Μια υπερδύναμη κρυμμένη στο μπροστινό μέρος του προσώπου σας

“Από την εμπειρία μου, η κλασική συμβουλή είναι εύστοχη: όταν νιώθετε άγχος ή αναστάτωση, πάρτε μια βαθιά ανάσα. Αλλά την επόμενη φορά, ίσως θελήσετε να την αναπνεύσετε από τη μύτη σας”. Με αυτόν τον τρόπο κλείνει το άρθρο του ο Thomas Germain στο BBC για τα ωφελήματα στον ανθρώπινο οργανισμό όταν αναπνέουμε από τη μύτη και όχι από το στόμα. Ο Germain είναι δημοσιογράφος τεχνολογίας για το βρετανικό δίκτυο. Καλύπτει θέματα Τεχνητής Νοημοσύνης, απορρήτου και τα πιο απομακρυσμένα σημεία της διαδικτυακής κουλτούρας για το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας.

Διαβάστε αναλυτικά το άρθρο:

Ένιωσα σαν κάθε πτυχή της ζωής μου να βελτιώθηκε μετά από μια πρόσφατη ρινική χειρουργική επέμβαση, από τις αλλεργίες μου μέχρι την ψυχική μου υγεία. Αυτό μπορεί να μην είναι σύμπτωση. Η αναπνοή από τη μύτη είναι μια υπερδύναμη κρυμμένη στο μπροστινό μέρος του προσώπου σου.

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, κάθε ανάσα ένιωθα σαν προετοιμασία για κολύμπι κάτω από το νερό, μια δυνατή εισπνοή αέρα που ποτέ δεν γέμιζε πλήρως τους πνεύμονές μου. Συχνά περπατούσα με ένα αχνό σφύριγμα στη μύτη μου, προσευχόμενη να μην το ακούσει κανείς. Το χειρότερο πρόβλημα ήταν μια μικρή αναπηρία που οι περισσότεροι άνθρωποι αρνούνταν να πιστέψουν ότι ήταν πραγματική: κάτι στη σκληρή αρχιτεκτονική του προσώπου μου έκανε φυσικά αδύνατο να φυσήξω τη μύτη μου. Ο κόσμος ήταν ένα συνεχές συνάχι.

Η ζωή με καταράστηκε με στραβό διάφραγμα. Το δεξί μου ρουθούνι ήταν βουλωμένο τις καλύτερες μέρες και κατέληγα να αναπνέω από το στόμα με την παραμικρή ένδειξη αλλεργίας. Τα ρινικά προβλήματα συνέβαλαν ακόμη και στην υπνική άπνοια μου , μια αναπνευστική πάθηση που σε κάνει να ξυπνάς πολλές φορές τη νύχτα, κάτι που προφανώς σε κάνει πιο πιθανό να πεθάνεις από οποιαδήποτε αιτία . Αλλά μετά από δεκαετίες δυσάρεστων καταστάσεων, ο γιατρός μου πρότεινε χειρουργική επέμβαση. Το σχέδιο ήταν να ισιώσει το διάφραγμα και να μειώσει τις ρινικές κόγχες μου – οστέινες δομές καλυμμένες με μια βλεννογόνο μεμβράνη που ρυθμίζει τον αέρα καθώς αναπνέεις – ρινικούς ιστούς που δεν ήξερα καν ότι είχα. Ήμουν έτοιμη να δοκιμάσω τα πάντα, οπότε στις 3 Ιανουαρίου 2025, υποβλήθηκα σε χειρουργική επέμβαση.

Ένα μήνα μετά την ανάρρωση, ήμουν περήφανος κάτοχος μιας νέας λειτουργικής μύτης. Μπορούσα να αναπνέω καθαρά και βαθιά και από τα δύο ρουθούνια για πρώτη φορά. Έμαθα ότι το φύσημα της μύτης είναι μια εκστατική απόλαυση, την οποία τώρα απολαμβάνω όσο πιο συχνά γίνεται. Και παρόλο που η υπνική άπνοια μου δεν θεραπεύτηκε, βελτιώθηκε. Η διαδικασία πιθανότατα οδήγησε και σε μια ποικιλία άλλων ευλογιών. Αποδεικνύεται ότι υπάρχουν κάποια εκπληκτικά οφέλη από την αναπνοή από τη μύτη σας και δεν χρειάζεστε απαραίτητα χειρουργική επέμβαση για να τα απολαύσετε. Στην πραγματικότητα, η αναπνοή από τη μύτη μπορεί ακόμη και να βελτιώσει την ψυχική σας υγεία.

• Το πιο προφανές όφελος για τη ρινική αναπνοή προέρχεται από αυτές τις ρινικές κόγχες, σύμφωνα με την Jacquelyn Callander, ωτορινολαρυγγολόγο στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο. «Είναι κατά κάποιο τρόπο ο κύριος μεσολαβητής μας για τη θέρμανση και την υγρασία του αέρα, και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό. Αλλά λειτουργούν επίσης ως σύστημα φιλτραρίσματος», λέει η Callander.

Μαζί με τις τρίχες της μύτης σας , τα σκληρά εργαζόμενα ρινικά σας ρινικά κοσκινά διαπερνούν τη σκόνη, τα βακτήρια, τους ιούς και άλλα, ένα πλεονέκτημα που δεν θα έχετε αναπνέοντας από το στόμα σας. «Μπορούν να αποτελέσουν την πρώτη γραμμή άμυνας για το ανοσοποιητικό σας σύστημα», λέει.

Δεν είναι όμως μόνο τα πλεονεκτήματα της ρινικής αναπνοής που πρέπει να λάβετε υπόψη. Η αναπνοή από το στόμα έχει συνέπειες. «Υπάρχουν πολλές έρευνες που συνδέουν την στοματική αναπνοή με προβλήματα στοματικής υγείας», λέει η Ann Kearney, λογοθεραπεύτρια στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Stanford, η οποία μελετά τα προβλήματα ύπνου και κατάποσης.

Η αναπνοή από το στόμα έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει την οξύτητα και την ξηρότητα στο στόμα, συνδέοντάς την με τερηδόνα , απομετάλλωση των δοντιών και ουλίτιδα . Ένα αυξανόμενο σύνολο ερευνών υποδηλώνει επίσης ότι η αναπνοή από το στόμα στην παιδική ηλικία μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη των δοντιών και της γνάθου σας, οδηγώντας σε στραβά δόντια , ακόμη και αλλάζοντας το σχήμα του προσώπου σας .

«Είναι απλό. Η μύτη σας είναι για την αναπνοή και το στόμα σας για το φαγητό», λέει η Kearney. Για ορισμένα άτομα με σοβαρά στραβωμένα ρινικά διαφράγματα ή άλλη ρινική απόφραξη, η ρινική αναπνοή δεν αποτελεί επιλογή. Αλλά λέει ότι πολλοί που αναπνέουν από το στόμα μπορούν να επιλέξουν τη ρινική οδό σε πολλές περιπτώσεις. «Μπορεί να μην είναι άνετο στην αρχή. Η μετάβαση από το στόμα στη ρινική αναπνοή μπορεί να είναι μια προσαρμογή». Αλλά, λέει η Kearney, τα πλεονεκτήματα ενεργοποιούνται με κάθε αναπνοή.

• Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι αναπνέουν από τη μύτη τους όταν κοιμούνται, αλλά κάποιοι ανοίγουν το στόμα τους σε μια νυχτερινή αναζήτηση αέρα. Αυτά είναι άσχημα νέα, λέει ο Kearney. «Έχει να κάνει με τη θέση της γλώσσας».

Ο Kearney λέει ότι μπορείτε να το καταλάβετε μόνοι σας. Όταν το στόμα σας είναι κλειστό, είναι πιο πιθανό να κρατάτε την άκρη της γλώσσας σας πιεσμένη στον ουρανίσκο σας και το πίσω μέρος της γλώσσας σας χαλαρό, ανοίγοντας τους αεραγωγούς σας. Αλλά σταματήστε να διαβάζετε για ένα δευτερόλεπτο, αφήστε το στόμα σας ανοιχτό και χαλαρώστε τους μύες του προσώπου σας. Πιθανότατα θα παρατηρήσετε ότι η γλώσσα σας κυλά προς το λαιμό σας, ειδικά αν ακουμπήσετε το κεφάλι σας προς τα πίσω.

«Αυτό μπορεί να περιορίσει τη ροή του αέρα και να προκαλέσει κάποια απόφραξη», λέει ο Kearney. Μπορεί ακόμη και να ακούσετε κάτι που ακούγεται σαν ροχαλητό αν αναπνέετε καθώς το δοκιμάζετε.

Τα άτομα με βουλωμένη μύτη τείνουν να αναπνέουν από το στόμα τους όταν κοιμούνται, ένα φαινόμενο που συχνά συμβάλλει στην υπνική άπνοια. Η πάθηση επηρεάζει περίπου ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους , έως και το 50% του πληθυσμού σε ορισμένες χώρες. Στην καλύτερη περίπτωση, η υπνική άπνοια επιδεινώνει την ποιότητα ζωής σας . Στη χειρότερη, οι επιπτώσεις της μπορεί να είναι τόσο δραματικές όσο ένας πρόωρος θάνατος .

Ακόμα κι αν δεν έχετε υπνική άπνοια, η νυχτερινή αναπνοή από το στόμα μπορεί να προκαλέσει ροχαλητό και όλα τα μειονεκτήματα που περιγράφονται παραπάνω. Αλλά σε όλο το διαδίκτυο, οι influencers υγείας και ευεξίας διαφημίζουν με ενθουσιασμό μια αμφιλεγόμενη λύση για αυτό το πρόβλημα: την ταινία στόματος. Είναι ακριβώς αυτό που ακούγεται. Χρησιμοποιείτε ένα κομμάτι ταινίας για να κρατάτε το στόμα σας κλειστό ή ακόμα και εντελώς σφραγισμένο. Θεωρητικά, αυτό σας αναγκάζει να αναπνέετε από τη μύτη σας ενώ κοιμάστε. Ωστόσο, ορισμένοι ειδικοί προειδοποιούν ότι υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι που πρέπει να λάβετε υπόψη .

Η Kearney ορκίζεται στην ταινία στόματος, αλλά λέει ότι μπορεί να δυσκολέψει την αναπνοή σε ορισμένους ανθρώπους. Ο μόνος τρόπος για να μάθετε αν είστε ένας από αυτούς είναι να επισκεφθείτε έναν γιατρό – μην το δοκιμάσετε στο σπίτι χωρίς να ζητήσετε πρώτα τη συμβουλή ενός επαγγελματία υγείας. «Εάν ροχαλίζετε, δυσκολεύεστε να αναπνεύσετε από τη μύτη σας ή έχετε οποιονδήποτε λόγο να πιστεύετε ότι μπορεί να έχετε υπνική άπνοια, πρέπει να επισκεφθείτε έναν ΩΡΛ [ωτορινολόγο]», λέει.

• Μερικοί άνθρωποι αναπνέουν από το στόμα τους όταν κοιμούνται, κάτι που μπορεί να αποτελεί ένδειξη σοβαρής ιατρικής πάθησης, όπως η αποφρακτική υπνική άπνοια. Η ταινία που σας αναγκάζει να αναπνέετε από τη μύτη θα μπορούσε να βοηθήσει ορισμένα άτομα – αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει αρκετή έρευνα και σε ορισμένες περιπτώσεις θα μπορούσε να επιδεινώσει τα προβλήματα.

«Εάν οι άνθρωποι έχουν μέτρια ή σοβαρή υπνική άπνοια, τα επεισόδια όπου ανοίγετε το στόμα σας για να αναπνεύσετε τη νύχτα είναι πιθανώς σημαντικά για την επαναφορά των επιπέδων οξυγόνου στο φυσιολογικό και συνήθως τους συμβουλεύω να μην δοκιμάσουν την τοποθέτηση ταινίας στο στόμα», λέει η Jacquelyn Callander, ωτορινολαρυγγολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο.

«Υπάρχουν πολλοί ασθενείς που δεν έχουν ιδέα ότι έχουν κάποιο πρόβλημα», λέει, γι’ αυτό είναι σημαντικό να δείτε έναν γιατρό πριν δοκιμάσετε την ταινία.

Η πρακτική της τοποθέτησης ταινίας στο στόμα βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο. Πολλοί ωτορινολαρυγγολόγοι λένε ότι δεν έχει γίνει αρκετή έρευνα σχετικά με την αποτελεσματικότητα ή την ασφάλειά της. Μερικές πρώιμες μελέτες υποδηλώνουν ότι μπορεί να είναι χρήσιμη, αν και καμία δεν είναι οριστική. Για παράδειγμα, μια μελέτη 20 ατόμων στην Ταϊβάν διαπίστωσε ότι η τοποθέτηση ταινίας στο στόμα βελτίωσε σημαντικά την υπνική άπνοια και το ροχαλητό, αλλά οι ερευνητές δήλωσαν ότι το μικρό μέγεθος του δείγματος και η έλλειψη ομάδας ελέγχου περιόρισαν τα συμπεράσματά τους.

«Μέχρι στιγμής δεν έχουμε ισχυρά αντικειμενικά στοιχεία ότι η ταινία στόματος βοηθά στη μείωση της υπνικής άπνοιας ή βελτιώνει την αναπνοή τη νύχτα», λέει η Callander. «Ωστόσο, είναι χαμηλού κόστους και μπορεί να είναι ωφέλιμη». Πιστεύει ότι η ταινία στόματος δείχνει πραγματική υπόσχεση, αλλά συμφωνεί ότι απαιτεί ιατρική συμβουλή. Αν σκέφτεστε να τη δοκιμάσετε, το πρώτο βήμα είναι να μιλήσετε με έναν ειδικό ύπνου ή έναν ΩΡΛ.

Αυτό που μπορείτε να δοκιμάσετε, ωστόσο, είναι ταινίες για τη μύτη που κρατούν τα ρουθούνια σας ανοιχτά από έξω, λέει η Callander. «Μερικοί άνθρωποι έχουν αυτό που ονομάζεται «κατάρρευση της ρινικής βαλβίδας», όπου η εισπνοή προκαλεί αρνητική πίεση στη ρινική κοιλότητα. Για αυτούς τους ανθρώπους, οι ρινικές ταινίες μπορούν να βοηθήσουν». Μερικοί άνθρωποι τις φορούν ακόμη και ενώ ασκούνται. Ωστόσο, εάν έχετε στραβό διάφραγμα ή διευρυμένες ρινικές κόγχες, όπως έκανα εγώ, οι ταινίες για τη μύτη πιθανότατα δεν θα βοηθήσουν, λέει.

Με την πάροδο του χρόνου, έχουμε αποκτήσει ολοένα και μεγαλύτερη κατανόηση των σωματικών οφελών της ρινικής αναπνοής, αλλά η σύνδεση μεταξύ της μύτης και του εγκεφάλου συχνά παραβλέπεται. Στην περίπτωσή μου, η απλή πράξη της αναπνοής από τη μύτη μου έφερε μια ποικιλία σωματικής ανακούφισης, αλλά ο τρόπος που αναπνέουμε, ιδιαίτερα από τη μύτη, μπορεί να έχει μια εκπληκτική επίδραση στην ψυχολογική μας ευεξία.

Μπορείτε να φανταστείτε τη μύτη σαν ένα κουδούνι ανέμου για το μυαλό. Όταν ο αέρας κινείται μέσα από τη μύτη σας, φαίνεται να έχει σημαντική επίδραση στις γνωστικές σας διαδικασίες. Η ρινική αναπνοή έχει θετικές επιδράσεις στο μεταιχμιακό σύστημα – τα μέρη του εγκεφάλου που ρυθμίζουν το συναίσθημα και τη συμπεριφορά – με τρόπους που δεν το κάνει η αναπνοή από το στόμα.

Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η ρυθμική, παρατεταμένη ρινική αναπνοή επιβραδύνει τα εγκεφαλικά κύματα σε ολόκληρο τον εγκεφαλικό φλοιό, υποδεικνύοντας μια πιο ήρεμη κατάσταση του νου.

Μια μελέτη του 2023 , για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι η αναπνοή από τη μύτη μειώνει την αρτηριακή πίεση και τη μεταβλητότητα και συχνότητα του καρδιακού ρυθμού, υποδεικνύοντας χαλάρωση. «Δεν πρόκειται να θεραπεύσει την υπέρταση [υψηλή αρτηριακή πίεση]», λέει ο Joe Watso, εφαρμοσμένος φυσιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης. «Αλλά η εισπνοή και η εκπνοή από τη μύτη φαίνεται να έχει μια ηρεμιστική επίδραση στο νευρικό σας σύστημα». Μελέτες έχουν δείξει ακόμη και ότι η αναπνοή από τη μύτη βελτιώνει την απόδοση σε χωρικές εργασίες, ενισχύει τη λειτουργία της μνήμης και βελτιώνει τον χρόνο αντίδρασής σας.

Οι ειδικοί δεν γνωρίζουν ακριβώς γιατί συμβαίνει αυτό. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι η αναπνοή από τη μύτη ενεργοποιεί το οσφρητικό νεύρο – τα νεύρα που είναι υπεύθυνα για την ανίχνευση οσμών – προφανώς ακόμη και όταν δεν υπάρχει τίποτα να μυρίσετε . Μια κορυφαία θεωρία είναι ότι αυτό συγχρονίζει την ηλεκτρική δραστηριότητα σε διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένης της αμυγδαλής και του ιππόκαμπου. Όποια και αν είναι η αιτία, η αναπνοή από τη μύτη φαίνεται να ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, το οποίο βοηθά το σώμα να εξοικονομεί ενέργεια και επιβραδύνει τις σωματικές λειτουργίες όταν είστε χαλαροί.

Η επιστήμη μας λέει αυτό που λένε οι διαλογιστές και οι ασκούμενοι γιόγκα εδώ και χιλιάδες χρόνια: η ρινική αναπνοή μπορεί να βοηθήσει στην ψυχική ευεξία. Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η ρυθμική, παρατεταμένη ρινική αναπνοή επιβραδύνει τα εγκεφαλικά κύματα σε ολόκληρο τον εγκεφαλικό φλοιό, υποδεικνύοντας μια πιο ήρεμη κατάσταση του νου . Ο Watso και άλλοι υποστηρίζουν ότι η ρινική διέγερση θα μπορούσε ακόμη και να προσφέρει μια φυσιολογική εξήγηση για τα οφέλη του διαλογισμού.

Σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής μου έχει βελτιωθεί τους μήνες από τότε που έκανα τη μύτη μου. Αυτό περιλαμβάνει και την ψυχική μου υγεία. Το άγχος μου έχει μειωθεί, είμαι πιο ικανός να συγκεντρωθώ και η διάθεσή μου είναι συνολικά καλύτερη. Μπορεί να μην είναι τυχαίο. Ο Callander λέει ότι η αναπνοή από τη μύτη θα μπορούσε στην πραγματικότητα να με κάνει πιο ήρεμο άνθρωπο.

«Είναι πιθανό», λέει ο Callander. «Αν κοιμάστε καλύτερα, αυτό συνδέεται άρρηκτα με την ποιότητα ζωής και την ευεξία σας. Αλλά πιστεύω ότι μπορεί να ενεργοποιείτε το παρασυμπαθητικό νευρικό σας σύστημα πιο συχνά από ό,τι στο παρελθόν».