετηθεί το προηγούμενο διάστημα.

Η διατήρηση προσωπικών επαφών με ηγέτες όπως ο Πούτιν εντάσσεται σε μια λογική διπλωματικής διαχείρισης μέσω ηγετικών σχέσεων, παρακάμπτοντας θεσμικές οδούς.

Αυτό ωστόσο εγείρει ερωτήματα για την εσωτερική συνοχή της αμερικανικής στρατηγικής, ιδίως όταν διαφορετικά κέντρα εξουσίας στις ΗΠΑ (π.χ. το Κογκρέσο, το Πεντάγωνο) μπορεί να έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις σε σχέση με τη Ρωσία και την Ουκρανία.

Η Ουκρανία, ο φόβος των αντιποίνων και η παγκόσμια παρακολούθηση

Η ουκρανική πλευρά δεν σχολίασε τη συνομιλία Τραμπ–Πούτιν, ωστόσο η προειδοποίηση της αμερικανικής πρεσβείας στο Κίεβο την ίδια μέρα για πιθανές «ευρείας κλίμακας αεροπορικές επιθέσεις» από τη Ρωσία δείχνει ότι το ενδεχόμενο αντιποίνων είναι σοβαρό και αναμενόμενο. Οι ουκρανικές δυνάμεις, παρά την επιτυχία τους σε βάθος ρωσικού εδάφους, βρίσκονται σε εγρήγορση, καθώς αναμένονται αντίποινα που ενδέχεται να πλήξουν κρίσιμες ενεργειακές ή στρατιωτικές υποδομές.

Η παγκόσμια κοινότητα παρακολουθεί με ενδιαφέρον όχι μόνο τις στρατιωτικές εξελίξεις, αλλά και το ανεπίσημο διπλωματικό κανάλι που φαίνεται να έχει διαμορφώσει ο Πρόεδρος Τραμπ με το Κρεμλίνο. Η τηλεφωνική αυτή επικοινωνία ήταν η τέταρτη από τον Νοέμβριο του 2024 και η δεύτερη μέσα σε έναν μήνα, γεγονός που αποκαλύπτει μια σταθερότητα επαφής, αλλά και μια στρατηγική επιλογή διατήρησης διαλόγου.

Συμπερασματικά η τηλεφωνική συνομιλία του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν δεν ήταν μια τυπική διπλωματική επαφή. Αντιθέτως, αποτέλεσε ένα πολιτικό σήμα ισορροπίας, όπου η Ουάσιγκτον δεν φάνηκε να αποτρέπει, ούτε να επιδοκιμάζει, αλλά μάλλον να παρακολουθεί και να διαχειρίζεται την εξέλιξη.

Η έλλειψη καταδίκης για τα ρωσικά σχέδια αντιποίνων, σε συνδυασμό με το άνοιγμα για μεσολάβηση στο ιρανικό πυρηνικό ζήτημα, καταδεικνύουν την πρόθεση του Τραμπ να ασκήσει προεδρική διπλωματία σε πολλαπλά μέτωπα, με προσωπικό στίγμα και επιλεκτική ανάμειξη.

Η επόμενη κίνηση ανήκει πλέον στον Βλαντίμιρ Πούτιν: αν θα απαντήσει στρατιωτικά, και σε ποια ένταση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, υπό την ηγεσία Τραμπ, μοιάζουν έτοιμες να απορροφήσουν αυτή την εξέλιξη, επιλέγοντας συνέχεια στον διάλογο αντί για κλιμάκωση, σε έναν πόλεμο που συνεχίζει να δοκιμάζει όχι μόνο την αντοχή της Ουκρανίας, αλλά και τα όρια της διεθνούς ισορροπίας.