Η Μονή Αγ. Αικατερίνης στο όρος Σινά απλώς ενοικιάζεται- Ένα σύντομο χρονικό για τη δικαστική διαμάχη και την τελική απόφαση

Οι διαβεβαιώσεις του Καΐρου για τη Μονή της Αγ. Αικατερίνης στο Σινά έχουν προκαλέσει μια σχετική ύφεση στις ελληνικές ανησυχίες, ωστόσο όλα θα κριθούν μόλις σταλεί ολόκληρη η δικαστική απόφαση η οποία αναφέρεται στο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Πότε όμως ξεκίνησε η αμφισβήτηση και τι αλλάζει τελικά σύμφωνα με τα όσα γνωρίζουμε;

Η δικαστική διαμάχη με επίκεντρο το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Μονής Αγίας Αικατερίνης Ορους Σινά και των περιουσιακών στοιχείων της έχει την αφετηρία της στην προσπάθεια που ξεκίνησε τη δεκαετία 2000-2010 να δηλωθούν οι ιδιοκτησίες στην περιοχή της χερσονήσου του Σινά.

Μια ανάγκη που προέκυψε ως επακόλουθο της μεγάλης τουριστικής ανάπτυξης στην ευρύτερη περιοχή, η οποία προσείλκυσε αυξημένο ενδιαφέρον για τουριστικές επενδύσεις και τη συνακόλουθη αναγκαιότητα να αποσαφηνιστούν οι ιδιοκτησίες. Από την πλευρά της Μονής δηλώθηκαν οι ιδιοκτησίες της με κάθε λεπτομέρεια, ακόμη και τα σπουδαιότερα ασκηταριά όπου διαβίωναν κατά καιρούς μοναχοί.

Τον Νοέμβριο του 2015 υπήρξε η πρώτη αμφισβήτηση των ιδιοκτησιών της Μονής από τον τότε κυβερνήτη του Νοτίου Σινά, ο οποίος κινήθηκε δικαστικά κατά του Αρχιεπισκόπου ∆αμιανού, ηγουμένου της Μονής, ενώ με συμπληρωματικές προσφυγές αθροίζονται συνολικά 71 διεκδικήσεις από τα δηλωθέντα περιουσιακά στοιχεία της Μονής.

Πρόκειται για 31 κτίσματα και οικόπεδα και 40 αγροτικές ιδιοκτησίες. Ανάμεσα στα κτίσματα είναι και εγκαταστάσεις της Μονής, οι κήποι, οι ξενώνες της. Το αίτημα της δικαστικής διεκδίκησης ήταν να εκδιωχθεί ο καταπατητής Αρχιεπίσκοπος, καθώς η Μονή δεν διαθέτει νομική προσωπικότητα στην Αίγυπτο, και να κατεδαφιστούν τα ακίνητα ή, εναλλακτικά, να διατηρηθούν αφού προηγουμένως πληρωθεί σχετική ρήτρα.

Η δικαστική διαμάχη προκάλεσε την κινητοποίηση της ελληνικής κυβέρνησης, καθώς με βάση τις διεκδικήσεις που τέθηκαν δικαστικά ήταν εμφανές ότι κινδύνευε να βρεθεί χωρίς καμία ιδιοκτησία η Μονή που έχει αδιάλειπτη παρουσία και λειτουργία από την ίδρυσή της κατά τον 6ο αιώνα μ.Χ., θεωρούμενη η παλαιότερη χριστιανική μονή στον κόσμο.

Σύμφωνα με αυτά που γνωρίζουμε και έως ότου φθάσει στην Αθήνα ολόκληρη η απόφαση από το Εφετείο Ισμαηλίας (Τμήμα Τουρ Σινά):

• Οι μοναχοί διατηρούν δικαίωμα χρήσης της Μονής και των θρησκευτικών/αρχαιολογικών χώρων για την τέλεση των καθηκόντων τους, υπό την ηγεσία του Μητροπολίτη που έχει διοριστεί με προεδρικό διάταγμα του 1974.
• Η κυριότητα όλων αυτών των χώρων ανήκει στο αιγυπτιακό κράτος ως δημόσια περιουσία.
• Τα συμβόλαια που έχουν συναφθεί μεταξύ της τοπικής διοίκησης και της Μονής για ορισμένα τεμάχια γης γίνονται σεβαστά, αποκλείοντας αυθαίρετη κατάληψη αυτών των εκτάσεων.
• Οι υπόλοιπες αμφισβητούμενες εκτάσεις (κυρίως φυσικά καταφύγια) χαρακτηρίζονται δημόσια περιουσία, δεν μεταβιβάζονται, ούτε αποκτώνται με χρησικτησία, και δεν υπάρχουν νόμιμα συμβόλαια για αυτές.
• Το δικαστήριο απέρριψε το αίτημα του Αρχιεπισκόπου Σινά να αναγνωριστεί ως νόμιμος ιδιοκτήτης, κρίνοντας ότι η Μονή δεν είναι νομικό πρόσωπο και δεν διαθέτει έγκυρους τίτλους ιδιοκτησίας. Οι μοναχοί χαρακτηρίστηκαν από την απόφαση ως «καταπατητές» για τις εκτάσεις χωρίς τίτλους.
• Η αιγυπτιακή κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι δεν θα υπάρξει έξωση ή κατάσχεση, τονίζοντας τον σεβασμό προς τη Μονή και τον ρόλο της στην περιοχή.
• Ουσιαστικά η δικαστική απόφαση διαχωρίζει τη θρησκευτική χρήση από την κυριότητα, αναγνωρίζοντας στους μοναχούς μόνο το δικαίωμα θρησκευτικής δραστηριότητας και όχι την ιδιοκτησία των εκτάσεων, οι οποίες πλέον θεωρούνται δημόσια περιουσία του αιγυπτιακού κράτους.

Ιστορικό χρονολόγιο:

• 548-565 μ.Χ.: Η Μονή ιδρύθηκε από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α΄, διατηρώντας συνεχή λειτουργία για 15 αιώνες.
• 1974: Προεδρικό Διάταγμα αριθ. 306 καθιέρωσε τη διοικητική δομή της Μονής υπό την ηγεσία Μητροπολίτη.
• 2002: Αναγνώριση ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς UNESCO, ενισχύοντας το διεθνές προφίλ της.
• 2000-2010: Ένταση λόγω τουριστικής ανάπτυξης στο Σινά, με αμφισβητήσεις για ιδιοκτησία 71 ακινήτων που δήλωσε η Μονή.
• Νοέμβριος 2015: Ο κυβερνήτης του Νοτίου Σινά απέρριψε τις αξιώσεις της Μονής για τα ακίνητα, προκαλώντας νομικές εντάσεις.
• 2012-2013: Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι (κατά τη διάρκεια της βραχύβιας εξουσίας τους) ξεκίνησαν νομικές ενέργειες για ακύρωση ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων.
• 28 Μαΐου 2025: Το Εφετείο Ισμαηλίας (Τμήμα Τουρ Σινά) αποφάσισε ότι η ιδιοκτησία των εκτάσεων ανήκει στο αιγυπτιακό κράτος, επιτρέποντας στους μοναχούς μόνο θρησκευτική χρήση χωρίς ιδιοκτησιακά δικαιώματα.